Freyr - 15.06.1983, Blaðsíða 14

Egill Bjarnason.
Helgi Jónasson.
arráðunautar voru starfandi hér á
landi.
Á tilraunastöðinni var fyrstu
árin kennd jarðrækt, garðyrkja og
skógrækt á námskeiðum sem
stóðu um mánaðartíma að vorinu.
Var sú kennsla að nokkru leyti
tengd Bændaskólanum á Hólum
sem áður var getið. Þessi nám-
skeið sóttu bæði piltar og stúlkur.
Síðar skipaði garðræktin aðalsess
á námskeiðunum og sóttu þau þá
einkum stúlkur.
Félagið réði garðyrkjukonu árið
1915 til að sjá um blóma- og
matjurtarækt, Guðrúnu Þ.
Björnsdóttur frá Veðramóti, þá
Jónu M. Stefánsdóttur frá Sökku
og um tíma Svövu Skaftadóttur.
Ársritið — sígilt rit um íslenskan
landbúnað.
Ársrit Ræktunarfélagsins hóf
göngu sína þegar 1904 og hefur
komið út síðan, einstöku sinnum
annað hvert ár, og á tímabili
nokkur hefti á ári. Þar er að finna
nákvæmar heimildir um starfsemi
félagsins, en jafnframt einhverjar
gleggstu og samfelldustu tilrauna-
skýrslur sem birst hafa á íslensku.
Ritið hefur einnig flutt fræðigrein-
ar um landbúnað, náttúrufræði,
sveitalíf og íslensk menningar- og
félagsmál. Ársritið er hvort
tveggja: eitt elsta tímarit á landinu
og eitt hið merkasta sérfræðitíma-
rit á íslensku.
Framan af árum meðan jarð-
yrkjuverkfæri voru lítt þekkt hér á
landi rak nauður Ræktunarfélagið
til að versla með þá vöru því að
hún fékkst þá ekki í verslunum.
Útvegaði félagið mönnum þessi
tæki eftir pöntunum, jafnt hesta-
verkfæri sem handverkfæri. Félag-
ið verslaði einnig með sáðvörur og
tilbúinn áburð og var um árabil
eini aðilinn utan Reykjavíkur sem
útvegaði bændum þær vörur.
Hnignun og endurreisn.
Eftir að Ræktunarfélagið hætti að
reka tilraunastöðina 1946, dróst
starfsemi þess mjög saman sem
fyrr sagði og árið 1963 seldi félag-
ið ríkinu Gróðrarstöðina. Þótt
Ársritið kæmi út sem áður og
áfram væri haldið búnaðarfræðslu
með fyrirlestrarhaldi og umræðu-
fundum eftir því sem tækifæri
gafst þótti forystumönnum félags-
ins þetta ekki nægjanlegt við-
fangsefni og vildu leita annarra
verkefna er meira væru á sviði
upphaflegrar stefnuskrár félags-
ins. Réðst Ræktunarfélagið þá í
það árið 1963 að stofnsetja efna-
rannsóknarstofu á Akureyri er
skyldi vinna að jarðvegs-, áburð-
ar- og fóðurrannsóknum á félags-
svæðinu. Varði félagið til þess
hluta af eignum sínum. en auk
þess studdu norðlensku búnaðar-
samböndin og kaupfélögin og
Samband íslenskra samvinnufé-
Ævarr Hjartarson.
laga stofnunina með fjárfram-
lögum. Hér var hafinn nýr og
merkur þáttur í starfsemi fé-
lagsins.
Jóhannes Sigvaldason, licentiat,
velmenntaður sérfræðingur var
ráðinn til að veita hinni nýju stofu
forstöðu. Hún tók til starfa vorið
1965 sem sjálfstæð stofnun undir
stjórn Ræktunarfélagsins og heitir
Rannsóknarstofa Norðurlands.
Mikilvægustu viðfangsefni hennar
eru greiningar heysýna og jarð-
vegssýna af Norðurlandi og víðar.
Rannsóknarstofan hefur nú starf-
að í tæp 20 ár og er athyglisvert
hversu vel bændur hafa kunnað að
meta þjónustu hennar.
Þórarinn Lárusson, M.Sc. fóð-
urfræðingur kom í þjónustu fé-
lagsins árið 1970. Hann hefur haft
á hendi ráðgjöf í sérgrein sinni og
umsjón með heysýnarannsóknum.
Þegar Jóhannes Sigvaldason lét af
framkvæmdastjórn hjá félaginu
1981, tók Þórarinn við af honum.
Bjarni Guðleifsson, licentiat, er í
hlutastarfi og stjórnar nú jarð-
vegsrannsóknum stofnunarinnar.
Sjá viðtal á öðrum stað hér í
blaðinu við þá félaga.
Þegar Ræktunarfélag Norður-
lands var stofnað og hóf tilraunir í
Gróðrarstöðinni var slík starfsemi
nær óþekkt í landinu. Fáir gerðu
sér grein fyrir gildi vísindarann-
sókna fyrir landbúnað. Félagið
setti sér þegar í upphafi það mark-
462 — FREYR