Dagblaðið Vísir - DV - 09.10.2004, Blaðsíða 33

32 LAUGARDAGUR 9. OKJÓBER 2004
Helgarblað DV
DV Helgarblað
LAUGARDAGUR 9. OKTÓBER 2004 33
sakna hans ekki
Þau voru heimilisvinir til fjölda ára, mættu reglulega inn í stofur landsmanna og
fluttu fréttir, svo fræg að hvert mannsbarn þekkti þau enda hefur þeim oft verið
heilsað á götu af bláókunnugu fólki. Hvar eru þau nú? Af hverju yfirgáfu þau skjá-
inn? Jakob Bjarnar Grétarsson setti sig í samband við nokkra fyrrum sjónvarps-
fréttamenn og innti þá eftir einu og öðru sem forvitnilegt má teljast.
Senn líður að því að sjónvarp á íslandi verður sextugt. Ríkis-
sjónvarpið hóf útsendingar árið 1966. Og bylting varð þegar
stofnað var til Stöðar 2 árið 1986 og þar var byggð fréttastofa úr
engu. Á þeim tíma hafa vitaskuld fjölmargir einstaklingar birst
á skjánum og orðið það sem kallast heimilisvinir. I fremur
stuttum viðtölum við sex þeirra sem hafa horfið til annarra
starfa kemur fram að starfið, að vinna fréttir og flytja þær í
sjónvarpi, er eitthvert það skemmtilegasta sem um getur. Hins
vegar bregður svo við að ekki eitt einasta þeirra segist sakna
starfsins!
Hróa hattar-fullnægingin
Hjartaáfall í forsetahöllinni gerði útslagið
Eggert Skúlason Glaðbeittur á
ristjómarskrifstofu Stöðvar 2 meö
símann á lofti. Hann talar um tfma
sinn f sjónvarpi og vísar til götustráka
talsmáta:„Fucking briiiiant!"
„Já, ef einhver er
fyrrverandi stjarna
þarna úti, þá ertu bú-
inn að ná í hana,“
segir Eggert Skúlason
sem titlaður er frétta-
stjóri í símaskrá.
Hann var í ellefu ár á
skjánum en starfar nú
að ýmsum sérverk-
efnum. „Já, heitir það
ekki eitthvað svoleiðis
á fínu máli,“ segir Egg-
ert og hlær. Eggert fékk
hjartaáfall fyrir nokkrum
árum og hefur að undanförnu verið að starfa
með þeim sem hann kallar „hjartakallana
sína", auk þess er hann að gera dvd-disk um
veiðimennsku og fæst við eitt og annað sem til
fellur.
„Ég reyni að forðast það að lenda í að verða of
mikill PR-maður [kynningarstjóri] en það gengur
illa. Menn sem hafa starfað við fféttamennsku
lenda oft á þeirri hillu. Þetta er líkt og með gamla
knattspyrnumenn. Það er alltaf verið að reyna að
nota þá sem þjálfara. Já, já, ég er góður á því,
ógeðslega góður."
Eggert hóf sjónvarpsferil sinn á Stöð 2 árið
1990. „Þetta var frábær tími. Eða eins og við götu-
strákarnir sögðum á þessum tíma: „fucking brilh-
ant.” Nei, það var ekki frægðin sem fylgdi heldur
var það svo margt sem veitti manni ánægju í
starfinu. Kannski valdið og líka þetta sem kalla
má Hróa hattar-fullnægingu sem maður gat
fengið í góðum málum. Minnisstætt er þegar ég
dró Jóhönnu Sigurðardóttur, þáverandi félags-
málaráðherra, heim til fólks sem var með tvö fötl-
uð böm og fengu ekki úrlausn sinna mála. Hún
sá aðstæður og nokkrum dögum síðar var búið
að leysa málið! Og svo ýmislegt krydd og tengsl
við aímættið í sambandi við eldgos, snjóflóð og
tilfinningar. Einhvern veginn svona var það sem
ég upplifði þetta. Svo var fullt af sætum stelpum
þarna og skemmtilegum strákum.“
Þrátt fyrir allt þetta segist Eggert ekki sakna
þess að vera sjónvarpsmaður. „Nei, þetta var
bara góður tími. Ég fæ „þrill" í ýmsu öðm í dag.
