Freyr - 01.07.1971, Side 23

Geymslurými fyrir fóðurblöndur
Þegar fóðurvinnslunni er lokið skila vél-
arnar frá sér fullgerðum fóðurblöndum.
Til skamms tíma var það svo, að öll varan
var látin í poka. Þá hlaut blandan að fara
um sekkjunarbúnað. Það eru ekki mörg ár
síðan hafinn var flutningur á lausri fóður-
vöru heim til notenda, fyrst sem mjöl-
blöndu, er þá þyrlaðist óhæfilega þegar
blásið var í vagn og úr honum aftur á búi
bóndans. Því var fljótlega unnið að því að
vöggla og köggla vöruna. Þá rykast minna
við fyllingu og tæmingu vagnanna, en í
verksmiðjunni er vörunni dælt, eða með
færibandsbúnði flutt í síló, þegar hún skal
geymd og fluttt burt sem laus vara. Að
sjálfsögðu fer það eftir magni framleiddrar
vöru, í hverri verksmiðju, hve mikið
geymslurými nauðsynlegt er, og þá um leið
hve mikið sílórými þarf að vera og hve
mikið fyrir sekkjavöru. í nýrri verksmiðju
getur verið vandaverk að byggja húsrými
til hæfis fyrir geymsluvöru. Hvarvetna er
það svo á síðari árum, að búlkvara eykst
og sekkjavara víkur.
Það er alþekkt, að á vissum tímum er
þörf fyrir miklu meira kraftfóður en á öðr-
um. Á sumrum er lítið notað af þeirri vöru
handa jórturdýrum á beit, en á öðrum árs-
tímum mjög misjafnt. Flutningsskilyrði
geta truflazt svo að birgðir safnazt og kom-
ast ekki til þurfenda reglulega. Með tilliti
til þessa getur verið álitamál hve mikið
geymslurými hver verksmiðja þarf fyrir
unna vöru, svo að við hæfi sé en aldrei
ófullnægjandi, en svo sem vitað er, er óráð-
legt að geyma kraftfóðurblöndur undir
opnum himni, enda þótt góðar yfirbreiðsl-
ur séu fáanlegar til varnar votviðri og á-
gengni umferðarinnar.
Afgreiðslurými
Við geymslurými verksmiðjunnar þarf að
haga framkvæmdum og skilyrðum þannig,
að vélgengi og sjálfvirkni geti orðið sem
mest við móttöku vörunnar og brottflutn-
ing. Þar sem um ræðir sílógeymslur er
vandinn ekki mikill. Þar þarf að sjá fyrir
því, að búlkbílar hafi góða aðstöðu til þess
að taka vöruna. Aðfærsluslöngur frá sílói
að bíl mega ekki vera of langar. Þegar um
ræðir sekkjavöru er um að gera að koma
sekkjunum haganlega fyrir í geymslu um
leið og sekkjun fer fram. Um árabil liafa
pallar verið notaðir við vöruflutninga og
er ekkert sjálfsagðara en að svo sé einnig
hér. Þarf þá aðeins gaffallyftur í verk-
smiðjunni til þess að færa ákveðinn palla-
fjölda á hvern bíl, sem aka skal fóðri til
bóndans, en sjálfvirk sekkjavog hefur veg-
ið í verksmiðjunni áður en hverjum poka
var lokað.
Þegar fóður er flutt með skipum í pokum
er á síðustu árum algengast að hafa sér-
stak umbúðir fyrir það, eins og ýmsa aðra
vöru, það, sem á erlendum málum er nefnt
containers, en á okkar tungu liefur hlotið
hið ágæta lieiti gámar. Fer það eftir stærð
skipa þeirra, sem flytja skulu gáma, eða
réttara sagt lyftibúnaðar á skipum og
bryggjum, hve mikinn þunga hver gámur
skal rúma, en kosturinn við gám er, að
fyrirhöfnin við fermingu hans og afferm-
ingu er ekki miklu meiri en við hvern
poka, þegar þannig er flutt, en að hand-
leika hvern fóðurpoka við framskipun,
lestun og uppskipun, er fornaldarsnið í
starfsháttum. Ef 2 tonn eru í gám (40
pokar á 50 kg) er litlu meiri vinna við um-
ræddar athafnir en við hvern poka annars.
Þar sparast sennilega 20—30 föld vinna.
Séu 5 tonn í gám sparast enn meiri vinna.
Auðvitað kostar eitthvað að flytja gáma og
palla til upprunastaðar, en það eru smá-
munir móti spöruðum vinnulaunum við
hvotlið með pokana. Þetta viðhorf er auð-
viðtað mótað í hverri nútíma verksmiðju
því að nátengd er kraftfóðurframleiðslan
flutningaskilyrðunum eins og allt er háð
neyzluþörfinni.
---------O—O-------------
Um okkar skipan í þessum efnum verður fjallað í
annarri grein í Frey við tækifæri. G.
F R E Y R
303