Freyr - 01.07.1950, Síða 7

FRE YR
173
Um mjólkurframleiðslu og mjólkurneyzlu
Ef viö reiknum með, að íbúar landsins
séu 140 þúsundir og að bændur þessa lands
eigi 30 þúsund mjólkandi kýr, sem gefi að
meðaltali um 2500 lítra af mjólk um ár-
ið, þá reynist niðurstaðan sú, að mjólkur-
framleiðslan sé um 75 milljónir lítra sam-
anlagt á ári. Þegar frá þessu mjólkur-
magni er dregið það sem kálfarnir drekka
og svo það sem hellist niður í fjósi og á
leiðinni frá framleiðanda til neytanda, þá
verða eftir handa fólkinu, um 500 litrar á
hvern íbúa landsins. Sumt af þessu magni
er neytt sem mjólkur, úr sumu er gert skyr
og smjör, en hvað um það, — það mun ekki
vera langt frá lagi að svona sé það. Tölurn-
ar eru auðvitað ekki nákvæmar en í stór-
um dráttum nægilega nákvæmar til þess að
vekja eftirþanka í sambandi við þau atriði,
sem á er drepið í eftirfarandi.
Við sláum því þá föstu strax, að hver
kýr sér 5 manns fyrir mjólk og mjólkuraf-
urðum. Og mjólkin og skyrið og aðrar
mjólkurvörur, er svo sjálfsagður þáttur í
daglegri fæðu hvers einasta manns, sem á
annað borð má neyta þessara fæðuefna,
og svo ómissandi efni til daglegrar mat-
reiðslu, að húsmóðirin veit naumast hvern-
erfitt verður að fóðra þær rétt, fáist enginn
fóðurbœtir. Kýr, sem t. d. fer í 20 merkur
þarf, auk 15 kg af ágætri töðu, eða tilsvar-
andi af votheyi, um 1 kg fóðurbætir í mál,
í viðbót við heyfóðrið, eigi hún að halda
nytinni á sér og geldast eðlilega. Fáist fóð-
urbætir, og hugsanlegt er að einhverja ögn
verði mögulegt að flytja til landsins, á vit-
anlega að gefa hann sem viðbót við hey-
fóðrið, þeim kúm, sem fara í hærri nyt en
svarar til heygjafarinnar, og það er eklci
líklegt annað en það borgi sig þar sem
mjólkursala er, enda þó enginn viti nú um
hlutfallið milli verðlags mjólkurinnar og
fóðurbætisins. En hvort það borgar sig sér
bóndinn alltaf á því, að fyrir hvert 1 kg af
fóðurbæti fær hann um 2,5 kg mjólk, gefi
hann fóðurbætinn rétt, þ. e. rétt blandað-
an, og kúnni aldrei meira en hún þarf dag-
lega til að halda á sér nytinni, sem hún þá
er í. Fóðurbætisgjöfin á svo að minnka
eftir því sem kýrin geldist, svo aldrei sé
gefið meira en sem svarar þörf kýrinnar.
Fáist engin fóðurbætir verður að taka
því, en þá fæst ekki fullt gagn af beztu
kúnum. Með því að sá smituðu smárafræi
í túnin, nota súgþurrkun, gera vothey, nota
yfirbreiðslur o. s. frv., má vafalaust bæta
töðuna frá því sem nú er almennt, og get-
ur kýrin þá haldið á sér hærri nyt, en hér
er gert ráð fyrir, en það verður varla gert
í vor, svo að verulegu gagni komi næsta
vetur, en þar sem ætla má að gjaldeyris-
vandræðin vari nokkur ár, og skortur verði
því á fóðurbæti á næstu árum, ber að
stefna að því að bæta töðuna, svo að kýrin
geti haldið sem mestri nyt á sér án fóður-
bætisgjafar.
Á þetta hefi ég nú viljað benda, svo að
þið getið hugsað um það og séuð frekar
við því búnir næsta haust, að fóðurbætir
verði lítt eða ekki fáanlegur, og ef hann
fæst, þá rándýr.
Með beztu óskum um farsælt starf á
sumrinu, vona ég það megi færa ykkur
ánægju, og það er alltaf mest um vert að
finna gleði í starfinu, og ánægju með til-
veruna.
Páll Zó'phóníasson,