Þetta með fréttamannabakteríu er kjaftæði.
Menn segja þetta þegar þeir snúa aftur og em að
leita eftir afsökunum. Menn geta sleppt því, þetta
er skemmtilegt starf."
Ekki gaman að fara í sömu sporin aftur
„Nei, ég er ekki mjög spennt fyrir sviðsljós-
inu, er fegin að vera laus við það og sakna þess
ekki," segir Sigurveig Jónsdóttir sem er ein fárra
kvenna sem hellti sér í þann hasar sem fylgdi
því þegar ný sjónvarpsfréttastofa var sett á íagg-
irnar. Hún er enn titluð blaðamaður í síma-
skránni og starfar reyndar enn sem slíkur, að
ýmsum verkefnum.
„Ég fór yfir á Stöð 2 mánuði áður en hún fór
í loftið. Ég hafði þá starfað á fréttastofu RIJV frá
árinu 1981, fyrst í afleysingum en síðan föstu
starfi. Ég var svo á Stöð 2 í rúm sjö ár." Þó svo
að Sigurveig sakni sjónvarpsins ekki sem slíks
þá dregur hún ekkert úr því að þetta hafi verið
skemmtilegur tími. „Jú, jú, það var tekið eftir
manni á götu en það vandist. Við vorum nátt-
úrlega færri sem fengumst við þetta þá. Fólk er
enn að heilsa mér, en man ekki endilega hvað-
an það þekkir mig.“
Sigurveig hvarf alveg frá Stöð 2 og hóf störf
sem upplýsingafulltrúi hjá íslandsbanka. Þar
hætti hún svo árið 2001 og hefur starfað í lausa-
mennsku síðan.
Einn er sá dagur sem var öðrum dögum æsi-
legri: 17. janúar 1991. „Þetta var þegar fyrra
Persaflóastríðið byrjaði. Við vorum að búa okk-
ur undir miklar útsendingar frá því en það átti
að hefjast á miðnætti í beinni útsendingu, svo
fór Hekla að gjósa og Ólafur Noregskonungur
dó þennan sama dag. Við höfðum eitthvað ver-
ið að gantast með það á fréttafundi um morg-
uninn að ekki færi milli mála hver yrði fyrsta
fréttin hjá okkur um kvöldið. Þá sagði einhver:
„Já, nema Hekla fari að gjósa." Enda trúðum
við því ekki strax þegar þau tíðindi
bárust."
Sigurveig hefur ekki áhuga á að
snúa til baka á skjáinn.
„Það var ótrúlega gaman að vinna
sjónvarpsfréttir á þessum tíma. Mikið
at, fátt fólk og sífelld spenna hvort
tækist að koma saman heillegum
fréttatíma. Eitthvert mesta fjör sem
um getur - og gríðarleg barátta, því
samkeppnin við RÚV var hörð. En
maður gengur í gegnum ákveðin skeið
í lffinu. Þegar maður er einu sinni
hættur nennirmaðurþessuekkileng-
ur. Það er ekkert gaman að fara aftur í
sömu sporin, enda tekur bara eitthvað
nýtt og spennandi við."
Stjórnin sprakk í beinni útsendingu
Ólafur E. Friöriksson Uppliföiþaö I umræöu-
þætti að rfkisstjórnin sprakk. Hann segir spyrla I
fréttamannastétt oflinkulega og stjórnmála-
menn komist upp með að svara út f hött.
