Bændablaðið - 13.08.1996, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 13. ágúst 1996
Bœndablaðið
3
Heimsins stærsta peysa
Töðugjöld verða haldin
dagana 16. til 18. ágúst á
Gaddstaðaflötum við Hellgu.
Þau hefjast á föstudegi með
yfirlitssyningu kynbótahrossa
og verðlaunaafhendingu og
lýkur á sunnudegi.
Fjölbreytt dagskrá verður
alla dagana og má í því sam-
bandi nefna hesta- og flugu-
sýningar, kraftakeppni með
nýstárlegu sniði, landskeppni í
plægingum og búvélasýningar.
Leiktæki verða fyrir böm.
Á laugardag verður smala-
hundasýning og um kvöldið
grillveisla þar sem matur verð-
ur seldur á vægu verði. Dans-
leikur er á laugardagskvöldið
en unglingaball á föstudags-
kvöldið.
Góð aðsókn að
hrossabraut
Hólaskóla
Aðsókn að hrossabraut
Hólaskóla skólaárið 1996/
1997 er mjög góð og meiri
en hægt er að anna.
Námið tekur eitt ár og
stendur saman af grunnfögum
s.s. hagfræði, jarðrækt, líffræði,
fóðurfræði og hrossakynbótum
auk þess sem mikil áhersla er
lögð á grunnreiðmennsku,
tamningar og þjálfun hrossa.
Verkleg kennsla og vinna með
hross skipar eðlilega stóran
sess í náminu sem lýkur með
12 vikna verknámi nemenda
við tamningar á tamninga-
stöðvum og hrossaræktarbúum.
Standist nemendur tilteknar
kröfur útskrifast þeir sem bú-
fræðingar og fá einnig frum-
tamningagráðu skólans og
Félags tamningamanna.
Ullarvinnslan í Þingborg í Flóa
og Húsdýragarðurinn í Þing-
borg ákváðu að vinna saman
við að kynna íslensku ullina
helgina 12.-15. júlí síðast-
liðinn. Sýnd voru vinnubrögð
við úrvinnslu á ullinni t.d.
kembing, ofanaftekt, spuni,
rúningur með gömlu sauða-
klippunum og flókagerð. Unnir
voru fánar allra Norðurlanda í
flóka. Ullarhópurinn ákvað að
gera stóra peysu úr hand-
spunnu bandi og skyldi hún
ekki verða minni en 3 m2.
Allar konur sem tök áttu á, að
taka þátt, áttu að pijóna úr hand-
spunnu bandi bút sem mátti vera af
hvaða stærð sem var, hvaða
munstri og hvaða lit sem hver og
ein kona ákvað. Þar sem þær
ætluðu sér tvær vikur til að vinna
verkið buðum þær Ullarselinu á
Hvanneyri að taka þátt í peysunni
svo hún gæti orðið enn stærri. Vel
var tekið í boðið. Allir prjónuðu
sem gátu og komu alls 47 manns í
allt að spunanum, pijóninu og
saumaskapnum. Fleiri komu með
góð rað.
I lok júlí kom fólk saman með
alla búta í Húsdýragarðinum í
Þingborg. Fulltrúar Ullarselsins
komu og hafist var handa upp úr
klukkan eitt á laugardag að merkja
stærð peysunnar á gólfið, raða
saman bútum og sauma saman.
Saumað var sleitulaust til klukkan
7 um kvöldið. Byrjað var klukkan
9 á sunnudagsmorgni og verkinu
lauk ekki fyrr en klukkan 7 um
kvöldið.
Ljóst má vera að þetta er
gífurlegt þrekvirki. Mikil vinna
liggur í peysunni og ekki síst
verðmæti í bandi.
Markmið Þingborgar og
Guðmundur Hallgrímsson og Gunnar
Kristjánsson sáu um mælingar og
útreikninga og urðu niðurstööur
eftirfarandi:
47 manns komu að verkinu þar af 2
karlmenn.
Stærð peysunnar við verkiok var 9.33m2
en þaö mun vera u.þ.þ. 9 stórar
karlmannapeysur. Vegna þyngsla mun
hún stækka við að hanga uppi.
Armlengd er 6m og síddin er 3m.
Lykkjufjöldi er á bilinu 550.000 til
590.000 (reiknaöur meöalfjöldi er
592.381).
Umferðir eru 1.875.
í peysuna þarf reyfi af 15 kindum, þá er
aöeins talaö um bestu ullina, þvegna eða
u.þ.b. 1,5 kg pr. kind.
Verkiö tók 18 sólarhringa en það gerir
9,2 klst/mann.
í peysunni eru 179 þútar sem saumaðir
voru saman með svörtu handsþunnu
bandi.
Bandiö í peysuna er á bilinu 20 - 25 kg.
Miöaö viö að bandið sé 22,5kg er
verðmæti peysunnar 442.800kr. þar af
nemur vinnuframlagiö 172.800 kr. og
efniskostnaður er 270.000 kr.
Ullarselsins hefur verið og mun
alltaf vera að halda heiðri íslensku
ullarinnar á lofti, kynna hana og
gera fólki Ijóst þvílíkt verðmæti
hún er með réttri meðferð. Þetta
átak er eitt af þeim uppákomum
sem við höfum framkvæmt til að
fylgja þessu eftir. Vert er að
minnast Keppninnar Ull í Fat sem
haldin var að Stóra-Ármóti haustið
1994. Næsta keppni verður á
landbúnaðarsýningunni á Hvann-
eyri 1997.
