Freyr - 01.09.1954, Qupperneq 15

FRE YR
267
Eins og taflan ber með sér, eru „mögru ár-
in“ stórum færri á fyrri helming 20. aldar
en á næstu þremur öldunum á undan. Kem-
ur það heim við þá kenningu landfræðinga,
að loftslag hafi farið kólnandi hér á landi
upp úr 1600, með mestum kulda frá 1740—
1840; en einnig er það í samræmi við at-
huganir, er benda til þess, að loftslag hafi
farið að hlýna hér á landi laust fyrir síðustu
aldamót. Talið er, að loftslag muni nú
standa í stað eða jafnvel fara ögn kólnandi
hér á landi.
Vafalaust má telja, að kalár séu að mestu
samfara grasleysisárunum, eða að kal sé
ein aðalorsök í grasleysi áranna, enda benda
athuganir höfundar á heyfeng seinni ára
eindregið til þess.
Að öllu athuguðu er auðsætt, að kal er
engin nýlunda hér á landi, eða eins og höf.
kemst að orði .... (tún hafa kalið) „mis-
jafnlega mikið á öllum öldum og munu allt-
af gera það. Kalið orsakast af kaldri veðr-
áttu og er eðlileg afleiðing ákveðinna veð-
urskilyrða.“
Kal síðustu ára rannsakaö.
Enda þótt vitað væri, að hörð veður valdi
kali fyrst og fremst, var ekki með því feng-
in skýring á því, hvers vegna sum tún kala
meira en önnur, og að sama tún kelur mis-
mikið og hvers vegna sumar sveitir urðu
harðar úti af völdum kals en aðrar.
Var hafizt handa um rannsóknir á þess-
um atriðum til þess, ef unnt væri, að fá úr
því skorið, hvern þátt aðrar orsakir en veðr-
áttan eiga í myndun kals. Tilgangurinn
með þeim rannsóknum var jafnframt að
afla hagnýtrar þekkingar og úrræða, er
kynnu að geta auðveldað mönnum barátt-
una við kalið, hugsanlega þá með breytt-
Með hjálpartœkjum þeim, sem vér höjum nú til nutkunar við purrkun landsins, ættu að vera bætt skilyrði til
þess að minnka kalheettu. ÞrautþurrkaÖ land i liœjilegum halla er betur fallið til þess að standast öfl þau, sem
valda dauða jurianna hvort sem kuldi eða loftleysi eiga höfuðsökina. Það er alkunna, að minni kalhætta
er á hallandi túni en flötu og minni á vel rcestu en því sem er rakt eða blautt.