„Nei, ég sakna þess ekki að
vera á skjánum. Eiginlega var
ég hissa hversu lengi ég var í
þessu og tók starfið af miklu
afli," segir Ólafur E. Friðriks-
son sem var viðloðandi
blaðamennsku í 15 ár, þar af
10 í fullu starfi. Og það kom
honum jafnframt á óvart
hversu auðveldlega hann gat
losað sig frá þessu. „Mjög
fljótlega hætti það að kitla
mann þótt einhver stórmál
væru í gangi."
Ólafur hefur, eftir feril sinn
í sjónvárpi, verið með sjálfstæð-
an atvinnurekstur. Hann hóf sinn blaða-
mennskuferil á DV og fékk leyfi þaðan til að
leysa af á Ríkissjónvarpinu. „Það er hálfur
mannsaldur síðan þetta var, eða uppúr 1980.
Þetta var í fyrsta skipti sem Ríkissjónvarpið tók
sér ekki sumarfrí. Menn eru kannski búnir að
gleyma því en hér áður fyrr var bara slökkt á
sjónvarpinu yfir sumarið."
Frá því í september árið 1986 ffarn til ársloka
2000 starfaði Ólafur hjá Stöð 2 , eöa allt frá því
hún var stofnuð, og segir hann það hafa verið
býsna skemmtilegan tíma. Gaman hafi verið að
taka þátt í að stofna sjónvarpsfréttastofu. „Þú
gerir það ekki mörgum sinnum á ævinni. Þetta
var yfirgengileg vinna og við höfðum ekkert utan
rafmagnsritvélar sem ég kom með."
Ólafur er einn þeirra sem enn eru titlaðir
blaðamenn í símaskránni og hann segist ekki
hafa komið því í verk að breyta því. Nefnir að
Þorsteinn Pálsson var löngum titlaður blaða-
maður þar jafnvel eftir að hann var orðinn for-
sætisráðherra. Og það er einmitt Þorsteinn sem
kemur við sögu þegar Ólafur rifjar upp eitt
minnistæðasta atvik sjónvarpsferils síns.
„Við vorum með samstarfsmenn Þorteins, þá
Steingrím Hermannsson og Jón Baldvin
Hannibalsson í umræðuþætti. Það hafði verið
undiralda í stjómarsamstarfinu og við vorum
með í höndum tillögur frá Þorsteini sem þeim
þótti rýtingsstunga í bakið. Fram kom að sam-
starfsgrundvöllur væri nánast enginn orðinn. Við
vorum allt í einu með það í höndunum, að lokn-
um þættinum, að stjómarsamstarfið gæti ekki
haldið áfram. Stjómin sprakk þama nánast í
beinni útsendingu."
Sjónvarpsáhorfendur sjá ekkert í líkingu við
þetta lengur. „Já, eða stjómmálamenn smjúga oft
úr greipum spyrlanna og fara að tala út í hött.
Menn virðast ekki þora að konfrontera þá al-
mennilega. Linkulegri efnistök en áður vom og
kurteisislegri."
Helgi Már Arthúrsson Hann fylgdi
Halldóri Ásgrímssyni og Úlafi Ragnari
Grímssyni til Finnlands, fékk hjartaáfall 11
forsetahöllinni og hætti I sjónvarpi 3
mánuðum síðar - búinn að fá sinn
skammt.
Nei, ég sé ekki eftir skjánum en sé svo-
lítið eftir fréttamennskunni. Eftir því
sem ég kynntist sjónvarpinu betur og
þeim takmörkunum sem þeim miðli em
settir þeim mun meira met ég blöð og
útvarp. Sjónvarpið er afskaplega tak-
markandi og dýrt ef það á að gefa eitt-
hvað. Allt extra er undir fólkinu sem
vinnur þetta komið. Hópurinn sem
vinnur þetta skiptir miklu máli og ég var
að vinna með mjög góðu fólki."
