Dagblaðið Vísir - DV - 23.11.2004, Blaðsíða 24

24 ÞRIÐJUDAGUR 23. NÓVEMBER 2004
Menning DV
«
«
Umsjón: Páll Baldvin Baldvinsson pbb@dv.is
Nóbelsverðlaunin 1949
Skýring hefur fengist á þvísem ég
undirritaður kallaöi í ritdómi í blaðinu
i gær„villu"l bók Halldórs Guðmunds-
sonar um Halldór Laxness. Þar geröi
ég athugasemd við að í bókinni væri
sagt að Nóbelsverðlaunin heföu ekki
verið veitt árið 1949 og benti á að
bandaríski rithöfundurinn William
Faulkner væri hvarvetna skráður
handhafi verðlaunanna það ár.
I reynd var þó ekki um villu Halldórs
Guðmundssonar að ræöa. Sannleikur-
inn er sá að árið 1949 voru Nóbels-
verðlaunin vissulega ekki veitt. Ari
seinna - um leið og sænska akademí-
an tilkynnti að breski heimspekingur-
William Faulkner Fékk Nóbelinn ári ofseint
inn Bertrand Russell hefði fengiö verð-
launin fyrir áriö 1950 - þá var seint og
um síðir tilkynnt að Faulkner hefði ver-
ið veittur prlsinn fyrir 1949.
Illugi Jökulsson
Einleikur fyrir margar raddir var frumsýndur á föstudagskvöldið í anddyri Smíðaverkstæðis Þjóðleik-
hússins og fer Jóhann Sigurðarson einn með öll hlutverkin
Fimmtudaginn 18. nóvember
var frumsýndur á Smíða-
verkstæði Þjóðleikhússins
einleikurinn Nítjánhundruð
eftir Alessandro Baricco. Upplifun-
in var sögustund um borð í
skemmtiferðarskipi. Áhorfendur
4 sátu við lítil hringlaga borð eins og
þeir væru farþegar í danssal fyrsta
farrýmis.
Að segja sögu.
Hvenær er góð saga vel sögð?
Eða öllu heldur, hvernig er er góð
saga vel sögð?
Þessari spurningu svara nú lík-
lega flestir með því að nefna dæmi
um góðan sögumann. En hvað er
það þá sem einkennir þennan góða
sögumann?
Oftast er það að honum tekst á
einhvern undraverðan hátt að
halda athygli manna og eins hlut-
leysi sínu í frásögninni meðan per-
sónurnar sem verða á leið hans
lifna við í meðförum hans.
Með þetta að leiðarljósi hafa þau
líklega lagt í hann, þau Melkorka
Tekla Ólafsdóttir leikstjóri og Jó-
hann Sigurðarson leikari þegar þau
vippuðu sér um borð í millilanda-
skipið Virginian á leiðinni yflr hafið
frá Evrópu til Ameríku til þess að
segja okkur söguna um litla dreng-
inn Nítjánhundruð, sem skilinn var
eftir nýfæddur uppi á flygli og lifði
svo alla sína tíð um borð í skipinu.
Skilinn eftir á flygli á fyrsta
farrými.
Frásagan sem hér liggur til
grundvallar leikþættinum er
skemmtileg. Kannski blundar
draumurinn í okkur flestum um að
vera svona algerlega kennitölulaus
eins og drengurinn sem sagan fjall-
ar um. Hvergi skráður og þar með
samkvæmt bókinni hvergi til.
Enginn veit hver eignaðist þetta
litla barn, líklega fátækir innflytj-
endur sem sáu það í hendi sér að
barnið ætti eftir að eiga góða ævi
væri það skilið eftir á fyrsta farrými.
Sá sem fann hann var í hljómsveit
skipsins og leit á hann sem son sinn
* en lést þegar drengurinn var aðeins
8 ára gamall. Sögumaðurinn er hér
trompetleikari og segir hann frá
samskiptum sínum við Danny fóst-
urföður litla drengsins og hvernig
litli drengurinn, sem fékk nafngift
sína eftir öldinni allri, lifði alla sína
tíð um borð í skipinu á eilífu flandri
milli Evrópu og Ameríku.
Tónlistarhæfileikar drengsins
voru með eindæmum og varð hann
frægur beggja vegna Atlantsála en
til þess að hlýða á píanóleik hans
urðu menn að kaupa sér farmiða
yfir hafið. Sá stutti er svo orðinn 32
ára gamall þegar hann ákveður að
fara í land, og þá fyrst og fremst til
þess að sjá hafið úr landi. örlaga-
saga hans endar illa og er óþarfi að
afhjúpa endalok Danny Boodmann
T.D: Lemon Nítjánhundruð hér.
Nauðsynlegt að treysta góð-
um texta og áhorfendum.
Jóhann Sigurðarson er kraftmik-
ill leikari með sterka nærveru og
ekki þarf hann að skottast um með
míkrafón, hvorki á hausnum né í
hendi til þess að röddin berist vel út
í hvert horn.
Hitt er svo annað mál að aðferð
þeirra Melkorku og Jóhanns við að
segja þessa sögu einkennist ein-
hvern veginn af því að þau treysta
ekki fullkomlega textanum og því er
Jóhann látinn leika eða yfirleika
full-mikið þegar hann er að kynna
ýmsar týpur til sögunnar. Texta-
meðferð var óþarflega hröð í fyrri
hlutanum og svo aftur á móti bar á
hægagangi í seinni hluta verksins.
Það er erfitt að standa einn á
sviði í nær tvær klukkustundir og
segja fullorðnu fóiki sögu og til þess
að það megi takast vel er nauðsyn-
legt að sögumaðurinn hvíli vel í
hlutíeysi frásagnarinnar, að hann
sé ekki stanslaust að leika allt. Það
er heppilegra upp á athyglina að
Þjóðleikhúsið sýnir i anddyri
Smíðaverkstæðis: 1900 eftirAI-
essandro Baricco.
