Neytendablaðið - 01.12.2002, Blaðsíða 14

Maturinn
Misfeitar
salat-
sósur
f°/‘L
DRt5
dresSI'-

r \ (i
1 ^ { A
■ sn-sw LmÍÍ ÍN'^'sJ fg " J V ja'/í-

Hrásalat er bæði hollt og gott
og það er óþarfi að eyðileggja
hollustuna með því að drekkja
því í feitri salatsósu. Urvalið
af léttum sósum, jafnvel fitu-
lausum, hefur aukist mikið
undanfarin ár. Sá sem borðar
matskeið af salatsósu á dag
getur sparað sér tæp tvö kíló
af fitu á ári með því að skipta
úr feitri sósu (35% fita) yfir í
fitulausa. Og gleðilegu frétt-
irnar eru þær að í úttekt sem
dönsku neytendasamtökin
gerðu fyrir skömmu fengu
léttar sósur síst lægri einkunn
fyrir bragðgæði en þær feitu.
A markaði eru feitar, léttar
og fitulausar salatsósur. Til að
hægt sé að kalla sósu létta
þarf fituinnihaldið að vera
skert um að minnsta kosti
25% miðað við venjulega
sósu og orkuinnihaldið
(kaloríurnar) þarf líka að vera
að minnsta kosti fjórðungi
minna en í þeirri venjulegu.
Menn kunna að velta því fyrir
sér hvernig hægt sé að fram-
leiða fitulausa salatsósu. Þá er
sett vatn í stað olíunnar sem
er aðaluppistaðan í venjuleg-
um salatsósum og síðan er
þykkt með umbreyttri sterkju.
Samkvæmt fæðuframboðs-
tölum hér á landi er ekki hægt
að finna út hversu mikið við
borðum af salatsósu. Sam-
kvæmt upplýsingum frá
helstu dreifingaraðilum má þó
ætla að magnið geti verið í
kringum 25 þúsund kíló. A
markaði eru að minnsta kosti
um 30 mismunandi tegundir.
Hversu mikið er selt af hverri
tegund fyrir sig vitum við
ekki en í Danmörku er átt-
unda hver seld flaska fitulaus.
Samkvæmt þeim upplýsing-
um sem Neytendablaðið afl-
aði sér má ætla að við Islend-
ingar séum duglegri að borða
léttar og/eða fitulausar sal-
atsósur og okkur sýnist að
léttar sósur séu um þriðjungur
sölunnar hérlendis.
Hvað notar
þú mikla sósu?
Á myndunum má sjá þrjár
salatskálar með mismikilli
sósu. Á mynd A er '/2 mat-
skeið eða 7,5 grömm. Á
mynd B er 1 matskeið, 15 g,
og á mynd C 2 matskeiðar, 30
g. Athugaðu nú hversu mikla
sósu þú mundir nota. Skoð-
aðu svo töfluna hér lyrir neð-
an og sjáðu hvað þú getur
sparað mikið af fitu á ári með
því að skipta úr venjulegri
sósu (35% feitri) yfir í fitu-
lausa.
Magn
á dag
A V, matskeið (7,5 g)
B 1 matskeið (15 g)
C 2 matskeiðar (30 g)
Til gamans fylgir hér sósu-
listi sem Manneldisráð hefur
sent frá sér, og er þar gefið
upp fituinnihald í einni sósu-
ausu. Af þessu má sjá að það
er hægt að velja sér afar mis-
feitar sósur.
Sósulisti
Það er sem betur fer ekki
nauðsynlegt að sleppa sós-
unni hollustunnar vegna.
Margar sósur eru tiltölulega
fitulitlar og meira að segja er
hægt að búa til ágæta kokk-
teilsósu úr súrmjólk, jógúrti
eða 10% sýrðum rjóma.
Hér að neðan er listi yfir
algengar sósur og magn fitu í
sósuausu (ein ausa er hér talin
hálfur desilítri eða um það bil
50 grömm).
Sósur fita, g/ausu
Majónes/smjör(líki)....41,0
Kokkteilsósa...........36,0
Rjómasósa..............18,0
Sýrður rjómi/Eyjasósa...8,0
10% sýrðurrjómi.........5,0
Mjólkurjafningur,
uppbakaður..............4,5
Jógúrtsósa..............2,0
Brún sósa, jöfnuð.......1,5
Sinnep..................1,5
Súrsæt sósa, kryddsósa..1,0
Tómatsósa...............0,1
ftta sem
sparast á ári
0,95 kg
1,9 kg
3,8 kg
Geymsluþol
Tilbúnar salatsósur geta verið
framleiddar allt að því ári fyr-
ir „Best fyrir“-dagsetninguna.
Áður en flaskan er opnuð má
yfirleitt geyma hana við
stofuhita. En eftir að hún hef-
ur verið opnuð á alltaf að
geyma hana í ísskáp. Síðan er
misjafnt hvað varan geymist
lengi eftir að búið er að opna
flöskuna. Ef innihaldið er
súrt, varan hefur vcrið hituð
við lramleiðslu eða sett í hana
þráavarnarefni þá getur hún
geymst allt upp í fimm vikur í
ísskáp.
fita sem
sparast á dag
2,6 g
5,3 g
10,5
14
NEYTENDABLAÐIÐ — desember 2002