Bændablaðið - 30.09.1997, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 30. september 1997
Bændablaðið
5
„Mm að sækja
Iram
- segir Guðlaugur Björgvinsson, forstjóri Mjólkursamsölunnar, í
fróðlegu erindi á aðalfundi Alþjóðasambands mjólkuriðnaðarins
Frumutala mjólkur sem barst mjólkurbúum á Norðurlöndum árið 1995,
meðaltal.
400,000-
350,000-
250,000-
200,000-
150,000-
100,000-
50,000-
0-

Island Danmörk Noregur Svíþjóð Finnland
7,000-
6,000-
5,000-
4,000-
3,000-
2,000-
1,000-
Frumutala mjólkur sem barst Mjólkurbúi Flóamanna á árunum 1984-96,
meðaltal.
ályktun að eina leiðin til þess að
auka framleiðslu og veltu í
mjólkuriðnaði væri sú að flytja
meira út.
„En íslenskar mjólkurafurðir
verða sennilega aldrei sam-
keppnishæfar í verði. Mögu-
leikamir eru fólgnir í því að koma
sér fyrir á sérstökum mörkuðum
þar sem spurt er um gæði því
900-
800-
700-
600-
500-
A aðalfundi Alþjóðasambands
mjólkuriðnaðarins sem hald-
inn var í Reykjavík ekki alls
fyrir löngu flutti Guðlaugur
Björgvinsson forstjóri Mjólkur-
samsölunnar í Reykjavík fróð-
legt erindi um íslenskan mjólk-
uriðnað í alþjóðlegu sam-
hengi. Meginniðurstaða hans
um framtíð íslensks mjólkur-
iðnaðar var sú að hann hefði
sterka stöðu á innanlands-
markaði en þyrfti að hasla sér
völl í útflutningi og þá fyrst og
fremst í krafti gæða og hrein-
leika íslenskra mjólkurafurða.
En til þess að geta keppt á
hörðum markaði þar sem gæðin
eru í fyrirrúmi þurfa íslenskir
mjólkurframleiðendur að taka sér
tak ef marka má ræðu Guðlaugs.
Þótt verulegar framfarir hafi orðið
í því að fækka gerlum og lækka
frumutölu í íslenskri mjólk á
undanfömum ámm stendur hún
norrænni mjólk enn nokkuð að
baki. Fmmutalan hefur lækkað að
meðaltali í mjólk sem lögð er inn
hjá Mjólkurbúi Flóamanna úr 600-
700.000 á árunum 1984-86 í undir
400.000 síðustu tvö árin. En í
Danmörku er frumutalan að
meðaltali vel undir 300.000, hún
er rúmlega 200.000 í Svíþjóð og á
bilinu 150-200.000 í Noregi og
Finnlandi. Það er því skiljanlegt að
gripið skuli til ráðstafana hér á
landi og reglur hertar um
heilbrigði mjólkur eins og gert
hefur verið. Sam-
kvæmt ákvörðun
landbúnaðarráðu-
neytisins á fmmu-
talan að vera orðin
sambærileg við
það sem gerist og
gengur á Norð-
urlöndum árið
2002.
Búin færri
og stærri
Meðalnyt kúa á Norðurlöndum árið 1995
Mjólkurframleiðsla á hvern íbúa á Norðurlöndunum árið 1995.
Danmörk Noregur Svíþjóð Finnland
Guðlaugur Björgvinsson flytur
erindi sitt á aðalfundi IDF.
samanburði á íslenskri og
norrænni mjólkurframleiðslu. I
ljósi umræðna um innflutning á
norrænu kúakyni er athyglisvert að
sjá hve miklu munar á nyt
íslenskra kúa og norrænna. Árið
1995 var meðalársnyt íslenskra
kúa um 3.700 kg en norrænar kýr
skiluðu af sér frá 5.500-6.800 kg á
ári. Þær sænsku gefa mest af sér.
Þama er töluverður munur þótt
taka verði tillit til fóðurgjafar og
annarra hluta þegar nytin er metin
í heild.
Það er ekki síður fróðlegt að
sjá hver þróunin hefur verið hjá ís-
lenskum mjólkurframleiðendum á
síðustu ámm. Árið 1986 var mjólk
framleidd á tæplega 2.000 bæjum
en í fyrra hafði framleiðendum
fækkað í tæplega 1.300. Þetta er
rúmlega þriðjungs fækkun. Hins
vegar hefur kúm fækkað mun
hægar eða úr tæplega 34.000 árið
1986 í 30.000 í fyrra. Nytin hefur
aukist því mjólkurframleiðsla
hefur verið mjög svipuð undan-
farin 30 ár, sveiflast úr um 100
milljón lítmm í 120 milljónir lítra.
Síðustu fimm ár hefur hún verið
rétt liðlega 100 milljónir lítra.
Þetta segir þá sögu að mjólk-
urbúum hefur fækkað og þau
stækkað. Framleiðsla á hvert býli
hefur aukist úr u.þ.b. 63.000 lítmm
á ári að meðaltali árið 1987 í u.þ.b.
85.000 lítra í fyrra. En þetta merkir
líka að mjólkurframleiðsla á hvem
íbúa hefur dregist töluvert saman.
Á ámnum 1963-79 var ársfram-
leiðslan á íbúa um 500 lítrar en
hefur verið innan við 400 lítrar
síðustu fimm ár. Að þessu leyti
stöndum við jafnfætis frændum
okkar á Norðurlöndum, ef frá em
taldir Danir sem flytja út mikið af
mjólkurafurðum og framleiða
helmingi meiri
mjólk á hvem
íbúa en aðrar
Norðurlanda-
þjóðir. íslenskur
mjólkuriðnaður
hefur því haldið
stöðu sinni ágæt-
lega á heima-
markaði.
Framtíóin
er í
útflutningi
Af þessum
samanburði dró
Guðlaugur þá
Mjólkurframleiðsla á hvern bónda á Norðurlöndunum árið 1995. Athyglis-
vert er að norsku og finnsku búin eru greinilega töluvert minni en þau
íslensku
styrkur íslenskra mjólkurafurða í
samkeppni við afurðir annarra
þjóðir liggur í upphaflegum
gæðum hráefnisins frekar en
vinnslunni," sagði hann.
Hann bætti því við að náttúm-
gæði landsins, hreint loft og hreint
land, ásamt tiltölulega lítilli iðnað-
armengun og takmarkaðri notkun
tilbúins áburðar gerðu íslenskum
mjólkuriðnaði kleift að markaðs-
setja vömr sínar sem hreinar og
vistvænar afurðir. Þetta þyrfti að
nýta í því skyni að mæta ömm
breytingum á efnahagsumhverfinu
og aukinni samkeppni frá öðmm
löndum. Auk þess þyrfti að halda
áfram að stækka búin og vinnslu-
stöðvamar til þess að lækka fram-
leiðslukostnað.
Lokaorð Guðlaugs vom þessi:
„Islensk náttúra er óblíð og það
verður aldrei auðvelt að yrkja
þetta norðlæga land. Það verður
aldrei neinn leikur að reka mjólk-
uriðnað á íslandi, en á meðan ís-
lendingar lifa í hreinu umhverfi
munu þeir gera kröfu um að fá
hreinar náttúmafurðir. Og meðan
slík krafa er á lofti mun íslenskur
mjólkuriðnaður halda áfram að
þrífast."
Svíþjóð
Finnland
Noregur
Danmörk
Frumur
800-
600-
400-
200-