Verktækni - 16.02.1988, Qupperneq 21

ALIT
KYNNING
Þórir Ingason, verkfræðingur:
Pétur K. Maack, prófessor:
A ftanákeyrslur
og auka
bremsuljós
ÚTTEKTÁ VERKFRÆÐb
DEILD HÁSKÓLA ÍSLANDS
Þeir sem aka um götur Reykjavíkur
að einhverju marki, verða þess óhjá-
kvæmilega varir, að attanákeyrslur
eru ansi algeng óhöpp í umferðinni.
Líklega má skýra þetta með ýms-
um hætti. M.a. má benda á að um-
ferðin er orðin svo mikil á asatímum,
að gatnakerfið ræður tæpast við
hana. Umferðarhraðinn minnkar mjög.
Á ýmsum stöðum verður hann mun
minni en menn búast við. Við getum
tekið Miklubraut sem dæmi. Þar gera
menn oftast ráð fyrir að geta ekið 60
km/klst. Hraðinn er aukinn upp í það,
en allt í einu kemur í Ijós að umferðin
fyrir framan er miklu hægari og þá
getur verið of seint að hægja á.
Fleiri atriði má týna til. Ég ætla þó
að halda mig við eitt, en það eru
bremsuljósin. Meginhlutverk þeirra er
auðvitað að gefa þeim sem fyrir aftan
er til kynna að stigið sé á bremsur og
hraðinn minnkaður. Spurningin er þá
hversu vel þjóna þau þessum tilgangi
sínum. Ef til vill er hugsanlegt að stað-
setning þeirra á bílunum sé ekki
heppileg. Þau eru oftast við hliðina á
afturljósunum og stundum jafnvel
sambyggð með þeim, þannig að það
kviknar á auka peru og Ijósstyrkur
afturljósanna eykst. í flestum tilvikum
eru bremsuljós í sama lit og afturljósin
en þó yfirleitt skærari. Má vera að
ekki sé alltaf greinilegt hvenær þau
lýsa og hvenær ekki, .sérstaklega
þegar aðalljós bílsins eru líka kveikt.
Á mörgum nýrri bílum er líka hægt að
kveikja auka afturljós, þokuljós. Þau
eru skærari en afturljósin og líkjast
þremsuljósum talsvert. Margir öku-
menn hafa þessi Ijós tendruð við allar
aðstæður, i góðu skyggni sem í
slæmu. Oft getur því verið örðugt að
greina hvort um er að ræða bremsu-
eða þokuljós.
Fyrir nokkrum árum bar á því að
menn settu auka bremsuljós í aftur-
gluggann á bílum sínum. Var þá oft
talað um jólatré og þótti þetta gjarnan
vera til marks um glysgirni þeirra sem
þetta gerðu. Nú hafa erlendar rann-
sóknir, bæði í Bandaríkjunum og á
Norðurlöndunum, leitt í Ijós að auka
bremsuljós í afturglugga getur leitt til
25-50% tækkunar attanákeyrslna.
Bílatryggingafélög ( Danmörk, Finn-
landi, Noregi og Svíþjóð hafa reiknað
út að þaö borgi sig fyrir bæði ein-
staklinginn og samfélagið að gera
auka bremsuljós I afturglugga að
skyldu I nýjum bílum. í Svíþjóð næst
hagkvæmni auka bremsuljósanna
við aöeins 13% fækkun aftaná-
keyrslna.
Það væri ef til vill ekki úr vegi að
réttir aðilar huguðu nánar að þessum
málum hér á landi. □
í nóvember slðastliönum skilaði
nefnd undir forsæti Einars T. Elías-
sonar vélaverkfræðings, skýrslu um
verkfræðideild Háskóla íslands. Aðrir
I nefndinni voru Gunnar I. Birgisson,
byggingarverkfræðingur og Jón Vil-
hjálmsson, rafmagnsverkfræðingur.
Starfsmaður nefndarinnar var Sigrún
Pálsdóttir, verkfræðingur.
Nefndin vann að úttektinni fyrir þró-
unarnefnd háskólans, en nefndar-
menn voru skipaðir af framkvæmda-
stjóra VFÍ. Það tók úttektarnefndina
rúmt ár aö vinna verkið.
í grein þessari verður greint frá þvi
sem mér þykir athyglisverðast við út-
tektina. Það er þó rétt að greina les-
andanum strax frá því að ég er marg-
faldur I roðinu I máli þess, sit I þró-
unarnefnd, var formaöur VFÍ þegar
starfið hófst og er „fórnarlamb" út-
tektarinnar.
