Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1942, Blaðsíða 32

Rússlands. Churchill hafði veitt Denikin og fleiri
foringjum hvítliða styrk gegn stjórn Lenins, en
I.loyd George vildi ekkert við það eiga, og hinar
ensku hersveitir voru kvaddar heim frá Rússlandi.
Balkanmálin höfSu valdiS falli Churchills 1915,
og nú gerSu þau þaS aftur.
Tyrkland var í óSaönn aS reisa sig viS eftir hiS
mikla hrun 1918. ÞaS hafði ótrauðan oddvitann,
þar sem Mústafa Kemal var. Hann hafði mætt Eng-
lendingum á Gallipolivígstöðvunum, j)g nú kom
hann aftur til sögunnar sem einn helzti andstæð-
ingur þeirra í Austurlöndum. Hann flutti stjórnar-
aðsetrið frá MiklagarSi til Ankara, til þess að þurfa
ekki að óttast árás enska flotans, hann skapaði
hinn nýja tyrkneska her og hann ásetti sér að reka
Grikki burtu af ströndum Litlu-Asíu.
Lloyd George, sem óttaðist Tyrki, vildi halda
sundunum undir yfirráðum Grikkja, sem voru
Englendingum í öllu háðir. Churchill, sem þá hafði
um skamma stund verið nýlendumálaráðherra,
mælti eindregið á móti því, að Grikkir færu í stríð
við Tyrki. Hann benti á, að herstyrkur Grikkja
væri svo lítill, að þeir hlytu að biða ósigur, nema
Englendingar kæmu þeim til hjálpar, en þetta taldi
liann ógerlegt vegna hins mikla fjölda MúhameSs-
trúarmanna, sem væru í enska ríkinu.
ÓfriSurinn hófst nú samt, og Tyrkir unnu al-
gxrðar sigur og ráku Grikki burtu lir Litlu-Asíu.
Úr hjálp Englendinga varð ekkert. En er Tyrkir
ætluðu að flytja stríðið til NorSurálfu, vildi Church-
ill, að komið yrði í veg fyrir það og her og floti
Eúglendinga þar austur frá yrði aukinn. Stjórnin
var tviskipt i málinu. íhaldsmenn undir forustu
Baldwins, sem liingað til hafði verið lítt þekktur
stjórnmálamaður, neituðu að styðja þjóðstjórnina
lengur. VarS þetta til þess, að hún sagði af sér og
frjálslyndi flokkurinn tvistraðist i allar áttir. Nú
(30)