Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1908, Page 40

]tominn til ríkis, hvatti og stnddi Nordenskjöld til
rannsóknarleiðangursins með »Vega«, hvernig hann
gaf stórfé til rannsóknarferða Svends Hedins um há-
lendi Austurálfu og til heimskautaferða þeirra Nat-
horsts og I’riðþjófs Nansens. Af öllum innlendum
stofnunum hafði hann mestar mætur á sænska »aka-
demíinu«, sem hafði gjört hann að heiðursfélaga
sinum, og sönglistarskólanum íStokkhólmi; en liann
var heiðursforseti þeirrar stofnunar í 9 ár. A báð-
um þessum stöðum gafst Oskari hertoga hið ágætasta
tækifæri til að iðka málsnildarlistina, enda náði hann
brátt þeirri fullkomnun í því að koma fyrir sig orði,
að ekki er tekið of djúft í árinni, þótt sagt sé, að i
mælsku hafi enginn af konungum 19. aldarinnar
koinist til jafns við hann, hvað þá verið honum
fremri. Ræður hans eru málsnildarleg listaverk, og
það eru ekki sizt þær, sem liafa komið á hann frægð-
arorði víða um lönd. Eina af fyrstu ræðutn sínum
sem vöktu atliygli á honum sem óvenjulega mælsk-
um manni, flutti liann á náttúrufræðingafundinum i
Stokkhólmi 1863. í minnum hafa og verið hafðar
ræður hans á júbilhátíð Uppsala-háskóla, þegar há-
skólinn í Gautaborg var vigður, ræðan sem hann
llutti, er hann tók á móti hluttökum blaðamanna-
fundarins (1888) og fundarmönnum austurlandafræð-
inga-stefnunnar í Stokkhólmi 1895. Rað er því sízt
að furða þótt menn hafl fýst að sjáræður hans gefnar
vit á prent, enda hafa þrjú söfn af ræðum hans þegar
verið prentuð.
Af öllu því, sem nú hefir sagt verið, er augljóst,
að Oskar II. er ekki sem þjóðhöfðingjar ílestir, og
mun það, sem að framan er skráð, nægja til réttlæt-
ingar þeim dómi um hann, að hann eigi í konunga-
röð sér fáa líka. Því að þótt benda megi á konung-
borna menn, er hafa fengist við ritstörf eða verið
skáldmæltir eða mælskumenn, þá hygg ég, að það
séu eins dæmi um nokkurn konung á siðari öldum,