Freyr - 01.05.1960, Side 30

182
FREYR
Það sakar eggin ekkert að handfjalla þau
þannig með gát og nærfærni.
Aðaltilgangurinn með því að eiga við
hreiðrin, er sá að varðveita dúninn fyrir
vætu úr hreiðurbotninum og taka það af
honum, sem maður telur skaðlaust fyrir
eggin. Skal þá ávallt gæta þess, að taka
heldur van en of, því alltaf geta komið hret
og þá veitir ekki af skjólinu.
Það er ágæt regla að breiða dúninn yfir
eggin ef kalt er í veðri, en raunar á ekki
að eiga við hreiðrin nema í sæmilegu veðri.
Þegar búið er að rannsaka hvert hreiður
tvisvar, þrisvar sinnum, og ekki er ástæða
til að ætla að neitt geti verið athugavert,
þá ætti að forðast að reka kolluna af eftir
það. Þegar gengið er um varplandið, á allt-
af að haga yfirferðinni og öllum tiltektum
eins. Kollurnar venjast manninum alveg
og hreyfa sig ekki nema þær sjái, að þeim
er ætlað að fara af hreiðrunum, heldur
kúra sig með fastast niður.
Þegar þær fara að leiða út, fer maður
svo um á nokkurra daga fresti til að hirða
útleiðslurnar og huga að síðbærum, sem
hafa það þá til að verpa í útleiðslur, ein
og ein.
Það er of kaldranaleg aðferð, þó hún sé
sums staðar viðhöfð út úr neyð, að taka
allan dúninn úr hreiðrunum, sem eftir eru
þegar líður á varptímann, jafnvel þó þurr
sina sé látin í staðinn. Hún jafnast á eng-
an hátt á við dúninn, þetta dásamlega
efni. Æðarkollan hefur gengið nærri sér,
bæði við að svelta vikum sama og eins við
a.ð rýja sig inn að skinni og reita af sér
nhan skiólbezta búninginn.
Það á að sýna henni nærgætni og tillits-
semi og kannske verður það hugarþelið í
pp>rcónulegri umgengni við þennan gæfa og
gjöfula fugl, sem ræður úrslitum einmitt
um hag mannsins, begar til lengdar lætur.
Aldrei verður lögð of mikil áherzla á að
burrka dúninn fliótt og vel. því að hann er
svo ósegjanlega viðkvæmur og stórskemm-
ist mjög fljótt, ef raki er í honum. Algeng-
ast mun að þurrka dúninn á bárujárni og
er þá a,H auðvelt að losna við veru’egan
hluta af rusli, sem honum fylgir, þegar
rtekkist í því.
Graseitrun
Graseitrun — eða graskrampi (magní-
umskortur) — sem er allalgeng í mörgum
löndum, og einkum hefur valdið miklu
tjóni í Hollandi, hefur á síðari árum
breiðst út á ýmsum stöðum.
Orsakir sjúkdómsins þekkjast ekki til
hlítar, en eru í sambandi við magníum-
skort i fóðrinu, og sjúkdómurinn gerir
fyrst og fremst vart við sig á tímabilinu
fyrst eftir að kýrnar hafa verið látnar út á
vorin, og sér í lagi þegar þær eru á beiti-
landi með skjótvöxnu grasi og einkum í
köldu, hvössu og vætusömu veðri.
Graskrampi þekkist bæði hjá kúm og
ungviði, en hefur tilhneigingu til þess
fyrst og fremst að gera sín vart hjá nýlega
bornum kúm.
Sjúkdómurinn byrjar venjulegast með
því, að lystin þverr skyndilega, svo og
nytin, og því fylgir eirðarleysi, taugaó-
styrkleiki og vöðvasamdrættir.
Þetta ástand getur leitt til lömunar eins
Ég hef verið svo margorður um hreiður-
gerðina og umgengnina við æðarfuglinn
af því að ég miða mál mitt einkum við þá,
sem vilja og þurfa að byggja allt frá grunni,
ef svo mætti segja, ef eitthvað af því mætti
verða mönnum til lærdóms og eftirbreytni.
Það er til mikils að vinna að rækta æð-
arvarp. Þess eru fjöldamörg dæmi, skráð
og óskráð, að stórglæsilegur árangur hef-
ur náðst í því starfi.
Það helgast af bví, að æðarfuglinn hæn-
ist að þeim, sem læra að umgangast hann
á réttan hátt. Þar er að finna lykilinn að
leyndarmálinu við æðarvarpið.