Helgi Már Arthúrsson starfar nú sem
upplýsingafulltrúi heilbrigðisráðuneytisins
en hann hóf störf hjá Stöð 2 árið 1989 og
tveimur árum síðar fór hann yfir á RJJV.
Fremur óvanaleg leið. Þar var hann fram á
haust árið 1998, þannig að sjónvarpsmennska
hans var í tæp tíu ár. Hann byrjaði sinn blaða-
mannaferil á Alþýðublaðinu árið 1979 en yfirgaf þá
skútu þegar hið merkilega Alþýðublaðsmál kom
upp. Þá urðu átök milli Vilmundar Gylfasonar og
Jóns Baldvins Hannibalssonar út af hinu svokallaða
grínblaði. Helgi fór með Vilmundi á hið merkilega
blað Nýtt Land sem þá var gefið út í sex vikur. Það
var áður fyrr blað sem var gefið út af Héðni Valdi-
marssyni þegar hann var einangraður í flokkspólitík-
inni.
„Já, já, þetta var allt mjög táknrænt og úthugsað,"
segir Helgi kíminn. Hann ber Vilmundi afar vel sög-
una og segir hann hafa verið með eindæmum frjóan.
Leiðin lá svo á Helgarpóstinn sem þá geispaði gol-
unni tímabundið og Helgi starfaði sem blaðamaður
í lausamennsku í hálft ár. „Það var ekkert grín þá,
árið 1988. Svo átti ég erfitt með að rukka fyrir mína
vinnu þannig að ég hreinlega varð að komast í fast
starf. Og það bauðst mér þegar haft var samband við
mig ofan af Stöð 2."
Þá var mjög gaman á Stöð 2 að sögn Helga og eld-
móðurinn enn viðvarandi. Frumherjarnir Jón Óttar
Ragnarsson, Hans Kristján Árnason og Ólafur H.
Jónsson voru þá enn þar og Páll Magnússon frétta-
stjóri. „Þetta var mjög sterkur hópur og fínt fólk.
Mikill metnaður. Svo fór ég yfir á RIJV. Mér leiddust
mál f tengslum við eigendaskipti. En ég sá alltaf svo-
lítið eftir því. Ég viðurkenni það."
Allt var miklu þyngra og erfiðara á RÚV og vinnan
ekki eins spontant. „Það er enn svo. Annars var þetta
ágætur tími á RÚV. Um nokkurra ára skeið fékk
fréttastofan að gera meira heldur en bara að vinna
og flytja þessar 90 sekúndna fréttir með fréttatengd-
um þáttum. Sem var vinna sem nær var dagblaðinu.
Það gaf þér útrás sem einstaklingi í starfi að vinna
vandaða umfjöliun og hafa svigrúm til að koma
henni á framfæri."
Árið 1997 var örlagaríkt í lffi Helga Más. Hann
fylgdi þá þeim félögum, núverandi forsætisráðherra
og Ólafi Ragnari Grímssyni til Finnlands. „Og þar, í
forsetahöllinni, fékk ég hjartaáfall. Var við dauðans
dyr. Ég var frá í þrjá mánuði og hætti svo haustið
1998 þá alveg búinn að fá nóg."
Skjárinn eins og gamall kærasti
„Ég var fjögur ár í sjónvarpi. Frá árinu 1986
til 1990. Nei, ég get ekki sagt að ég sakni þess
en ég kunni alltaf vel við mig á skjánum," seg-
ir Ólína Þorvarðardóttir skólameistari
Menntaskólans á ísafirði. Hún segir líf sitt ein-
hverra hluta vegna einkennast af fjögurra ára
tímabilum. Htin fór úr sjónvarpi í Borgarstjórn
Reykjavíkur þar sem hún sat í fjögur ár, og nú
er hún að hefja sitt fjórða ár á Isafirði. Reynd-
ar unir hún hag sínum afar vel þar þrátt fyrir
krefjandi og oft erfitt starf. Hún er viss um að
þar verði hún í fjögur ár til viðbóðar.
