Freyr - 01.07.1950, Qupperneq 6

172
FRE YR
sem við höfðum aflað okkur á stríðsárun-
um, var uppétinn á skömmum tíma, og á
því græddu m. a. þeir, sem fengu erlendar
vörur á ranga lága genginu, vörur, sem
voru til frambúðar.
Á þessum tímum var hlutfallið milli
verðlags fóðurbætis og mjólkur eðlilega
mjög hagstætt fyrir bændur, og leiddi það
til þess að mikið var keypt af honum og
mikið gefið. Eru nokkur dæmi þess, að
meiri hluti af fóðri kúnna var fóðurbætir,
en heygjöfin aftur sára lítil. Eins og verð-
lagið var þá var þetta rétt gert af bændum,
séð frá þeirra sjónarmiði einna og þeir
græddu á því. En nú er þetta breytt. Þó
enginn viti nú hvert hlutfallið verður milli
verðlags fóðurbætis og mjólkur, þá má full-
yrða, að það verði á þann veg, að ekki
komi til mála að kaupa hann, þó hann fá-
ist, til þess að spara með honum heygjöf,
eins og menn hafa gert í stórum stíl und-
anfarin ár.
Menn verða því að breyta um stefnu og
reka kúabúin þannig, að þau gefi sem
mestan arð, án þess að keyptur sé nema
lítill, og ef til vill enginn, fóðurbætir. Hey-
skapurinn verður að rekast með þetta fyrir
augum í sumar, og undirbúningur undir
vetrarfóðrun kúnna verður að miðast við
þetta.
Þá verður bóndinn fyrst að átta sig á því,
að fáar kýr éta meira en 15 pund af töðu
í mál, en það fást þær svo að segja allar
til að éta. Hins vegar þurfa þær mis mikið
eítir því hvað þær mjólka og hve feit mjólk-
in er. Má ætla að kýr þurfi frá 8—9 kg á
dag af töðu í geldstöðunni og upp í 15 kg
þegar þær mjólka 15 kg á dag, og meira
mjólka þær varla af tómri heygjöf. Bóndi,
sem ætlar sér næsta vetur að hafa fullt
gagn af sínum kúm, þarf því að haustinu
að eiga nóg hey til að gefa, en getur ekki
reiknað með því að geta keypt fóðurbæti í
heyja stað. Það má ætla að kýrin þurfi að
meðaltali 13 kg á dag, og gerir það í 252
daga 3276 kg út úr hlöðu, en það samsvar-
ar fullum 4000 kg látnum inn í hlöðuna
eða 40 hestum 100 kg eins og víða er talið
vetrar-kýrfóður. En til þess að fá sem
mesta mjólk af þessu fóðri, má ekki gefa
kúnni jafnan þunga í meisinn sinn, eða
laupinn, allan veturinn heldur misjafht
eftir því hvað hún mjólkar. Sé kýr rétt
fóðruð getur hún af einu saman heyi mjólk-
að 3000 til 3200 kg um árið, og að því ber
bændum að stefna.
Ég hefi nokkrum sinnum bent á það, að
með því að gefa nokkurn hluta af heygjöf-
inni sem vothey, má fá kúna til að éta
meira hey, og halda á sér hærri nyt, en ef
gefið er tómt þurrhey, en um mikinn mun
er hér ekki að ræða. Þá hefi ég líka sagt
frá því, að kúm má gefa tómt vothey sé
það ekki mjög súrt. í því sambandi hefi
ég allvíða sagt frá Halldóri sál. á Höfða í
Grunnavíkurhreppi, sem nokkrum sinnum,
í búskap sínum, verkaði allt hey sitt sem
vothey og gaf það öllum skepnunum með
ágætum árangri. Til frekari staðfestingar
á þessu skal ég nú nefna, að 1949 — í fyrra
— var einni kú, sem bar í janúar, gefið
þetta:
343 kg af þurri töðu
6867 — af votheyi og
105 — af fóðurbæti.
Hún komst í 19 merkur eftir burðinn, fékk
þá 1 kg þurrhey 39 kg vothey og 1 kg fóð-
urbæti. Ársnytin varð 3612 kg mjólk með
4.35% fitu (6 mælingar). Þessi kýr var á
Vestfjörðum, en þar nota bændur lang
mest votheysgerð. Annar bóndi þar gaf
kúm sínum að meðaltali 905 kg af þurri
töðu og 5926 kg af votheyi. Fóðurbæti gaf
hann engan. Meðalnytin hjá honum var
tæp 3000 kg með 4.28% fitu. Þessi dæmi,
ásamt fjölda mörgum öðrum, sýna ykkur
að þið getið fengið um og yfir 3000 kg nyt
án þess að gefa fóðurbæti og að þið þurfið
ekki að láta töðuna fara í hrakning ef þið
eigið nógar votheysgryfjur og notið vot-
heysgerðina þegar við á.
Með þessu vildi ég þá minna ykkur á að
ætla nú nóg hey fyrir kýrnar, en reikna
ekki með því, að þið gefið hverri 1500—2000
kg af heyi og svo 600—1200 kg fóðurbæti,
eins og ýmsir hafa gert. Það verður áreið-
anlega ekki hœgt að vetri.
En nú eru til margar kýr, sem mjólka
meira en 15 merkur í mál eftir burðinn, og