Þessi skýrsla markar tímamót I
starfi Háskóla (slands og VFÍ. Þetta
er, að þvl ég best veit I fyrsta sinn,
sem fagfélag stendur að úttekt á
námi deildar við háskólann. Reyndar
kom VFÍ við sögu þegar verkfræði-
nám til lokaprófs var skipulagt við
háskólann um og eftir 1970. Það
verður einnig að teljast nokkuð biræf-
ið að verkfræðingur við verkfræði-
deildina skuli óska eftir úttekt starfs-
bræðra sinna á sinu starfi, vitandi það
aö slík úttekt mun alltaf snúast meira
um það sem er að og má betur fara,
fremur en það sem vel er gert. Hálfu
merkilegra er þó að skuli vera til verk-
fræðingar sem þora að gera slíka út-
tekt og segja álit sitt á starfi deildar-
innar vitandi það þeir fái litið þakklæti
fyrir. En ástæðan er auðvitað sú að
hvorutveggja vilja veg og virðingu
verkfræðinganámsins og verkfræð-
inga sem mesta og því tilbúnir að
draga tram það sem miður fer og
reyna að bæta þar úr. Þessi úttekt er
liður I því að vera stöðugt á varðbergi
fyrir gæðum verkfræðimenntunar og
sjá til þess að hún sé eins góð og
frekast verður kosið.
UNDIRBÚNINGUR OG
NÁMSÁLAG.
Viðhorfskönnun meðal þeirra sem
tekið hafa lokapróf I verkfræði 1974-
1986 er hvað merkust I skýrslunni.
Alls eru það 384 manns og um 195
svör bárust eða 51%. Þar kemur
fram að um 90 % brautskráðra verk-
fræðinga luku námi á eðlissviði
mennta- eða fjölbrautaskóla. Náms-
álag er talið vera á bilinu 50-70 klst.
á viku, að meðaltali 61,5 klst. Um
tímasókn kemur fram að yfir 90%
telja sig hafa sótt meira en 3/4 hluta
fyrirlestra í verkfræðigreinum. Þessar
tölur koma verkfræðingum varla á
óvart.
FRAMHALDSNÁM.
Um 3/4 hlutar þeirra sem svöruðu
fóru í framhaldsnám. Rúmur þriðj-
ungurfórtil Danmerkurog Bandaríkj-
anna og tæpur þriðjungur annað.
Byggingarverkfræðingar sækja mest
til Danmerkur. Lang flestir taka próf-
gráðu, flestir meistaragráðu en um 8%
Ijúka doktorsprófi.
Verkfræðinám við HÍ telst nær und-
antekningarlaust gefa góðan eða
mjög góðan undirbúning undir fram-
haldsnám.
VERKFRÆÐISTÖRF.
Tæp 40% starfa við hönnun og
ráðgjöf, við stjórnun fást tæp 20%
og rannsóknir og þróun tæp 16%.
Sýnu fæstir rafmagnsverkfræðingar
starfa hlutfallslega við hönnun og
ráðgjöf.
Pétur K. Maack, prófessor
Um 70% verkfærðinga telja að
námið hafi búið þá vel undir störf.
Nokkur munur á milli sviða þv( um
helmingur rafmagnsverkfræðinga
taldi sig vel búna undir störf.
VIÐHORF TIL KENNARA.
í heild tel ég að viðhorfskönnunin
gefi jákvæða mynd af deildinni en það
sem olli mér nokkrum vonbrigðum er
viðhorf til fastra kennara deildarinnar
en það er nokkuð blendið eða eins
og segir í skýrslunni: „Fastir kennarar
í rafmagnsverkfræði fá heldur
óvægna gagnrýni nær óháð út-
skriftarárum. Þetta á við um undir-
búning, skipulag og samskipti. Kenn-
arar i öðrum skorum fá einnig gagn-
rýni. f byggingarverkfræöi beinist
hún einkum að undirbúningi og því
að kennslan sé oft ómarkviss og
bæta þurfi skipulag námsins".
Það kemur ennfremur fram í við-
horfskönnuninni að brýnt er talið að
bæta aðstöðu til rannsókna og þá um
leið fyrir verklegar æfingar í verk-
fræðigreinum. Tímasókn er talin vera
of mikil en námið einkennast af góð-
um undirstöðugreinum, fjölbreytni f
námi og góðum fræðilegum grunni.
Það sem hinir brautskráðu vilja
helst breyta er að skipulega verði
hugað að tengslum fræðanna við
verkfræðileg viðfangsefni t.d. með
réttu vali á verkefnum og dæmum og
að í öllum greinum vanti meiri áherslu
á eða möguleika á valgreinum á sviði
rekstrar-, stjórnunar og viðskipta.
NIÐURSTÖÐUR.
Niðurstöður sínar byggir nefndin
siðan á þessari könnun, viðhorfs-
Q Bondarikin
SQ Brettond
□ Donmörk
■ Noregur
■ Svíþjó6
§ Þýskolond
12 Annoft
Brautskráðir, framhaldsném: Námslönd.
VERKTÆKNI — 16. FEBRÚAR 1988
17