Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.05.2004, Blaðsíða 6

Fréttabréf Ættfræðifélagsins í maí 2004
Breiðholtsbærinn, teikning eftir Þorkel Gíslason. í Breiðholtinu ólst Eiríkur Hjörtsson upp fram yfir fermingu.
síðustu galdrabrennunni á íslandi, tæp hundrað ár
eru þá frá dauða Hallgríms Péturssonar og einok-
unarverslunin er að syngja sitt síðasta þótt enn séu
menn dæmdir fyrir að skipta við erlenda sjómenn á
einu pari af slitnum sokkum og tóbaksbita.
Skáldið Eggert Ólafsson er horfinn í Breiðafjörð-
inn en fræðimaðurinn Bogi Benediktsson lítur dagsins
Ijós sama ár og Eiríkur. Kristján VII. er nýtekinn við
völdum og Harboe hefur nokkrum áratugum áður fært
íslendingum húsagann til að bæta iðjusemi, siða-
vendni, guðrækni og hlýðni. Islendingar eru tæplega
50.000 talsins, stiftamtmaður hefur nú aðsetur á
íslandi, þilskipaútgerðin er í burðarliðnum, fjárkláð-
inn herjar á landsmenn, og árferði er fremur óhagstætt.
Úti í heimi eru Bandaríki Norður-Ameríku um
það bil að líta dagsins ljós. A uppvaxtarárum Eiríks
Hjörtssonar gengur á ýmsu í þjóðfélaginu og afkom-
an er erfið hjá landslýð. Skaftáreldamir 1783, þegar
Eiríkur er 12 ára, og Móðuharðindin með öllum sín-
um hörmungum skilja landið eftir í sárum og við það
bætist svo bólusóttin 1785. Þegar yfir lýkur hefur
fólkinu fækkað um 10.000 sem var um 20% þjóðar-
innar og rætt er um að flytja Islendinga á óbyggð
heiðalönd Jótlands. Um það leyti sem Eiríkur fermist
ríður Suðurlandsskjálftinn mikli yfir og tæplega
hundrað bæir hrynja, þar á meðal Skálholtsskóli.
Sæmundur Magnússon Hólm listamaður gerir garð-
inn frægan í Kaupmannahöfn þar sem Bertil
Thorvaldsen er að vaxa úr grasi meðan Látra-Björg
arkar um landið og kveður urn sveitir og menn.
Eiríkur fæðist
Eiríkur Hjörtsson - en þannig er nafnið alltaf skrifað
í kirkjubókum og manntölum, og kýs ég að halda því
- var sá forfeðranna sem fyrstur vakti athygli mína
þegar ég hóf ættfræðigrúskið að einhverju rnarki.
Enga skýringu kann ég á því hvers vegna hann fram-
ar öðrum forfeðrum mínum reis upp úr myrkri lið-
inna alda.
Ég hef reynt að fylgja lífshlaupi Eiríks Hjörts-
sonar þótt hvergi hafi ég fengið annan fróðleik um
hann en þann sem fomar skræður hafa upp á að
bjóða. En úr þessum upplýsingum má ýmislegt ráða
um lífskjör og sögu þessa forföður míns sem við
grúskið hefur orðið mér einkar kær. Þessa forföður
sem líkt og ég hefur horft út yfir sundin blá frá
ströndinni við Rauðará, labbað um Laugamesið,
brosað við Breiðholtinu, skroppið út í Skildinganes,
þrætt Þingholtin og stikað suður í Straum. Hann sem
líkt og ég á djúpar rætur í reykvískri mold.
Eiríkur er fæddur í Skildinganesi 27. mars 1771.2
Faðir hans var Hjörtur b. Bústöðum og Breiðholti, f.
um 1743 d. 1793 sonur Eiríks Hjörtssonar b. Laug-
um í Hraungerðishreppi í Flóa3 f. um 1684. Eiríkur
Hjörtsson eldri var tvígiftur og var Hjörtur sonur
seinni konu hans Þórunnar Sölmundsdóttur frá
Minni-Mástungu Eiríkssonar,4 en hún var fædd um
1705. Langafi Þórunnar var Bjami Jónsson prestur í
Fellsmúla og langalangafi hennar var Jón Bjarnason
millibilsrektor í Skálholtsskóla 1608-10.5 Eiríkur
Hjörtsson eldri er sonur Hjartar Guðmundssonar b. á
http://www.vortex.is/aett
6
aett@vortex.is