Neytendablaðið - 01.11.2006, Blaðsíða 22

Umferðaröryggi hefur verið mjög í brenni-
depli undanfarin misseri enda eru fréttir
af umferðarslysum og glæfraakstri nær
daglegt brauð.
Island var í fararbroddi
Ef miðað er við látna í umferðinni voru
íslendingar lengi í fararbroddi meðal þjóða
heims í umferðaröryggismálum. í saman-
burði við önnur OECD-lönd var ísland aldrei
neðar en í 7. sæti frá því að byrjað var að
gefa út slíkar samanburðartölur á árinu
1970 og fram á tíunda áratug síðustu aldar.
Þá fór að síga á ógæfuhliðina hjá okkur og
síðan höfum við verið í 10.-13. sæti af þeim
30 löndum sem aðild eiga að OECD. í nýlegri
áætlun samgönguráðuneytisins er boðað
átak í þessum efnum og stefnt á að Island
verði á ný í farabroddi árið 2016.
Umferðarslysum hefur fækkað undan-
farinn áratug.
I skýrslu Umferðarstofu fyrir árið 2005
kemur í Ijós að umferðarslysum hefur
fækkað undanfarinn áratug og að færri
látast og slasast í umferðinni. Ástæður
þessa eru m.a. betri og öruggari bílar og
aukin notkun bílbelta. Þá er jákvætt aö
slysum á börnum hefur fækkað en þar hefur
aukin og rétt notkun öryggisbúnaðar fyrir
börn eflaust sitt að segja. Árið 2005 var
reyndar óvenjulegt en þá létust „aðeins" 19
manns í umferðinni. Það sem af er þessu ári
hafa hins vegar 25 látist. Á hverju ári slasast
auk þess að meðaltali rúmlega 1000 manns,
þar af margir alvarlega.
Helsta dánarorsök ungs fólks
Umferðarslys eru helsta dánarorsök ungs
fólks á aldrinum 15-24 ára, samkvæmt
OECD. Því er stundum haldið fram að löngu
væri búið að grípa í taumana ef álíka margir
létust og slösuðust við aðrar aðstæður (t.d.
í flugslysum, af matareitrun eða jafnvel úr
farsóttum). Stjórnvöld eru gjarnan gagnrýnd
enda Ijóst að alltof margir látast og slasast í
umferðinni og umferðaröryggi þarf að bæta
með öllum tiltækum ráðum.
Hraöakstur í Hvalfjarðargöngum
Ekki er þó hægt að horfa fram hjá ábyrgð
ökumanna sjálfra. Sum slys gerast við
ákjósanlegar aðstæður þar sem vega-
kerfinu verður ekki kennt um. Það er Ijóst
að ökumenn haga ekki alltaf akstri eftir
aðstæðum og það segir sína sögu að í
Hvalfjarðargöngunum hafa tæplega 1.300
ökumenn verið teknir fyrir of hraðan akstur
það sem af er árinu. Sá sem hraðast ók var á
174 kílómetra hraða.
Neytendablaðið lagði nokkrar spurningar
fyrir Sigurð Helgason, verkefnastjóra
hjá Umferðarstofu, um leiðir til að bæta
umferðarmenninguna og fækka slysum.
Hvaða aðgerðir beinast að nýliðum í
umferðinni?
Sú hugmynd að hækka bílprófsaldurinn
hefur oft verið rædd og lesa má nánar um
það á vef samgönguráðuneytisins. Þar
koma einnig fram tillögur um að auka kröfur
í ökukennslu og auka rannsóknir á ungum
ökumönnum.
Til að fækka slysum hjá ungu fólki hafa
ýmsir kostir verið nefndir, þ.á.m:
• að lengja gildistíma bráðabirgðaöku-
skírteinis í þrjú ár og taka fastar á brotum
sem framin eru á því tímabili.
• að takmarka fjölda farþega hjá nýliðum
• að takmarka akstur að næturlagi þegar
flest slys eiga sér stað.
Einnig hefur verið lögð áhersla á eflingu
umferðarfræðslu í grunnskólum til að byggja
upp grunn áður en kemur að ökunáminu.
Hins vegar verður að hafa í huga að það
er aðeins lítið brot ungra ökumanna sem
er til vandræða. Flestir eru gætnir og
þeir eru sá hópur bílstjóra sem náð hefur
bestum árangri í fækkun tjóna á undan-
förnum áratug. Það þarf að skoða alla kosti
í þessu sambandi og rannsóknir skipta þar
miklu máli. En grunnorsök alls þessa er að
mínu mati almennt agaleysi í þjóðfélaginu
og það kemur ekki síst fram í umferðinni.
Fólk gefur ekki stefnuljós, talar hömlulaust
í farsíma og ótrúlega margir leggja bílum
22 NEYTENDABLAÐIÐ 4. TBL. 2006