Bændablaðið - 13.08.1996, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 13. ágúst 1996
Bændablaðið
5
Nína Kristinsdóttir, matvælafræðingur
hjá Kjötumboðinu
Hvaða aðferðum beitir kjöt-
vinnslan til að viðhalda
hreinleika og gæðum ís-
lenskra landbúnaðarvara í
framleiðslu? Til að leita svara
við þessu leitaði Bændablaðið
tii Nínu Kristinsdóttur, mat-
vælafræðings hjá Kjötum-
boðinu og spurði hana um
stöðu kjötvinnslunnar.
“Staðan er góð en við erum
sífellt með vakandi yfir því sem
betur má fara. Hjá Kjötumboðinu
störfum við samkvæmt GÁMES
gæðakerfinu en tveir starfsmenn
sjáum um gæðaeftirlitið; Bergþóra
Þorkelsdóttir dýralæknir sem
gegnir stöðu gæðastjóra og ég, en
auk gæðaeftirlitsins starfa ég við
vöruþróun.”
-I hverju felst gœðaeftirlitið
innan fyrirtœkisins?
“Gæðastjóri sér um eftirlit með
vörunni frá því hún kemur inn til
vinnslu auk þess að hafa eftirlit
með vöru til útflutnings. Einnig
veitir gæðastjóri sláturleyfishöfum
ráðgjöf um slátrun og meðferð á
skrokkum. Starfsumhverfi kjöt-
vinnslunnar hefur tekið miklum
breytingum á stuttum tíma, sem
dæmi má nefna nautakjöt og
svínakjöt sem fyrir nokkrum árum
var fryst strax að lokinni slátrun,
nú kemur nánast allt hráefni
ófrosið - þar af leiðandi betri vara.
Ófrosin vara er mun við-
kvæmari og því nauðsynlegt að
hún fái rétta meðhöndlun á öllum
stigum framleiðslunnar. Þekking á
örverufræði er þar lykilatriði. Allir
starfsmenn okkar eru þjálfaðir og
þeim kynnt grundvallaratriði
örverufræði.
Hvað gæðamálin innanhúss
varðar, þá seljum við sífellt meira
af ferskri vöru og það segir sig
sjálft að þar með er aukin áhersla á
hreinlæti auk þess sem það er
nauðsynlegt að varan sé undir
stöðugri kælingu, enda er kjötið
skorið og pakkað í kældum
rýmum.
GÁMES byggir á því að allur
vinnsluferillinn er skoðaður og
fundið út hvar áhættuþættimir
liggja, síðan eru fundnar út leiðir
til að fyrirbyggja mistök í fram-
leiðslunni þannig að tryggt sé að
varan sem við sendum frá okkur sé
alltaf af sem bestum gæðum.
Til þess að fylgjast með vörunni
á öllum framleiðslustigum erum við
með rannsóknastofu þar sem við
getum tekið örverumælingar og
efnamælingar á fitu og salti. Auk
þessa vinnum við að stöðugri
vömþróun og sífellt er verið að
breyta og bæta vinnsluferlið til þess
að fá enn betri vöm.”
Bændablaðið/ÁÞ
mjaltakonu - og
Auðhumla
jylgist með
í æsku okkar þjóðar
var í tísku meðal ungra
manna að sigla utan,
vinna stóra sigra, hitta
konunga og kanna
ókunnar lendur. Að því
loknu komu menn heim
og gerðust vitrir
höfðingjar í sínu héraði.
Það var í kaffipásu hjá
rannsóknastofnun
landbúnaðarins í Dan-
mörku að ég sagði Paul
vini mínum frá Eng-
landi, frá þessum síðum
víkinganna. “Þú ert
ekki einn af þeim” sagði
hann - “Þú ert einn af
okkur”. “Hverjir em
það?” spurði ég, hálf
vonsvikinn. “Hirðingj-
ar”, hljómaði svarið, “fólkið sem
flakkar milli mennta- og rann-
sóknastofnana víðs vegar um
heiminn og sinnir vinnu
sinni, sem um leið er
aðaláhugamál þess.
Þetta fólk sem trúir á
vísindin, en er sama
hvort eða hvemig
niðurstöðurnar eru nýtt-
ar út í þjóðfélaginu.”
