Dagblaðið Vísir - DV - 24.05.2005, Qupperneq 16

76 ÞRIÐJUDAGUR 24. MAÍ2005
Fjölskyldan DV
Valgeröur Halldórsdóttir, félagsráðgjafi og rltstjóri heimasföunnar stjuptengsl.is. Hún
svarar spurningum lesenda f gegnum netfangiö samband@dv.is.
Nokkur atriði sem gætu komið
áóvartámeðgöngunni
Hreiðurgerð
Margar ófrískar konur finna
mikla þörfhjá sér fyrir að
undirbúa heimiliö fyrir
komu nýja barnsins með því
aö þrífa og skreyta og taka
jafnvel geymsluna I gegn.
Einbeitingarskortur
Þrátt fyrir að vera hressar og
án morgunógleði geta
konur fundið fyrir einbeit-
ingarskorti og gleymsku.
Skapsveiflur
Fyrirtíðaspenna og með-
ganga eru um margt llkar
og er oft stutt á milli hláturs
og gráturs.
Brjóstastærð
Eitt affyrstu merkjum þess
að kona sé ófrísk er stækkun
á brjóstum.
Brjóstkassinn stækkar einnig
svo það er oft erfitt að fylgj-
ast með brjóstahaldara-
stærðinni.
Húðin
Bólur eru ekki óalgengar á
meðgöngu og algengt er að
fæðingarblettir, freknur og
geirvörtur verði dekkri á lit.
Algengurmis-
skilningur um
unglingabólur
1. Brúnka lagar bólur Sólbrúnka get-
ur hulið bólur tímabundið en lagar
engan vanda,auk þess sem sólarböð
geta valdið þurrki.
2. Skyndibitamatur og súkkulaði
geta orsakað bóiur. Rannsóknir sýna
að það er ekki
sarnband á milli
mataræðis og
unglingabóla.
3. Andlitsþvottur
í tíma og ótíma
hjálpartil við að
fækka bólum.
Best er að þvo sér
tvisvar á dag með
mildri sápu og
varlega. Ékki skrúbba!
4. Best er að kreista þær í burtu. Þær
minnka tímabundið en með þessu get-
urðu ýtt bakterlunni lengra inn í húð-
ina og viðhaldið bólunum.
5. Ef þú vilt fá góða húð máttu ekki
raka þig eða nota snyrtivörur. Við
rakstur er gott að fara varlega f kring-
um bólusýkt svæði. Snyrtivörur skal
velja af kostgæfni og forðast helst þær
vörur sem eru„náttúrulegar", þær geta
stíflað húðina.
Kvef eða flensa?
A. Flensa Barnið veikist skyndilega.Hit-
inn er hár. Barnið þreytist fljótt. Hóstinn
er þurr. Hálsinn er sár. Höfuðverkur fylgir.
Matarlyst er lítil. Vöðvar eru sárir og
barnið fær kuldahroll.
B. Kvef Barnið veikist hægt. Enginn eða
Iftill hiti. Engin þreyta. Hóstinn mikill. Eng-
inn höfuðverkur. Matarlyst ágæt. Vöðvar í
lagi og enginn hrollur.
Efflest einkenni lasleika barnsins eru í A-
flokki er það Ifklega meö flensu en efein-
kennin Ifkjast þeim sem eru f B-flokki, þá
er það kvef. Taktu samt enga sénsa og
láttu athuga barniö efþú hefur áhyggjur.
Nokkrar gerðir
eineltis
Neteinelti er tiltölulega nýtt fyrirbæri.
Það fer fram f gegnum netið, á spjallrás-
um, I sms og myndavélasímum, hvenær
sem er sólarhrings.
Andlegt einelti er mun lúmskara þar
sem einstakiingurinn er hunsaður og skil-
inn útundan og sagðar um
hann kjaftasögur.
Líkamlegt einelti
felurmeðal annarsf
sér gróf fúkyröi,
spörk, bit, högg,
hártog eða hótanir
um líkamlegtofbeldi,
Elnelti vegna kynþáttar felur
ísér fordómafullar staðhæfingar um við-
komandi og brandara um menningu
hans og hefðir.
Kynferðislegt einelti er hægt að skil-
greina sem llkamlega snertingu sem við-
komandi kærir sig ekki um og athuga-
semdir með óviöeigandi og/eða kynferð-
islegu ívafi.
Einelti með orðum sem særa, uppnefn-
ingar, viðstöðulaus hæðni í garð viðkom-
andi og brandarar á hans kostnaö.
Komdusæl, Vaigerour:
Ég á sextán ára gamla dóttur
sem hefur verið í sam-
bandi við 17 ára strák sl.
tvo mánuði. Hann er far-
inn að gista meira og
minna heima hjá okkur
allar nætur og er maðurinn minn mjog
ósáttur við það. Ég er ekki alveg sam-
mála honum þar sem mér finnst
dóttir okkar vera mun rólegri
nú en áðúr og ekki veitti af.
Svo veit ég að strákurinn
hefur átt erfitt heima fyrir
og mér finnst erfitt að vera
leiðinleg við hann. Hvað á ég
að gera?
Með kveðju, móðir.
Komdu sæl, móðir!
Kærasti dóttur þinnar unir sér
greinilega vel á heimili ykkar. Auð-
vitað er það ánægjulegt að gestum
líði vel en þegar það bitnar á heimil-
ismönnum og samskiptum þeirra er
ástæða til að staldra við. Ég tala nú
ekki um þegar gesturinn virðist hafa
tekið ákvörðun um að setjast að án
þess að hafa rætt það við húsráð-
endur!