Leikstjórn: Melkorka Tekla
Ólafsdóttir
Leikari: Jóhann Sigurðarson
Lýsing: Björn Bergsteinn Guð-
mundsson
Tónlist: Agnar Már Magnússon
Aðstoð við útfærslu leikmynd-
ar: Högni Sigurjónsson
Þýðing: Halldóra Friðjónsdóttir
Leikhús
breyta aðeins röddinni og herma
eftir hinni persónunni þegar hún er
að tala, en ekki eins og hér var, að
sögumaður breytti rödd sinni þegar
hann var að tala um viðkomandi
persónu.
Textinn í þýðingu Halldóru Frið-
jónsdóttur virtist eðlilegur í munni
Jóhanns þó það sé nú alltaf frekar
hallærislegt þegar leikið er á ís-
lenskri tungu að segja „Tætanik".
Smart og einföld leikmynd
Leikmyndin og lýsing var einföld
og smart. Það opnast dökkir hlerar og
upplýst kýraugu gefa skipshliðina til
kynna og síðan skiptast þau Ijós ytír í
fansí-lýsingu danssalarins þar sem
tónlistin ómar. Hið kynnigmagnaða í
sýningunni er samtal sögupersón-
unnar og tónlistarinnar, og hefðum
við mátt fá meira að heyra.
Píanótónlist Agnars Más Magn-
ússonar var hrífandi og málaði svo
sannarlega sterka mynd af snill-
ingnum sem sagan fjallaði um.
Á heildina litið var þetta ljúf sýn-
ing. Þrátt fyrir orðaflauminn og of
mikla heimspekilega niðurstöðu í
allt of mörgum orðum í lokin, sem
hefði mátt skera ansi hressilega
niður, þá er þetta einn af þessum
listrænu viðburðum sem getur
fengið fólk til þess að hægja aðeins
á hasarnum og leyfa sér einfaldlega
að hrífast með í atburðarrás sem
máluð er í orðum og tónum.
Elísábet Brekkan
Breiðbandið tekur út nýjan þroska í Noregi og Danmörku. Þar dreifa menn innlendu myndefni á
bandi úr bönkum í sjónvarpsstöðva og kvikmyndastofnana
Mynd að eigin vali
Danska sjónvarpsstöðin TV2 er ísamstarfi við Mynd að eigin vali 200 titla af elstu kvikmyndum Noregs: leiknar
norræna risann Nordisk Film að setja í gang Reiknað er með að í framtíðinni komi mynd myndir, stuttmyndir, auglýsingar og heimilda-
breiðbandsþjónustu iDanmörku, TV2 Sputnik, að eigin vali, eða„video on demand", til með myndir. Fyrsta myndin sem var send út var
þar sem neytendur róða efni sinu sjálfir. Verður að taka við af myndbandaleigunni sem þegar erótisk kómedía frá 1911, Þvi feitari þess
þjónustan gangsett þann 1. desember og verð- er ógnað af ódýru verði á dvd-diskum i versl- betri.
ur fyrst í stað í boði mikið úrval af dagskrárefni unum. Virðist því myndbandaleigan eiga sér Norska tiltækið er annars eðlis en það ma TV?’en meðal áhugasamra aðila um
frá TV2. í haust verður boðið upp á kvikmyndir litla lífsvon þó almenn eign á myndböndum danska: dreift er kvikmyndaarfinum og er kaup á stöðinni eru sænska sjónvarpsstöðin
úr stórum katalók Nordisk Film. muni draga lifslíkur myndbandsins eitthvað. markhópurinn ekki síst skólar. Eins og i Dan- TV4 °9 Berlingurinn sem er í eigu Bonnier
Tenging við TV 2 Sputnik þarfað bera 2 mörku er dreift um háhraðanet og er verk- Entertainment sem annast hagsmuni sænska
Fimmhundruð kall á mánuði megabita straum til að skila fullum mynd- efnið tilraunaverkefni á vegum margra aðila. risans á kvikmyndum, sjónvarpi, hljóðvarpi,
Þriðja hvert heimili í Danmörku er nú tengt gæðum í hús. Verkefnið krafðist þess að katalókur kvik- tónlist og miðlun.
breiðbandi. TV 2 Sputnik var kynnt í Austur myndasafnsins norska yrði færður ístafrænt Ahugasamir kaupendur geta kynnt sér stöðu
Gasverkinu í Höfn á fimmtudag í siðustu viku Þvi feitari þess betri format. fyrirtækisins sem er öfiugt auglýsingasjón-
og hefur þjónustan þegar opnað vef www.- Norðmenn eru lika að setja i gang aukna varp og er nú ieigu danska ríkisins, en
sputnik.dk. Áskriftarverð er 49 krónur þjónustu á breiðbandi, en á fimmtudag var TV2 til sölu menntamálaráðherra Dana hefur lagt rika
danskar á mánuði. Áætlað er að ný móttöku- einnig kynnt þar í landi ný þjónusta um breið- Annars er það helst að frétta úr norrænum áherslu á að stöðin verði seld innlendum aðil-
box verði á markaði 2005 en nú er móttakan band þegar norska kvikmyndastofnunin opn- sjónvarpsiðnaði að skammt er til þess að opn- um’ ‘ versta falli norrænum. hlefur einhver
um heimilistölvu i sjónvarpið. aði fyrir þjónustu og lagði til i fyrsta úrval yfir að verði fyrir tilboð í dönsku sjónvarpsstöð- áhuga á að kaupa danska sjónvarpsstöð?