„Mér finnst alltaf notalegt að setjast í settið
þá sjaldan það gerist. Mér hefur alltaf liðið vel
í sjónvarpi, þykir vænt um hitann frá ljósköst-
urunum, vingjarnlegar merkjasendingar frá
kvikmyndagerðarmönnum og sambandið við
linsuna. Ég sakna þess eins og gamals kærasta.
Þetta er búið en var gott meðan á því stóð. Þá
sjaldan kynnin eru endurnýjuð er þetta líkt því
og að fá sér kaffi með gömlum kærasta."
Ólína segir starfið í sjónvarpinu hafa verið
ævintýralegt og margt frá þeim tíma er
minnisstætt. „Ég man það vel þegar við sát-
um í sjónvarpsfréttasettinu, ég og Ómar
Ragnarsson. Hann var seinn fyrir líkt og oft
áður, rétt náði að skutla sér úr jöklagallan-
um, í jakka en ekki buxur. Við fætur sér hafði
hann farsíma sem var á stærð við litla
ferðatösku, og hann skildi hann aldrei við
sig. Að þessu sinni hafði hann þó gleymt að
slökkva á símanum. Því gerist það, í miðjum
fréttatíma, á meðan Ómar er að lesa einn
innganginn, að árans síminn fer að hringja.
Ég þurfti að skríða undir borðið í myrkrinu
sem þar var og þreifa þar eftir takkanum til
að slökkva. Ómar brá ekki svip, en honum er
þetta minnisstætt, því hann er frekar kitlinn
að eigin sögn."
Eitt sinn lenti Ólína í því að kynna til sög-
unnar veðurfréttir en þá bar svo við að veður-
fræðingurinn var horfinn og ekki um annað að
ræða en halda þjóðinni uppi á snakki þar til
hann fann leið sína upp á fjórðu hæð
sjónvarpshússins við Laugarveg. Og eldraun
var einnig að lesa, í miðjum stjórnarviðræð-
um, fyrstu frétt kvöldsins
sem átti að birtast henni á
textaskjá en sjálft handrit-
ið hafði ekki borist henni í
hendur. Þegar til kom var
fréttin ekki á textaskján-
um heldur.
„Ég býð gott kvöld, og
ætla að byrja á frétdnni
sem hafði birst mér á
textaskjánum, en þá
hverfur hún skyndilega
frá augunum á mér - og ég
handritslaus. Örvænt-
ingastunurnar í útsend-
ingastjóranum urðu ekki
til að hjálpa" segir Ólína,
sem komst þó í gegnum
fréttina nokkurn veginn
eins og hún þóttist vita að
hún væri. „Það em svona
martraðir sem urðu að skemmtilegum minn-
ingum þegar frá leið."
ÓKna Þorvarðardóttir Man það eins og
gerst hefði f gær þegar hún paufaðist f
myrkri undir fréttaborðinu, þar sem Ómar
Ragnarsson sat buxnalaus, til að slökkva á
farsíma hans sem varástærð við litla
feröatösku.
Helgi E. Helgason Á tímabili neituðu
synirhans að fara með honum niðuríbæ.
Bæði þurfti karl faðir þeirra að kjafta svo
mikið og svo voru allir að glápa. Það var
ekki sýnifikn sem var til aðhann starfaði i
25 ár við sjónvarpsfréttamennsku.
Ekki haldinn sýnifíkn
Helgi E. Helgason var hvorki meira né minna
en 25 ár í sjónvarpinu, allan þann tíma hjá RÚV.