Margir af vísinda-
mönnum þessarar aldar
hafa verið hugsjóna-
menn, sem litu á upp-
byggingu og fram-
leiðniaukningu í þágu
samfélagsins, sem hei-
lög markmið, en
reyndu síðar að skilja
til fulls, ferla sem ekki
höfðu “samfélagslegt
gildi”. Þessi heimspeki
hefur leitt til gríðar-
legra umhverfisvandamála og
samfélagsforma sem ekki hafa
reynst sjálfbær. Verkefni næstu
Torfi
Jóhannesson
stundar nám í bú-
vísindum í
Danmörku
aldar verða því aðlögun og tiltekt;
aðlögun framleiðslunnar að lang-
tímamarkmiðum samfélagsins og
tiltekt eftir þröngsýna hámörkun-
arstefnu liðinna áratuga, þar sem
einblínt er á hámarksframleiðslu
einnar afurðar, án tillits til hlið-
verkana framleiðslunnar.
Við menntun vísindamanna
hefur verið lögð ofuráhersla á
flókna tölfræði og rökrétta vísinda-
lega aðferðafræði sem eiga að
tryggja að þær niðurstöður sem
vísindin færa þjóðfélaginu séu
óvilhallar, hlutlægar, tölfræðilega
marktækar og skýrar. Hlutverk
vísindanna er með öðrum orðum
að framleiða sannleik - staðreyndir
fyrir okkar samfélag. En þessar
staðreyndir eru afstæðar og gilda
aðeins meðan forsendur þeirra
halda. Forsendumar breytast með
tímanum og því er mikilvægt að
viðhalda kröftugu rannsóknastarfi
svo endurnýja megi þessar
byggingareiningar samfélagsins.
Þetta á sérstaklega við þau svið,
sem eru sérstök fyrir viðkomandi
þjóðfélag. Sem dæmi má nefna að
Islendingar geta nýtt erlendar
rannsóknaniðurstöður á sviði
heila- hjartaskurðlækninga, en
þurfa hins vegar sjálfir að byggja
upp sérhæfða þekkingargrunna í
“Verkefni næstu aldar
verða því aðlögun og
tiltekt; aðlögun fram-
leiðslunnar að langtíma-
markmiðum samfélagsins
og tiltekt eftir þröngsýna
hámörkunarstejhu liðinna
áratuga, þar sem einblínt
er á hámarksframleiðslu
einnar afurðar, án tillits
til hliðverkana
framleiðslunnar, ” segir
Totfi Jóhannesson.
kring um haf-, landbúnaðar- og
byggingarrannsóknir.
Hættan við staðbundnar rann-
sóknir er að niðurstöðurnar geta
litast af almennum gildum nú-
tímans, án þess að við tökum eftir
því - og án þess að við eigum
möguleika á að taka eftir því.
Dæmin getum við lesið um í sögu-
bókum vísindanna. Það er til að
mynda ekki langt síðan fremstu
vísindamenn okkar heimshluta á
sviði líffærði, mannfræði og sálar-
fræði, voru sammála um að
svertingjar væru heimskari en hvít-
ir menn og að þróunarfræðilega
lægju þeir á milli manna og apa.
Dæmin eru Ijölmörg. Aðalatriðið
er að niðurstöðumar vom fengnar
með viðurkenndum aðferðum vís-
indanna en lituðust af nkjandi
gildum þess tíma.
Hlutdrægni af þessum toga sést
best úr fjarlægð; annað hvort í tíma
eða rúmi. Án efa gemm við hlið-
stæð mistök nú. Kannski virkjun
fallvatna, kannski notkun erfða-
tækni við ræktun nytjaplantna,
kannski eitthvað allt annað. En
hvemig getum við minnkað líkum-
ar á að velja rangt og taka
ákvarðanir sem hafa óheilla-
vænlegar afleiðingar til lengri
tíma? Ein leið er tvímælalaust að
líta á hlutina úr fjarlægð,eins og
áður er nefnt. Fjarlægð í tíma næst
með því að kynna sér liðna tíð,
læra að mistökum fortíðarinnar og
öðlast yfirsýn yfir gang sögunnar.
Annars konar fjarlægð fæst með
því að ferðast til annarra menning-
arheima og kynnast öðrum lífs-
skoðunum en þeim sem maður
sjálfur er samdauna. Enn ein leið
er að kynna sér ólíkar fræðigreinar,
sérstaklega þær sem á einhvern
hátt fjalla um lífsskoðanir, svo sem
heimspeki, siðfræði eða trúar-
brögð. Aðeins fólk með slíka yfir-
sýn getur nýtt þá þekkingu sem er
sögulega bundin í heimasamfé-
laginu og þannig stýrt þróuninni
inn á brautir sem em raunverulega
eftirsóknarverðar, þegar til langs
tíma er litið.