Peysan kemur til með að vera til
sýnis til skiptis við Þingborg og
Ullarselið og er hún nú við
Þingborg. Hugmynd hefur skotið
upp að gefa fyrirtækjum kost á að
nota peysuna til auglýsinga ef um
semst þar sem þetta er heimsins
stærsta peysa. Haft hefur verið sam-
band við Heimsmetabók Guinnes og
voru jákvæðar undirtektir hjá þeim.
Peysan er ekkert smásmíði. Rita og Ásta mcela sig við peysuna.
Vistfræði og uppgræðsla lands
Sttíðva parf hraðfara
jarðvegs- og grððureyðingu
Sigurður H. Magnússon, gróð-
urvistfræðingur á Rannsókna-
stofnun landbúnaðarins, stund-
ar vistfræðirannsóknir, einkum í
tengslum við landgræðslu.
Hann hefur sérstaklega fengist
við rannsóknir á landnámi
plantna og gróðurframvindu,
einkum þeim þáttum sem ráða
því hvort gróðri tekst að nema
land eða ekki, svo sem á örfoka
eða nýju landi.
í umhverfismálum segir Sig-
urður að meginmáli skipti fyrir
okkur íslendinga að stöðva alla
hraðfara jarðvegs- og gróður-
eyðingu. Áð því loknu sé fyrst
kominn tími til að græða upp örfoka
mela. Hann telur að við uppgræðslu
þurfi að taka sérstakt tillit til
náttúruvemdarsjónarmiða, en öll
uppgræðsla breytir ásýnd lands
mjög mikið. Því skiptir miklu máli
að þekkja sem best hvaða áhrif
uppgræðsluaðgerðir munu hafa á
framtíðarþróun gróðurs þar sem
ætlunin er að græða upp land.
Mörg svæði hafa lítið
breyst öldum saman
Að sögn Sigurðar ráða upphafs-
skilyrði á örfoka landi miklu um
hvort land grær upp af sjálfu sér eða
ekki. Hérlendis er t.d. að finna mörg
svæði sem lítið hafa breyst öldum
saman meðan önnur gróa upp á
tiltölulega skömmum tíma. Einnig
er sérstakt hér að skilyrðin eru oft
það erfið að plöntur sem fyrst nema
land hafa yfirleitt jákvæð áhrif á
frekara landnám. Ástæðan fyrir því
er m.a. sú að landnemamir mynda
skjól og binda yfirborð jarðvegs
sem gerir meira en að vega upp á
móti neikvæðum áhrifum sem
fyrstu landnemamir geta haft á
landnám annarra plantna, t.d. vegna
samkeppni um næringu, vatn og
ljós. I flestum tilvikum stjóma
fmmherjamir framtíðarþróun gróð-
urs. Þannig geta öflugar tegundir
eins og lúpína og snarrót haldið
öðmm tegundum í burtu í langan
tíma. Það er því mjög mikilvægt að
fólk leiti ráða áður en það fer að
græða upp og setji sér skýr markmið
til þess að fylgja í uppgræðslu-
starfinu. Hvers konar gróður-
samfélög á að mynda? Eiga þau að
vera sjálfbær eða er ásættanlegt að
mynda vistkerfi sem ekki viðhelst
til framtíðar öðmvísi en t.d. með
endurtekinni áburðargjöf (tún)?
Menn eiga ekki aðeins
að nýta sér stóru
drættina í iandslagi
Sigurður segir að fólk eigi að
nýta sér landslag og aðra staðhætti
við uppgræðsluna. Ekki er rétt að
nota sömu tegundir landgræðslu-
plantna og sömu aðferðir alls staðar.
Gróðurskilyrði em mjög mismun-
andi eftir því hvar í landinu menn
em staddir og í hvers konar lands-
lagi. Og menn eiga ekki aðeins að
nýta sér stóm drættina í landslaginu
heldur líka þá minni, svo sem
þúfur, steina og gróðurhnubba. Það
getur skipt öllu máli fyrir lífslíkur
lítillar plöntu hvar hún er sett niður
- í skjóli við stein eða utan í þúfu.
Þetta þýðir að miklu máli skiptir að
uppgræðslumenn séu læsir á land,
þ.e. þekki hvaða skilyrði henta best
fyrir þær tegundir sem notaðar eru.
Þannig getum við nýtt okkur lands-
lagið til þess að koma upp gróður-
samfélögum sem em aðlöguð að-
stæðum á viðkomandi stað og falla
vel inn í umhverfið. Það má t.d.
benda á að ólíklegt er að hægt sé að
mynda sjálfbæran birkiskóg uppi á
hæð sem mikið næðir um meðan
skógur gæti vel þrifist í lægð þar
skammt frá.
Innlendar tegundir
verði sem mest
notaðar
Þá telur Sigurður mikilvægt að
notaðar verði sem allra mest inn-
lendar tegundir við uppgræðslu,
einkum vegna þess að þær eru að
öðm jöfnu vel aðlagaðar loftslagi,
em hluti af náttúrlegum gróður-
lendum hér á landi og stinga því
ekki í stúf við annan gróður.
Mikilvægt er fyrir uppgræðslu-
menn að nýta sér þá þekkingu sem
til er um uppgræðsluaðferðir og
gróðurframvindu. Þetta er sérstak-
lega áríðandi í ljósi þess að nú vinn-
ur fjöldi manns við uppgræðslu;
sjálfboðaliðar, bændur og aðrir sem
í sumum tilfellum hafa litla reynslu
og þekkingu á vistfræði og og sjá
því illa fýrir afleiðingamar af þeim
aðgerðum sem þeir hafa komið af
stað./