Vér mótmælum allir - 16.04.1946, Blaðsíða 6

að reyna nýjar leiðir og þrautseigar rannsóknir
til úrlausnar ákveðnum viðfangseínum. Allt
þetta getum við einnig tileinkað okkur, að því
er snertir höfuðatvinnuvegi okkar. Við þekkj-
um flestar aðlerðir annarra út í æsar. Okkur
mun gefast tækifæri til þess að kynnast þeim,
sem við enn ekki þekkjum, og við munum
notfæra okkur þær nýjungar, sem öðrum eða
okkur sjálfum tekst að linna.
Við höfum nú fest kaup á miklu stærri og,
að dómi fróðra manna, miklu betri skipastóli
en við höfum áður átt. Við höfurn síldarverk-
smiðjur, sem jafnast á við það bezta. sem þekk-
ist í þeirjá grein, og síðustu árin hefir vaxið
hér upp hraðlrystiiðnaður með meiri liraða en
áður hefir þekkzt um nokkurn atvinnuveg á
íslandi. Vinnuafköst ýmissa frystihúsanna hafa
stórbatnað í ár, þótt enn séu þau víða slæm, og
ennþá er verið að byggja stærri og að við vonum
betri frystihús. í lýsisherzlu, niðursuðu, þurrkun
og ýmiskonar nýtingu eigum við ennþá mikið
ónumið land, en framkvæmdir eru þegar hafnar
eða í undirbúningi á öllum þessurn sviðum, og
allt virðist líklegt til að bera okkur góðan arð
á komandi árum.
íslendingár hafa ávallt verið fátæk þjóð, en
þeir hafa þó oftast nær komizt áfram af eigin
rammleik og með sínum eigin dugnaði. Okkur
hefir nú áskotnazt fjárhagslegur máttur til rnarg-
falt stórfeldari framkvæmda en nokkru sinni
áður, og við erunv að beita þeim mætti inn á
ákveðnar brautir til varanlegrar uppbyggingar
atvinnulífsins í landinu. Það hefir aldrei verið
nálœgt pvi eins gott útlit fyrir blómlegan at-
vinnurekstur á Islandi og einmitt nú.
Hvernig getuin við í ljósi þessara staðreynda
sagt við sjálfa okkur og aðra: Við þurfum hjálp.
Við munum ekki geta séð okkur farborða, nema
við fáum að njóta sérstakra ívilnana frá ein-
hverju ákveðnu landi? Auðvitað þörfnumst við
ekki né óskum nokkurs slíks.
A þessu ári hafa ýmsir verið talsvert áhyggju-
fullir um sölu á íslenzkum afurðtun og hrak-
spárnar um hrun atvinnuveganna hefir aldrei
vantað. Það hefir slegið óhug á ýmsa menn
vegna tregðu um sölu á enskum markaði í ái'-
Þessi óhugur er naumast réttlætanlegur, því að
raunverulega væri það ákaflega óeðlilegt, ef við
gætum til langframa haldið áfram að selja einni
mestu fiskveiðaþjóð heimsins fiskafurðir okkar,
og ég sé enga ástæðu til þess að gera sér áhyggj-
ur vegna þess, að svo muni ekki verða. Enda er
nú útlitið að ýmsu leyti gott. Frystur fiskur
hefir verið seldur á meginlandi Evrópu fyrir
verð, sem er 2o% hærra en Jxað, sem fékkst fyrir
liann í fyrra, og nú er svo koinið, að það er, að
sögn framleiðandanna, meiri hagnaður í að selja
til Frakklands en til Ameríku. Saltfiskur hefir
verðið seldur fyrir 32% hærra verð en síðast-
liðið ár og síldarafurðir fyrir 40% hærra verð
en áður, — en hér er hvergi talað um ívilnanir,
heldur venjulega skipulögð viðskipti, byggð á
gagnkvœmum hagnaði beggja aðila.
Og þó er því svo varið, að ýmsar þjóðir, sem
iíklegt er, að verði miklir viðskiptavinir síðar
meir, geta ekkert eða mjög lítið keypt í ár sök-
um flutningsörðuleika eða annarra beinna af-
leiðinga stríðsins. Þjóðir, sem við ættum að hafa
sérstakt tækifæri til að selja þá vöru, er þær
vantar mest.
Formælendur leigustefnunnar halda því fram,
að leiðin til viðskiptalegs öryggis sé að sentja
við Ameríkumenn um herstöðvar hér gegn
verzlunarfríðindum. Mér er ekki ljóst, í hverju
slíkt öryggi væri fólgið. Tilgangslaust væri að
semja fyrirfram um verð í krónum eða dollur-
um. Við vitum sáralítið, hvers virði þessar
einingar kunna að verða eftir 10—20 ár. Sé hins
vegar talað um sölu á einhverju vissu magni
lyrir gangverð á ári hverju, er sannarlega ekkert
öryggi fyrir því, að gangverð í Bandaríkjunum
verði nokkuð hærra en annars staðar. Að vísu
er það svo nú, að Jxir er hátt verðlag, en ég
minnist Jress vel að hafa heyrt íslenzka og
ameríska sjómenn segja frá því, hvernig Jreir
fóru á sjó á togurum frá Boston yfir löng tíma-
bil til lítils annars en að fá ofaní sig, rneðan á
sjóferðinni stóð og JxKtust góðir, ef Jreir fengu
5—10 dollara fría heim eftir túrinn. Það er ekki
alltaf hátt verð á öllu eða yfirdrifin eftirspurn í
Bandaríkjunum, frekar en annars staðar.
Auðvitað liefi ég ekki hugmynd um, hvort
Jtað hefir nokkurn tíma komið til orða hjá mál-
svörum Bandaríkjanna, að við fengjum algert
tollfrelsi fyrir vörur okkar í Bandaríkjunum. Ég
efast um, að svo yrði.
Jónas Jónsson slær fram í Jjessu sambandi
þeirri vanhugsuðu staðhæfingu, að andstaða
gegn Jrví að veita okkur tpllfrjálsan innflutning
til Bandaríkjanna gæti „ekki byggzt á Jrvi, að
íslenzkur innflutningur mundi skapa hættulega
samkeppni í landinu sjálfu“. Það er Jress vert
að athuga Jsetta nánar. Árið 1940 voru veidd í
Bandaríkjunum í kring urn 45000 tonn af þorski.
6 VÉR MÓTMÆLUM ALLIR!