Freyr - 01.09.1954, Síða 6

258
FREYR
HELGI HARALDSSON:
Mikils þótti þeim við þurfa
„Mikils þótti þeim við þurfa.“ Svo sagði
Skarphéðinn forðum. Svipað varð mér að
orði, er ég sá 10.—11. blað Freys og allt það
lesmál, sem orðið er út af hinni meinlausu
gagnrýni minni á þá Þingeyingana. Vinur
minn Páll Zóphóníasson leggur þar jafnvel
til gott orð, að vanda.
Þó að margt sé að starfa, þá ætla ég að
svara þessu lítillega og eftir réttri röð.
Jón á Yztafelli ríður á vaðið og á nú fyr-
ir sjálfan sig að svara. Hann lætur sér sæma
að prýða bændablaðið Frey með 12 dálka
skammagrein, sem ég held að hljóti að fá
þann dóm hjá flestum, að hún sé algerlega
ósamboðin gætnum og greindum bónda,
eins og Jón vissulega er, þegar hann gætir
sín.
Það er oftast svo, að þeir, sem hafa rök-
in, nota ekki meiðyrðin, þeir þurfa þeirra
ekki með. Þegar rökin þrjóta hættir mörg-
um til þess að grípa til meiðyrðanna í þeirra
stað, en ég hélt að Jón í Felli væri vaxirni
upp úr því að gera sig að minni manni með
því að nota þau vopn.
Eftir þessa skammadembu helgar hann
mér stuttan eftirmála.
Ef Jón hefði nú viljað halda þeirri reisn,
sem á honum er í aðalgreininni, hefði verið
betra fyrir hann að sleppa eftirmálanum.
Það er þá fyrst, að Jón segist hafa haft
gaman af grein minni, en gagn minna.
Það tel ég vel farið, að Jón hafði gaman
af greininni og ég hefi nokkra ástæðu til
þess að ætla, að fleiri bændur en hann hafi
það sama að segja. Það eru þegar nokkrir
tugir bænda, sem hafa sent mér bréf og
skeyti til þess að þakka fyrir hana.
Jón segir, að nokkuð skorti á rökfimi í
grein minni. Ekki hafa rökin hjá mér nú
verið sérlega girnileg til ítogs, því að Jón
gerir ekki tilraun til þess að hrekja neitt af
þeim. Þess í staö er hann að rjála við auka-
atriði og stundum sínar eigin hugsmíðar.
Kemur Jón villunum í grein minni upp í
8 og tölusetur þær, og ætla ég því að fara
eins að og ganga á röðina. Verst er, að það
kostar næstum ævinlega lengra mál að
hrekja staðleysur en að kasta þeim fram.
1. „Rangt er það með farið, að ég sé
skáld,“ segir Jón. Þarna hefir hann lög að
mæla; þessu kastaði ég fram órökstuddu,
og það var líka það eina í grein minni, sem
ég lét engin rök fylgja. En hafa ekki fleiri
flaskað á þessu en ég, og það menn, sem
ættu að vera dómbærir um slíka hluti?
Hver er þessi Jón Sigurðsson, bóndi, sem
fékk skáldalaun við síðustu úthlutun? Ég
tók það fyrir Jón á Yztafelli og því varð
mér á þessi skissa. Ég hafði þá ekki heldur
lesið bókina „Bóndinn á Stóru-Völlum“. En
nú skal ég með ánægju samþykkja, að Jón
er ekki skáld og þar erum við alveg sam-
mála.
2. „Helgi segir, að ég ætli að verða Sókra-
tes. Þetta er jafn fráleitt og segja, að allir,
sem boðað hafa kristni, ætli að verða Jes-
ús Kristur hinn smurði.“
Þetta er klaufaleg samlíking hjá þér, rit-
færi maður. Ég hefi nú í minni fávizku
haldið, að það væri kristindómur að líkj-
ast sem mest meistaranum mikla, og allt
annað væru aðeins umbúðir.
Svo er hitt. Hvað er Jón að vilja með jafn
óskylt efni og Sókrates inn í umræður um
sauðfjárrækt á íslandi, ef það er ekki vegna
þess, að hann ætlar að taka að sér hans
hlutverk meðal íslenzkra bænda? Nú er það
aðeins algeng málvenja, þar sem ég þekki
til, að taka svo til orða, að maður ætli að
verða sú persóna, sem hann ætlar að leika,
jafn títt og segja að hann ætli að leika á-
kveðna persónu. Þetta er ég viss um að all-
ir hafa skilið í grein minni, á þennan hátt,
enda hefi ég aldrei reynt, að það þyrfti að
tala við íslenzka bændur eins og verið væri
að tala yfir tossabekk í barnaskóla.
Vart eru nú kjörvopn orðin í vopnabúri
bóndans í Felli, þegar hann þarf að nota