Freyr - 01.04.1955, Page 13

ÓLAFTJR E.
STEFÁNSSON:
Undanfarið hefur margt
verið rætt um framtíð
holdanautgripa í íslenzkum
búskap. Þykir þvf rétt að
lýsa hér nokkrum einkenn-
um þessara nautgripakynja,
en vísa til útdráttar úr út-
varpserindi, sem birtist í 1.
hefti Arbókar landbúnaðar-
ins 19SS, sem hugleiðingar
um bað, hvort þessi búgrein
á framtíð fyrir sér hérlendis.
Herejord nautgripir á búgarði í Montana, Bandaríkjunum.
að þau klofnuöu sífellt í stofna, sem heföu
eiginleikana til annars betur þroskaða en
eiginleikana til hins, en ekki auðvelt að
vita fyrir fram,hvert stefnir í hverju tilfelli.
Tvínytja stutthyrningar hafa samt sem áð-
ur verið útbreiddasta kynið þar í landi til
skamms tíma, en fækkar nú óðum. Þykir nú
hagkvæmara að nota hrein mjólkurkyn til
mj ólkurframleiðslu og auka kjötframleiðsl-
una heldur með því að láta bændur fá ó-
keypis sæði úr holdanautum handa lélegri
mjólkurkúnum til einblendingsræktar. Hef-
ur sá háttur verið hafður á í Englandi síð-
an laust eftir lok síðustu styrjaldar.
Víða hafa mjólkurkynin verið ræktuð á
þann veg, að reynt hefur verið að gera þau
nokkuð holdsöm, þótt aðaláherzlan hafi
verið lögð á mjólkureiginleikana. Eitt af
þessum kynjum er rauða kynið danska, og
er ræktun þess mjög athyglisverð. Er það
vissulega mikill kostur, að mjólkurkýr leggi
sig vel, þótt kjötið jafnist ekki á við kjöt
af holdanautgripum, ef fella þarf þær ein-
hverra hluta vegna fyrir aldur fram, enda
þótt viðhaldsfóðrið verði meira því þyngri,
sem skepnurnar eru. Á svipaðan hátt þarf
að auka holdsemi íslenzku kúnna án þess
að fórna mjólkureiginleikum þeirra. Slíkt
úrval með tilliti til holda, sterkrar bygging-
ar og frjósemi er mjög nauðsynlegt.
í sambandi við umræður og skrif varð-
andi það að koma upp holdakyni hér á
Skipan nautgripakynja í flokka.
Allt til þessa hafa nautgripir verið not-
aðir í þrenns konar tilgangi: til mjólkur,
kjötframleiðslu og dráttar, og verið flokk-
aðir eftir því. Við ræktun sumra kynja hef-
ur verið reynt að sameina tvo þessa eigin-
leika eða alla þrjá, en ræktun annarra
kynja hefur beinzt í þá átt að gera þau að
hreinum mjólkur- eða holdakynjum. Sem
dæmi um þrínytja kyn má nefna brúna
kynið svissneska, eins og það er í heima-
landi sínu, og af tvínytja kynjum, sem bæði
eru notuð til mjólkur og kjötframleiðslu,
má nefna rauða, kollótta kynið enska og
þá grein stutthyrninga, sem notuð er til
mjólkur.
Af hreinum mjólkurkynjum má nefna
kynin á Ermarsundseyjunum Jersey og Gu-
ernsey og af holdakynjum Aberdeen Angus,
Hereford og holda-stutthyrninga. Notkun
nautgripa til dráttar fer stöðugt minnk-
andi, og hefur ræktun sumra dráttarkynj-
anna beinzt að holdasöfnun. Má þar til
nefna ensku kynin Sussex og Norður-De-
von.
Eins og að líkum lætur, hefur reynzt erf-
itt að sameina holda- og mjólkureiginleika
í nokkru kyni svo vel, að það hafi eiginleik-
ana til hvors tveggja í ríkum mæli. í Bret-
landi, sem teljast má vagga búfjárræktar-
innar, hefur alltaf verið deilt um nytsemi
tvínytja kynja. Hefur viljað bera á þvi þar,