Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.05.2004, Blaðsíða 7

Fréttabréf Ættfræðifélagsins í maí 2004
Bár í Hraungerðishreppi sem í Mt. 1703 er sagður 47
ára og 80 ára í Mt. 1729 og konu hans Margrétar
Jónsdóttur sem er 52 ára í Mt. 1703.6
Víkurbærinn
Móðir Eiríks litla var Rannveig, f. í Götuhúsum um
1744, dóttir Odds Hjaltalín lögréttumanns, f. um
1722, d. á Bentsbæ á Búðum Snæ. 26. júní 1797 þá 75
ára gamall.7 Oddur og kona hans Oddný, f. um 1724,
bjuggu m.a. á Korpólfsstöðum og Rauðará. Oddný var
Erlendsdóttir lögréttumanns Brandssonar lögsagnara
Bjamhéðinssonar. Brandur bjó í Reykjavík (Vík) frá
1707 eða 1708 til dauðadags 1729 og ekkja hans Ólöf
Einarsdóttir f. 1654 bjó þar til 1730.
Þegar Ólöf flutti frá jörðinni Reykjavík að
Breiðholti tók faðir Odds, Jón Oddson Hjaltalín, f.
um 1687, d. í okt. 1755, við jörðinni og bjó þar til
1752, eða í 22 ár, en 4. janúar 1852 fengu innrétt-
ingamar jörðina Reykjavík, búskapur lagðist form-
lega niður og bæjarhúsin voru rýmd.8
Kona Erlends, langafa Eiríks okkar, var Sesselja
Tómasdóttir f. 1692 d. 1757.9 Tómas Bergsteinsson
faðir hennar, f. 1652, var bóndi á Amarhóli, kvæntur
Guðrúnu Símonardóttur, en faðir hennar er trúlega sá
Símon sem var bóndi í Hlíðarhúsum 1681 og var
Amason.10 Símon Amason „var norðlenzkur að ætt,
en fluttist suður, og bjó fyrst á Dysjum á Alftanesi en
komst þar í deilur við sóknarprest sinn, síra Þorkel
Arngrímsson í Görðum árið 1662; flutti hann því frá
Dysjum og í Effersey og þaðan í Hlíðarhús." I
Sesselju Tómasdóttur og Erlendi Bandssyni lögréttu-
manni, langafa og langömmu Eiríks, sameinast hinar
elstu reykvísku ættir frá Víkurbænum, Amarhóli og
Hlíðarhúsum.
Lögsagnaradóttirin
I Jarðabók Ama Magnússonar frá 1703 er Tómas
Bergsteinsson ábúandi á Arnarhólsjörðinni hálfri á
móti bróður sínum Jóni og síðan tekur við sonur hans
Jón og síðar sonarsonur Gissur, tengdasonur Jóns
Hjaltalíns, en þeir voru allir meðal fremstu manna
sveitarinnar á sinni tíð." Jörðin er þá í eigu konungs
eins og flestar jarðimar á þessu svæði. Leigan, sem
er 20 kúgildi hjá hvomm, á að greiðast í smjöri heim
til Bessastaða eða í Viðey.
Þeim Arnarhólsbændum ber einnig að flytja
Bessastaðamenn til sjávar í Viðey hvenær sem þeir
kalla og stundum upp á Kjalames, en til lands yfir
Seltjamarnes að Skildinganesi. Einnig ber þeim að
leggja fram heyhesta tvo til fálkanna. Torfristu,
stungu og móskurð hafa þeir í Víkurlandi. Fjöru-
grasatekja er lítil og rekavon lítil. Einnig segir þar að
sjór spilli túnum, engjar séu engar og úthagar engir.
Vatnsból þrýtur oft og þarf þá í Víkurland að sækja.
