Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1953, Page 24

SÓLMYRKVAR Á ÍSLANDI FRÁ 700-1800 e. Kr.
Sólmyrkvar og þá einkum almyrkvar vekja jafnan mikla athygli, og á þeim
tímum, er menn skildu eigi orsök þeirra, þóttu þeir geigvænlegir atburCir.-
Mjög frægur er myrkvinn, er varð 28. maí Irið 583 f. Kr. og kenndur
er við Grikkjann t>ales, ve£na þeirra áhrifa, er myrkvinn hafði á orustu. Myrkvi
sá, er varð í Noregi 103P, er og frægur vegna'sambands hans við Stiklarstaða-
bardaga
Á svipaðan hátt eru meiri háttar sólmyrkvar oft tengdir atburðum sögunn-
ar, og með því að myrkvana má tímasetja nákvæmlega, geta þeir haft mikið
sögulegt gildi. íslenzkar heimildir geta oft um »formyrkvan« eólar, en hér á
landi getur hún einnig stafað af eldgosum. Hér er birt skrá yfir sólmyrkva, er
sýnilegir hafa verið hér á landi á tímabilinu frá 700 til I8C0 e Kr. og verið
hafa svo miklir, að meira en 3A þvermáls sólar hefir verið myrkvað einhvers-
staðar á landinu. Þó kann að vanta nokkra myrkva af þejsari stærð, en þá
hefir miðbraut þeirra legið all-langt frá landinu. Hafi miðbrautin legið um
landið (skráin telur alla slíka myikva), er ártalið skáletrað, og almyrkvar eða
hringmyrkvar eru sýndir með A1 og H»>.
Heimild að þeisari skrá er ritið »Sonnenfinsternisse von ó'O bis 1800 n.
Chr.« eftir norska stjörnufræðinginn J. Fr. Schroeter (Kristjania 19:3). Ásamt
ýmsum öðrum fróðleik um þessa myrkva má þar sjá, hvar almyrkva- og hring-
myrkvabeltin hafa legið yfir ísland.
704 10. marz 1124 11. ágúst 1536 18. júní
7C6 14 julí 1131 30. marz Al 1551 3l. ágúst
7l3 1. marz 1133 2. ágúst 1576 28 apríl
766 15. ágúst 1147 26. október Hr 1598 7. marz
798 23. febrúar 1178 13. septeuber 1601 24. desember
807 11. febrúar Hr 1185 1. maí 1605 12. október
809 16. júlí 1187 4 september 1612 30. maí
818 7. júlí Hr 119 4 22. apríl 1614 3. október
849 25. maí Al 1 ?30 14. maí 1630 10. júní
878 29. október Al 1234 1. marz Hr 1639 1. júní
885 16. júní 1236 3. ágúst 1645 21. ágúst
894 7. júní 1241 6 október 1652 8. apríl
912 17. júní 1245 25. júli Hr 1654 12. ágúst
966 20. júlí 1 63 5. ágúst 1656 26. janúar Hr
979 28. maí Hr 1-479 12. apríl 1670 19. apríl
988 18. maí 1312 5. júlí Al 1679 10 apríl
990 21. október 1330 16 júlí Al 1699 23. september
1006 29. maí 1339 7. júlí Hr-Al 1708 14. september
1023 24. janúar 1355 14. marz Hr 77/0 28. febrúar Hr
1030 31 ágúst 1364 4. marz Hr 1715 3. maí
1037 18. apríl 1411 19. ágúst Hr 1724 22 maí
1039 22. ágúst 1424 26. júní Al 1733 13. maí Al
1064 19. apríl 1433 17. júní Al 1737 1. marz
1077 25. febrúar Al 1440 3 febrúar 1748 25. júlí
1084 2. október 1453 30. nóvember Hr 1782 12 apríl
1093 23. september Hr 1469 9. júlí Al 1791 3. april Hr
1109 3l. maí 1491 8. maí 1793 5. september Hr
(22)