Freyr - 01.05.1960, Síða 16

168
FREYR
séu ekki til og vil ég í því sambandi benda
á tvo norska stofna af vallarfoxgrasi
(Engmó og Boden) sem reyndir hafa verið
hér á Reykhólum og borið af öðrum stofn-
um þeirrar tegundar, en eru ekki í fræ-
blöndum þeim, sem á markaði eru, að ég
held vegna þess, að Norðmenn framleiða
ekki fræ af þeim til útflutnings. Sömuleið-
is virðast sumir stofnar háliðagrass vera
mjög harðgerðir en eiga varla samleið með
öðrum tegundum vegna þess hve háliða-
grasið er bráðþroska og fljótt að tréna.*
2. íslenzkum fóðurgrösum er ekki sá sómi
sýndur í nýræktum okkar sem vera ætti.
Því veldur m. a. hversu erfitt er að gera
græðisléttur þar sem mikið þarf að jafna
til í flögunum, og fræ ekki á boðstólum til
sáðsléttugerðar. Sennilega einnig ofmat á
innfluttu tegundunum. Þetta þarf að breyt-
ast. Sé ekki hægt að framleiða íslenzkt gras-
fræ í landinu, er þá ekki hægt að fá það
ræktað erlendis í staðinn fyrir eitthvað
af því fræi, sem nú er flutt inn, engum til
gagns? Væri ekki líka hugsanlegt að finna
mætti nothæfa aðferð við græðisléttugerð,
t. d. að dreifa tættum grassverði yfir flögin
að lokinni jöfnun?
3. Því hefur verið haldið fram, að hin
erlendu grös væru afkastameiri fóðurjurt-
ir en þau íslenzku. Þetta er hæpin kenn-
ing. Við lauslega athugun á tilraunaniður-
stöðum frá Reykhólum sýnist mér þó að
svo muni vera í einstaka tilfellum, meðan
sáðgresið er við líði, en alls ekki öllum.
En hvaða gagn er að því, ef það deyr út
eftir stuttan tíma og skilur þá við landið
í hálfgerðu illgresisflagi, jafnvel þótt reikn-
að væri með því sem jafn góðu fóðri og
því íslenzka?
En er víst að það sé það?
4. í þekkingu okkar varðandi nýrækt eru
ýmsar meinlegar eyður, sem við þurfum að
* Árin 1958 og 1959 voru Engmo og Grimstað stofn-
ar af vallarfoxgrasi ásamt Ötofte í fræblöndun SÍS og
auk þess var nokkuð selt utan blöndu. Vegna upp-
skerubrests í Noregi s. 1. sumar eru þessir stofnar
nú ófáanlegir. Um stofna af háliðagrasi er ekki hægt
að ræða því að finnska fræið, sem við höfum notað,
er ekkí stofnræktað. Ritstj.
fylla upp í ef allt okkar landnám á ekki að
verða meira eða minna kák. Efni til þeirrar
uppfyllingar verður ekki sótt til annarra
landa, enda óþarft. All umfangsmikil til-
raunastarfsemi hefur verið rekin á 4 til-
raunastöðvum í landinu og raunar víðar
en þar. En hún hefur að mestu snúist um
hagnýta áburðarnotkun, ræktun korns og
rótarávaxta, auk ýmissa fóðurjurta, s. s.
fóðurkáls belgjurta, o. s. frv.
Prófun á grastegundum hefur að vísu
verið gerð í nokkrum mæli, en þrátt fyrir
það tel ég þar vera mikið og brýnt verk-
efni framundan.
Þekkingu á framræslu og jarðvinnslu er
einnig eflaust um margt áfátt, þrátt fyrir
árlegar stórframkvæmdir á því sviði.
Afleiðingarnar af þessu sýna sig í mis-
heppnuðum nýræktum á borð við þá, sem
tekin var til dæmis hér að framan, og
þannig mun það verða þar til úr verður
bætt.
Lokaorð.
Eg vil að lokum gerast svo djarfur að
benda á hugsanlegar leiðir til úrbóta, þó að
þar séu væntanlega aðrir færari um að
fjalla.
Við eigum í landinu álitlegan hóp sér-
menntaðra manna á sviði búvísinda. Gerð-
ar eru jarðræktartilraunir á 4 tilrauna-
stöðvum í landinu staðsettum í öllum lands-
fjórðungum, með tilliti til veðurfars, en
auk þess á báðum bændaskólunum og út
um allt land undir umsjá héraðsráðunauta.
Við höfum búnaðardeild við Atvinnu-
deild Háskólans og hún rekur jurtakynbóta-
bú undir stjórn sérfræðings. Greindir og
glöggir bændur eru um allt land og fleira
mætti nefna, en þetta nægir.
Við slíkar aðstæður má miklu koma til
leiðar jafnvel án aukins tilkostnaðar ef
kraftarnir eru sameinaðir og öllum aðilum
ljóst hvað gera þarf. Það gæti t. d. verið
þetta: Allar grastegundir og stofnar þeirra,
sem til greina kemur að flytja í landið,
skuiu teknar til rækilegrar prófunar á til-
raunastöðvunum. Þar ætti að rannsaka af-
köst þeirra og endingu, fóðurgildi, kröfur
til veðurfars, jarðvegs, jarðvinnslu, fram-