Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.05.2004, Qupperneq 14

Fréttabréf Ættfræðifélagsins í maí 2004
Kóngsins kommissarar
Mynd af Ama Magnússyni,
varðveitt í Konunglega bókasafninu
í Kaupmannahöfn. Talin vera
eftirHjalta Þorsteinsson í Vatnsfirði.
en Jón Ólafssonfrá Grunnavík lýsir honum svo:
„Hann var meðalmaður á hæð í minna lagi;
var grannur á unga aldri, svo að hann
kom að sér álnar kvenbelti...
hafði í meðalmáta enni, augu blá,
þó nokkuð svört, í meðallagi, en eigi stór,
ogþau hvöss oghörðeins og ífálka ..."
(Um þá lærðu Vídalína. Fratnan viÖ Vísnakver
Páls lögmantis Vídalíns. Kh. 1897)
Ámi Magnússon og Páll Vídalín vora skipaðir í svokallaða jarðabókamefnd
af Danakonungi árið 1702. Verkefni þeirra vora fjölmörg og að þeim störfuðu þeir
í meira en áratug. Stærstu viðfangsefnin lutu að rannsókn á högum landsmanna.
Eitt þeirra var að láta taka heildarmanntal á íslandi. Það fór fram veturinn 1702-1703.
Sumarið 1703 létu þeir Ámi og Páll fara fram talningu á kvikfé landsmanna.
Viðamesta verkefnið var samning jarðabókar fyrir allt landið sem stóð yfir frá 1702-1714.
Þessi verk era ein viðamesta úttekt á íslensku samfélagi þar til á síðustu öld.
Skjölin eru að mestu varðveitt og era ómetanlegar heimildir um sögu þjóðarinnar
í upphafi 18. aldar.
Árni Magnússon (1663-1730) lauk baccalaureus prófi frá Hafnarháskóla árið 1691.
Hann varð arkivsekretari í leyndarskjalasafni Danakonungs 1697.
Prófessor philosophiæ et antiquitatum Danicaram varð Ámi 1701.
Hann varð yfirmaður háskólabókasafnsins í Kaupmannahöfn 1721.
Ami Magnússon er þekktastur fyrir handritasöfnun en að henni vann ötullega
á þeim áram sem hann var hér á landi vegna nefndarstarfa sinna.
Páll Vídalín Jónsson (1667-1727) lauk attestatus prófi í guðfræði frá Hafnarháskóla
árið 1688. Fékk sama ár konungsveitingu fyrir embætti rektors Skálholtsskóla.
Hann varð sýslumaður Dalamanna 1697. Páll varð varalögmaður árið 1697
og lögmaður 1705 en hélt jafnframt sýslur. Páll var einn lærðasti maður á íslandi
um sína daga. Hann er þekktur fyrir lögmannsstarfið, jarðabókarverkið og ýmis ritstörf,
svo sem um lög og lögfræði. Páll var skáld gott.
http://www.vortex.is/aett
14
aett@vortex.is