Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2006, Blaðsíða 356
Áhrif þvnningar
Tilgangurinn með því að þynna heitar lofttegundir með vatnsúða er að minnka massa-
hluta óbrenndra gastegunda. Mynd 8 sýnir kunnugt eldfimilínurit fyrir 3 efni:
metan/súrefni/nitur. Um notkun á eldfimilínuriti má sjá í [18] og [19].
Línan fyrir venjulegt loft C-A, er frá 100% (punktur C) til 0% (punktur A) fyrir metan í
lofti. Skurður hennar við eldfima svæðið gefur efri blossamörk (UFL) og neðri blossa-
mörk (LFL). Varðandi metan fáum við UFL = 15% og LFL =5%.
I líkani 1 er massastyrkur óbrenndra gastegunda 30% (Kg/Kg), til einföldunar er hér gert
ráð fyrir að gasið sé metan. Þetta samsvarar rúmmálsstyrk 43,6% fyrir metan, 44,7% fyrir
nitur og 11,7% fyrir súrefni. Þessi upprunalega lofttegundasamsetning er merkt D(30) á eld-
fimi-línuritinu. Hér eftir verður merkingin D(X) látin tilsvara líkani með X % massastyrk.
Skurður línu (D30)-A við eldfima svæðið
er sú sama og fyrir venjulegt loft, D(30) á
þessari línu, sem er rökrétt þar sem við
fáum sama hlutfall 21:79 fyrir súrefnis-
hlutfallið með nitri eins og í loftinu. Áhrif
þynningar eru sú að þetta hlutfall breytist
með upprunalegri lofttegundasamsetn-
ingu og mun ekki verða á loftlínunni C-A
lengur, ef gert er ráð fyrir að þynn-
ingarlofttegundirnar séu óvirkar loftteg-
undir og að þeim sé því bætt við styrk
niturs. Af þessu leiðir að blossamörkin
breytast eins og sýnt er á mynd 6, sem
sundurliðar lægri hægra hluta þessa eld-
fimilínurits, og sýnir alla þynningar-
punkta (kallaðir D(25), D(20),...) sem eru
til skoðunar.
Til að forðast að gera mynd 6 flókna er aðeins styrkur, UFL og LFL fyrir D(30) og D(20),
sýndur, en styrkurinn fyrir punkta D(25), D(15) og D(10) er sýndur, og gildi styrks þeirra
einnig sem UFL og LFL í Töflu 3.
Tafla 3.
Mvap Massastyrkur (% Kg) Rúmmálsstyrkur (% mól)
X Mo Y y X <Kg> CH4 vap N2 02 CH4 vap N2 02 CH4+N2 LFL UFL
30 80.5 0 0 0 0.0 30.0 0.0 53.9 16.1 43.6 0.0 44.7 11.7 44.7 5 15
25 80.5 5 0.05 0.2 16.1 20.0 16.7 44.9 13.4 34.6 20.5 35.6 9.3 56.1 5 14
20 80.5 10 0.1 0.5 40.2 20.0 33.3 35.9 10.7 26.5 39.2 27.2 7.1 66.4 5 12.9
15 80.5 15 0.15 1 80.5 15.0 50.0 27.0 8.1 19.0 56.4 19.5 5.1 75.9 5 10
10 80.5 20 0.2 2 160.9 10.0 66.7 18.0 5.4 12.2 72.1 12.5 3.3 84.6 -
13.2 CFVF)_ 80.5 16.8 0.17 1.3 102.4 13.2 56 23.7 7.1 16.5 62.2 16.9 4.4 79 9 9
Áhrif kælingar
Aðalvandamálið við að fást við vanloftaðan bruna er að einhvern veginn verður að gera
op á eldhólfið. Annaðhvort er PPV eða eðlileg loftun notuð. Vandamálið við að gera op
er að súrefni er þá leyft að fara inn í íbúðina, sem gæti orsakað íkviknun reykloftteg-
undanna. Það mundi vera æskilegt að gera reyklofttegundirnar óvirkar án þess að opna.
Þess vegna voru þróuð tæki á síðustu árum eins og t.d. skurðslökkvitækið (the cutting
extinguisher) [20]. Skurðslökkvitækið er háþrýstikerfi með 300 bar vinnuþrýstingi.
Meðan skorið er er bætt slípiefni í vatnsflæðið. Þannig sker tækið rauf í veggi eða hurðir
samtímis sem slökkviefnið (vatn) fer inn í hið brennandi rými án þess að myndað sé stórt
3 5 4 | Arbók VFl/TFl 2006