Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1933, Page 74

bjúgi, ef til þeirra náðist i tíma. Hefir það án efa
bjargað lífi margra íslendinga á þeim árum, þegar
skyrbjúgur var »sjálfsagður« sjúkdómur í landinu, á
misvaxtar og armæðu tíraum.
Áður fyrri höfðu lslendingar mikil not af jurtum,
meiri og almennari en mörgum er ljóst nú. Þá bjuggu
menn meir að sinu, matjurtir ekki fluttar inn frá
»danskinum«,'eins og nú á sér stað. Að vísu mun
ekki hafa verið mikið um ræktaðar matjurtir að ræða,
en villijurtir voru þá betur nyljaðar en nú. Ómetan-
legt gagn hefir islenzka þjóðin haft af fjallagrösunum
á liðnum öldum. Latneska nafnið á þessari jurt er
Cetraria Islandica. Við landið okkar var hún kennd
jurtin þessi, vegna þess að hér vex ógrynni af henni
og þjóðin hafði af henni geysimikil not. Nú vita
menn að í henni eru bæði A, B og C bætiefni, og út
frá þeirri þekkingu má betur skilja, hve mikil heilsu-
bót ísienzku þjóðinni hefir verið að notkun þessarar
jurtar. Hefðu menn þá að eins »grös« í brauð, graut
eða mjólk, var hægt að lifa á þessu, svo að segja, ein-
göngu í alllangan tima og halda fullri heilsu. Þá var
það lika fastur liður i búskap íslendinga að fara »til
grasa« á vorin. Og grasaferðirnar voru ekki eingöngu til
gagns, heldur einnig til skemmtunar. Pá kynntust marg-
ir töfrum og yndisleik og ógnum óbyggðanna.— Nú eru
fjallagrös sjaldan notuð, nema einstöku sinnum eftir
læknisráði. Pá er farið í iyfjabúðirnar og fjallagrösin
keypt þar, ekki íslenzk fjallagrös, heldur grös, sem
vaxið hafa á öræfum annara landa. Hefði það ein-
hverntíma þótt ganga öfugmæli næst, ef talað hefði
verið um að flytja fjallagrös til íslands.
Af öðrum jurtum, sem notaðar voru áður, má nefna
sölin, sem I fjörunni vaxa. Bóttu það góð hlunnindi,
þar sem sölvafjara fylgdi jörðum, og söl voru þá
verzlunarvara innanlands, sem bændur keyptu og
fluttu lieim úr sjávarstöðum til búa sinna. Sennilega
er notkun sölva nú með öllu óþekkt hér á íslandi.
(70)