Þú virðist vera þakklát kærastan-
um að vissu leyti þar sem nærvera
hans hefur „leyst" einhver aga-
vandamál sem snúa að dóttur þinni.
Það er óþarfi að gera lítið úr því. For-
eldrar lýsa stundum ánægju sinni
með nýjan kærasta/kærustu ung-
lingsins á heimilinu með því að
hann hafi orðið rólegri og minna
„úti á lífinu" en áður. En manninum
þínum finnst nóg um. Og mér sýnist
þú hafa skilning á afstöðu hans, þó
svo að hann geri minna úr kostun-
um en þú.
Nærvera getur verið of mikil
Ekki er líklegt að þú leysir ein-
hvern hugsanlegan samskiptavanda
milli ykkar foreldranna og dóttur
ykkar með því að láta gott heita að
kærastinn dvelji á heimili ykkar
meira en góðu hófi gegnir. Það bæt-
ir ekki úr aðstæðum kærastans
heima fyrir heldur. Á sKkum vanda-
málum verður að taka með beinum
hætti en ekki afskiptaleysi.
Hvað dóttur þinni finnst um svo
mikla nærveru kærastans kemur
ekki fram. Kannski er hún alsæl - en
það má ekki gefa sér það án þess að
ræða málin við hana.
Það er munur á því að vera ungur
og ástfanginn eða skyndilega nánast
kominn í sambúð. Getur verið að
hún þurfi á hjálp foreldra sinna að
halda við að koma málunum í eðli-
legt horf? Á hún kannski líka erfitt
með að vera „leiðinleg" við kærast-
ann eins og þú og setja honum
mörk? Vorkennir hún honum eins
og þú? Er ef til vill verið að ýta henni
of snemma út í heim hinna full-
orðnu vegna þess að foreldrunum
finnst það þægilegt?
Ég heyrði einu sinni einn 19 ára,
sem hafði verið á föstu í tvö ár, segja:
„Hvernig get ég skýrt fyrir henni að
mig langi stundum bara að sofa ein-
um heima hjá mér og hitta hana
bara í skólanum á morgun?"
A6 ræöa málin
Mikilvægast er að þið hjónin
ræðið saman og finnið lausn með
dóttur ykkar sem allir geta unað við.
Sveigjanleiki er mikilvægur og ung-
lingar sem alast upp við að taka þátt
í ákvörðunum sem þá varða eru lík-
legri til að verða sjálfstæðir, standa
með sjálfum sér og setja öðrum eðli-
leg mörk. Reynið því að höfða til
ábyrgðar hennar og hvernig hún vilji
haga lífi sínu, t.d. hvort hún sé tilbú-
in til að stunda kynlíf, frekar en að
vera með boð og bönn.
Dóttir ykkar þarf að finna að þið
styðjið hana í að fylgja eigin sann-
færingu. Hún þarf líka að virða rétt-
mætar skoðanir foreldra sinna um
næturgesti á heimilinu, ekki síður
pabba síns en þínar; þið verðið þess
vegna fyrst að útkljá þetta mál ykkar
á milli.
Maðurinn þinn virðist hafa verið
bæði umburðarlyndur og sveigjanleg-
ur og ekki lagst harðlega gegn því að
kærasti dóttur ykkar gisti. Honum
finnst að því er virðist of langt gengið
að pilturinn sofi heima hjá ykkur
„meira og minna allar nætur". Ég held
að enginn lái honum það. Foreldar
geta stýrt því hverjir gista á heimili
þeirra og hverjir ekki, þeir stýra hins
vegar ekki alveg hvenær og hvort ung-
lingurinn þeirra stundi kynlíf. Viðhorf
foreldranna skipta böm þeirra máli og
því er mikilvægt að hlutirnir séu
ræddir og uppi á borðinu.
Samband er á milli opinnar um-
ræðu foreldra og barna um kynlíf og
ábyrgrar kynhegðunar.
Með kveðju,
Valgerður Halldórsdóttir.
Gen hafa áhrif á gæði brjóstamjólkur
Það hefur lengi verið vitað að gen
hafa áhrif á næringargildi kúamjólkur
en ekki fyrr en nú hefur verið gerð
rannsókn á áhrifum gena á brjósta-
mjólk. Samkvæmt rannsókninni sem
gerð var nýlega í Bandaríkjunum skipta
genin máli þegar kemur að næringar-
gildi brjóstamjólkur. í rannsókninni
vom skoðaðar 111 konur með tilliti til
hversu mikið af ákveðnu næringarefni,
DHA, skilar sér í móðurmjólkina. Efni
þetta er að finna í túnfiski, laxi og mak-
ríl til að mynda og er nauðsynlegt fyrir
þroska heilans og augna, sérstaklega
hjá nýfæddum bömum. Konunum
vora gefiiar máltíðir sem innihéldu
mikið af DHA og síðan vora þær mjólk-
aðar á klukkustundarfresti í 12 tíma.
Rannsakað var hversu mikið af næring-
arefninu skilaði sér í brjóstamjólkina og
einnig hversu mikið af efiiinu var að
finna í blóði kvennanna. Það sem vakti
athygli var að konur með ákveðið Hl-
brigði af geninu ApoA4 höfðu 40%
meiri DHA í brjóstamjólkinni en hinar
sem ekki höfðu það. Nauðsynlegt er að
gera fleiri rannsóknir til að hægt sé að
þróa næringarráðgjöf með þetta í huga
handa verðandi mæðrum og þeim sem
eru með böm á brjósti.