Neytendablaðið - 01.11.2006, Blaðsíða 10

SkóU
eóa sölutorg?
Spjótin beinast aó nemendum
Bankarnir beita ýmsum brögöum til aö ná
í nýja viðskiptavini og er markaðssetning
sem beinist aö börnum og unglingum
sérstaklega áberandi. Þaö er reyndar
athygiisvert hvað bankaþjónusta er áber-
andi á auglýsingamarkaði og greinilega
mikil samkeppni um viöskiptavini, sem er
sérstakt í Ijósi þess aö bankarnir halda
því gjarnan fram að hagnaöur þeirra af
einstaklingsþjónustu sé mjög lítill. Miðað
viö allt auglýsingaáreitiö viröist þó eftir
einhverju aö slægjast. Neytendablaðið
ákvaö að skoða nánar þær markaðsaðferðir
sem bankarnir beita og huga þar sérstak-
lega að markaðssetningu sem beinist að
námsmönnum.
Framhaldsskólanemar vinsæll mark-
hópur
Það er skiljanlegt að seljendur líti fram-
haldsskólanema hýrum augum. Þessi mark-
hópur er nýjungagjarn og margir náms-
menn hafa þó nokkurt fé á milli handanna
auk þess sem fjárráða nemendur geta fjár-
magnað neyslu sína með skammtímalánum.
Um leið og fartölvuvæðingin hófst í fram-
haldsskólum voru tölvusalar og lánveitendur
mættir í skólana og hafa verið þar síðan.
Samningarvið nemendafélög
Nú til dags gera flest nemendafélög einhvers
konar viðskiptasamninga við ýmis fyrirtæki,
en þó aðallega bankana. Oftast telja skóla-
yfirvöld ekki ástæðu til að fetta fingur út í
það samstarf. Siðferðislegar spurningar hafa
þó vaknað þar sem stjórnarmenn nemenda-
félaga hagnast stundum meira á þessum
samningum en hinn almenni nemandi.
Meðal annars afhenti símafyrirtæki stjórn
nemendafélags nokkurs ókeypis símaáskrift
að því tilskildu að símafyrirtækið fengi lista
yfir félagsmenn með það að markmiði að
senda þeim sms-skilaboð í formi auglýsinga.
Þá er óstaðfest sú saga að formaður annars
nemendafélags hafi keyrt um á bifreið i eigu
eins bankans. Ef rétt er þá er það svæsn-
asta tilfellið sem Neytendasamtökunum er
kunnugt um.
Fyrirtæki gefa miða á ball
Bankar og símafyrirtæki bjóöa nýjum
viðskiptavinum stundum miða á skóla-
dansleiki og það freistar margra nemenda.
Fyrirtækin fá augljóslega nýja viðskiptavini
sem skila þeim auknum tekjum en hvort
það þjónar hagsmunum nemenda að skipta
um banka fyrir einn ballmiða er annað
mál. í sumum skólum eru ekki haldnar
samkomur öðruvísi en að styrktarbanki
nemendafélagsins sé á staðnum með það að
markmiði að fá nemendur sem viðskiptavini.
Sum fyrirtæki virðast hreinlega vera orðin
hluti af innviðum skólanna.
Flörkusamningar
Þegar Neytendasamtökin hafa gagnrýnt
fyrirtæki sem sitja fyrir hugsanlegum nýjum
viðskiptavinum í framhaldsskólunum hefur
andsvarið ætíð verið að nemendafélögin
fari ekki halloka í þeim samningum sem
gerðir eru. Þau séu reyndar mjög ýtin við
að biðja um fjárstuðning og beiti jafnvel
hörku í samningum. Þetta hefur t.d. verið
haft eftir markaðsfólki í bönkum en sumum
þar blöskrar harka nemendafélaganna í
samningaviðræðum. Þá vekur athygli að sú
markaðssetning sem fram fer í skólunum
liðist varla meðal fullorðinna. Svo dæmi
sé tekið er erfitt að ímynda sér að aðilar í
starfsmannafélagi á vinnustað létu fyrir-
tækjum í té upplýsingar um vinnufélagana
í skiptum fyrirfría símaáskrift.
Ábyrgð skólayfirvalda - er hún engin?
Neytendasamtökin hafa lengi furðað sig á
því hvað skólayfirvöld hafa látið þessa þróun
ganga langt. Sölumennska innan veggja
framhaldsskólanna hefur aukist gríöarlega á
síðustu árum en fáir skólar hafa markað sér
skýra stefnu í þessum málum. Skólayfirvöld
líta yfirleitt svo á að samningar nemenda-
félags og fyrirtækja sé á ábyrgð nemenda-
félagsins jafnvel þótt sölumennskan beinist
að öllum nemendum skólans. Þá er athyglis-
vert að það eru bankarnir sjálfir sem eru
að draga sig út úr þessum samningum við
nemendafélögin. Það gerist ekki vegna
þrýstings frá foreldrum eða áskorana
kennara eða skólayfirvalda.
Kennsla eða kynning?
Neytendablaðið ræddi við lífsleikni-
kennara í framhaldsskóla sem hefur orðið
áþreifanlega var við þrýsting frá fyrir-
tækjum og nemendafélögum. Þannig fékk
hann t.d. beiðni frá formanni nemenda-
félags skólans um að tryggingarfélag fengi
að kynna umferðarfræðslu í lífsleiknitíma
en til stóö að nemendafélagið fengi fjár-
styrk að launum. Það er skoðun kennarans
að ábyrgt tryggingarfélag sem hefur
forvarnir að leiðarljósi eigi ekki að setja slík
skilyrði fyrir fræðslu sinni. „Námsgreinin
Lífsleikni fær mjög oft tilboð um ýmis
upplegg frá fyrirtækjum en þegar betur er
að gáð er oftast um kynningar að ræða með
smá fræðsluívafi", segir kennarinn. Það er
andstætt faglegri vitund hans aö nemenda-
félögin séu að blanda sér í hvers eðlis
fræðsla er og hvaðan hún kemur.
10 NEYTENDABLAÐIB 4. TBL.2006