Hann er enn titlaður fréttamaður í síma-
skrá þótt hann starfi nú hjá Kennara-
sambandinu á útgáfu- og upplýsinga-
sviði. Hann hefur því í mörg hom að
líta. Hann starfaði á Alþýðublaðinu,
líkt og svo margir góðir menn hafa
gert, var þar fréttastjóri þegar síminn
hringdi. Þar var Emil Bjömsson þáver-
andi fréttastjóri á RÚV og hann vildi fá
Helga í afleysingar. Helgi svaraði því til
að hann hefði áhuga en vildi þá vera
lengur. Emil gat engu lofað um það en
Helgi sló til og hóf störf á fréttastof-
unni 1. september 1997.
„Ég leysti þá af Ólaf Ragnarsson
seinna bókaútgefanda. Hann var á kafi
við að gera heimildarmyndaþætti um
Vestur-Islendinga. Menn vom að kikna
undan mikilli yfirvinnu þegar Óli brá
sérafbæ."
Þá háttaði því svo til að fréttadeOdin
hafði jafnframt fréttavinnslu og flutningi
umsjá með innkaupum á heimUdarmyndum og
öðm efni. Örlögin höguðu því svo tíl að það starf
var einmitt laust að þremur mánuðum liðnum
og þar var Helgi í ár, að kaupa inn myndefrú og
enn héldu örlaganornir áfram við að spinna sinn
vef.
„Þá ákveður Eiður Guðnason að fara í próf-
kjör fyrir krata á Vesturlandi. Prinsipfastur mað-
ur Eiður sem sagði að um leið og hann tæki um
það ákvörðun myndi hann hverfa af skjánum.
Þannig að við skiptum um stóla. Og þama var ég
aUt þar tíl ég hætti árið 2000, í öUu sem tíl féU en
aUtaf þó í innlendum fréttum. Um skeið varaf-
réttastjóri og löngum vaktstjóri."
Helgi segir gersamlega óhugsandi að nefna
eitthvert eitt tílvik sem er sér minnisstætt, af svo
mörgu sé að taka, og hann getur heldur ekki sagt
að hann sakni þess að vera á skjánum. Þó segist
hann hafa verið á þessum tíma svo lánsamur að
fá þess kost að vinna við eitthvert skemmtUeg-
asta starf sem hugsast getur, og það í 25 ár.
„Þetta var afskaplega skemmtUegur tími á
sjónvarpinu. Og fá þess kost að fylgja þróuninni.
Ekki bara frá svart-hvítu yfir í lit heldur öUum
þeim breytingum í viðhorfi og tækni. í sjálfu sér
er sjónvarið núna aUt annað fyrirbæri en þegar
ég byrjaði þar. Ég er þeirrar skoðunnar að það
hafi verið mUdu skemmtUegra að vinna á frétta-
stofunni á árum áður. Að vinna ásamt fréttunum
ýmsa þætti, kastíjós, ferðast um landið - nú fara
fréttamenn varla inn fyrir EUiðaár. Starfið bund-
ið meira við skrifborð en var. Jæja, það er
kannski heldur mUdð sagt. En það hefur breyst
mUdð. Svæðastöðvarnar em nú komnar um
land aUt og starfsmenn þar sjá um landsbyggð-
ina."
En hvers vegna hætti Helgi? Hann segir eng-
an vita sína æfvina fyrr en öU er. „Mig langaði tíl
að vita hvort það væri líf fyrir utan sjónvarpið og
svo reyndist vera. Bauðst starf sem ég tók. Og aUs
ekki í neinu ósætti. Þveröfugt. Enn em mínir
bestu vinir þar og vom þar."
Helgi segir vitanlega ákveðna frægð hafa
fylgt starfinu. Það hafi verið sjálfsagður fylgi-
fiskur sem hann hætti fljótlega að velta fyrir
sér. „En þegar strákarnir mínir voru yngri neit-
uðu þeir að koma með mér í bæinn. Bæði
kjaftaði ég svo mikið og svo voru allir að glápa,
sögðu þeir. En mér var það síður en svo keppi-
kefli. Það var ekki af sýniþörf sem ég var að
vinna í sjónvarpi."