Sagan hefst ef svo má segja þegar Hjörtur Eiríks-
son, faðir Eiríks litla langalangafa míns, kemur austan
úr Hóa einhvem tíma fyrir 1771 og gerist vinnumaður
í Skildinganesi, þá milli tvítugs og þrítugs, hjá Þor-
bimi Bjamasyni og konu hans Sólborgu Þorfinns-
dóttur. Hann verður ástfanginn af lögsagnaradóttur-
inni Rannveigu, sem þar er vinnukona ásamt Oddnýju
systur sinni. Oddur Hjaltalín lögsagnari, faðir þeirra
systra, bjó á Rauðará við Reykjavík og átti samkv.
Sýslumannaævum ellefu böm, þar af átta sem upp
komust, þrjá syni og fimm dætur.
Ein systirin var Guðrún sem giftist Ólafi kaup-
manni og riddara Thorlacíus á Bíldudal, en frá þeim
er hin mikla vestfirska Thorlacíusarætt runnin.
Önnur var Sesselja kona Davíðs Sörenssonar, þriðja
var Jórunn kona Jóns Jónssonar faktors á Stapa og sú
fjórða var Oddný kona Helga Engilbertssonar.
Synir Odds Hjaltalín sem upp komust voru Hans
kaupmaður á Stapa, sr. Jón prestur á Breiðabólsstað
á Skógaströnd og Páll assistent í Stykkishólmi. Frá
þeim bræðrum eru miklar ættir komnar, ekki síst á
Snæfellsnesi og við Breiðafjörð.12
Breiðholt
Ekki fylgja þau Hjörtur og Rannveig settum reglum
siðgæðisins. Þeim fæðist sonur, Eiríkur, þann 27.
mars 1771, þótt ekki séu þau orðin eitt fyrir guði og
mönnum. þau eru þá talin ógift vinnuhjú í Skildinga-
nesi. En þetta stendur til bóta og þau gifta sig 11. okt.
sama ár, bæði í fyrsta sinn. Vinnumennskunni lýkur,
þau fara að búa í Breiðholti, sem er jörð í eigu
konungsins með tilheyrandi skyldum og kvöðum,
m.a. við Bessastaðamenn. En í Breiðholti hafði áður
staðið kirkja eða bænhús og kirkjugarður.
Bærinn stóð þar sem Gróðrastöðin Alaska var til
húsa og mikið af mannabeinum kom upp þegar
grafið var fyrir hlöðunni sem verslunarhúsnæðið var
rekið í. I Breiðholti má, segir í jarðabók Árna
Magnússonar og Páls Vídalíns frá 1703, fóðra 7 kýr
en hrísrif er þá orðið hverfandi lítið.
I Breiðholtinu fæðast þeim Hirti og Rannveigu
fjögurbörn til viðbótar. Þorbjörg, f. 1776,11 Jón 1778,
en Jóns nafnið er ríkjandi í ætt Rannveigar. Afi
hennar var Jón Hjaltalín lögsagnari, ættfaðir Hjalta-
línsættarinnar, sr. Jón Hjaltalín prestur og skáld á
Breiðabólsstað á Snæfellsnesi var bróðir hennar, Jón
Hjaltalín landlæknir var bróðursonur hennar og
bróður átti hún sem Jón hét og dó ungur. 1779, fæðist
dóttirin Sesselja, dáin sama ár. 1782 fæðist önnur
Sesselja.
Rannveigu hefur verið mikið í mun að koma upp
Sesseljunafninu, en það var nafn móðurömmu
hennar Sesselju Tómasdóttur bónda Bergsteinssonar
á Arnarhóli. En Sesselja Tómasdóttir, kona Erlendar
Brandssonar lögréttumanns í Reykjavík, var mikil
merkiskona sem sést m. a. á því að hún var um árabil
skírnarvottur allflestra barna sem skírð voru í
Reykjavík!
Sighvatur á Grjóta
Af þessu má sjá að hin ættstóra Rannveig hefur ráðið
öllum nöfnum bamanna nema Eiríksnafninu sem kem-
http://www.vortex.is/aett
7
aett@vortex.is