blaðið - 13.02.2006, Blaðsíða 8

8 I ERLENDAR FRÉTTIR
MÁNUDAGUR 13. FEBRÚAR 2006 blaAÍÖ
Mesti viðskiptahalli í sögu Bandaríkjanna
Ört vaxandi halli á utanríkisviðskiptum gœti grafið undan stöðu dollarans og ógnað stöðugleika í alþjóðahagkerfinu
Halli á viðskiptum Bandaríkjanna
við umheiminn jókst um 726 millj-
arða dollara á síðasta ári og hefur
aldrei verið meiri. Ört vaxandi
viðskiptahalli, sem orsakast af
mikilli eftirspurn eftir innfluttum
varningi og háu heimsmarkaðs-
verði á olíu, hefur gert það að
verkum að Bandaríkjamenn eru sí-
fellt háðari erlendu lánsfjármagni.
Slíkt ástand er talið getað ógnað
stöðugleika hagkerfa heimsins.
Viðskiptahallinn jókst um 17.5% á
milli ára og nemur hann nú um 6%
af landsframleiðslu Bandaríkjanna.
Fátt bendir til þess að draga muni
úr hallanum á næstu árum. Á sama
tíma hefur hallarekstur á ríkissjóði
farið vaxandi, ekki síst vegna skatta-
lækkana og aukinna útgjalda sem
herinn ber vegna utanríkisstefnu
stjórnarinnar.
Bandaríkjamenn fjármagna fjár-
laga- og viðskiptahallann að mestu
leyti með lánsfé frá seðlabönkum
Asíu. Sökum þess að hagvöxtur í
Bandaríkjunum hefur verið meiri
en í löndum Evrópusambandsins
og í Japan hafa þeir getað nálgast
þetta lánsfé á hagstæðum kjörum
Margir sérfræðingar hafa áhyggjur
af því að þetta ástand standist eldci til
lengdar að leiðrétting sem myndi fel-
ast í lægra gengi doharans og hærri
vöxtum sé óumflýjanleg. Viðvarandi
viðskiptahalli muni á endanum
gera að verkum að gengi dollarans
gagnvart helstu gjaldmiðlum heims
muni falla með þeim afleiðingum
að eftirspurn í Bandaríkjunum eftir
erlendum vörum muni minnka.
Einnig hafa hagfræðingar bent á
þann möguleika að stöðug skulda-
söfnun Bandaríkjanna geti leitt til
>ess að áhugi alþjóðlegra fjárfesta á
)ví að fjármagna skuldirnar minnki.
Hvort tveggja myndi orsaka skarpa
vaxtahækkun og efnahagssamdrátt
sem gæti haft alvarlegar afleiðingar
fyrir alþjóðahagkerfið.
Ástæðulaus ótti
Ekki taka allir undir með þeim
sem hafa áhyggjur af neikvæðum
afleiðingum viðskiptahallans. Hag-
fræðingar benda á að geta Bandaríkj-
anna til þess að fjármagna þennan
mikla halla endurspegli eingöngu
yfirburði bandaríska hagkerfisins
samanborið við önnur lönd. Al-
þjóðlegir fjárfestar kjósa fyrst og
fremst að fjárfesta í Bandaríkjunum
og meðan hagvöxtur sé meiri í
Bandaríkjunum en öðrum helstu
hagkerfum heimsins mun það ekki
breytast. Margir hagfræðingar telja
að á meðan að fjárfestingaflæði til
Bandaríkjanna er stöðugt sé engin
ástæða til að óttast hrun dollarans
og spár sumra þeirra sýna að við-
skiptahalli sem er 6% af landsfram-
leiðslu sé viðráðanlegur.
Gæti haft neikvæð áhrif á
samskiptin við Kína
Þrátt að skiptar skoðanir séu á meðal
hagfræðinga um hverjar afleiðingar
viðvarandi viðskiptahalla hafa
stjórnmálamenn vakið athygli á
því að hann sé að miklu leyti tilkom-
inn vegna ójafnvægis i viðskiptum
við Kína. Kínversk stjórnvöld hand-
stýra gengi yuansins og telja flestir
sérfræðingar að hann sé of lágt
skráður gagnvart dollara.Það gerir
að verkum að ódýrt er fyrir banda-
ríska neytendur að kaupa vörur frá
Kína en að sama skapi erfiðara fyrir
bandaríska útflytjendur að keppa
á hinum ört stækkandi markaði í
austri.
Kínversk stjórnvöld eru undir
miklum þrýsting frá þeim banda-
risku um að leyfa gengi yuansins
að fljóta gagnvart dollara eða þá að
styrkja það með handafli. Þingmenn
úr röðum demókrata og repúblikana
hafa hótað háum verndartollum á kín-
verskan innflutning láti stjórnvöld í
Peking ekki undan þrýstingi. Stjórn-
málaskýrendur telja að spennan
vegna stöðu yuansins gagnvart doll-
ara muni fara vaxandi en kínversk
stjórnvöld eru milli steins og sleggju
þar sem að talið er að veikburða fjár-
málakerfi landsins muni ekki þola af-
leiðingar slíkrar leiðréttingar.
Drekadansinn stiginn í Kína
Kínverjar í borginni Shangqui dönsuðu í gær drekadans á Ijósberahátíð sem er samkvæmt fornri venju haldin 15 dögum eftir að ára-
mót ganga í garð samkvæmt kínversku dagatali
Hvetur alþjóðasamfélagið til
að hundsa Hamas-hreyfinguna
JJtanríkisráðherra ísraels gagnrýnir Rússafyrir hoð um viðrœður
Sjítar
tilnefna
Jaafari
Flokkabandalag sjíta á íraska
þingingu hefur tilnefnt Ibrahim
Jaafari, sitjandi forsætisráðherra
bráðabirgðastjórnarinnar, til að
gegna starfinu áfram. Jaafari hlaut
aðeins einu atkvæði meira en Adel
Abdel Mahdi, varaforseti, í kosningu
á meðal þingmanna bandalagsins.
Jaafari, sem er læknir að mennt,
var skipaður forsætisráðherra
bráðabirgðastjórnarinnar í apríl
á síðasta ári. Stjórnin hefur verið
harðlega gagnrýnd fyrir að koma
ekki böndum á uppreisnarmenn
og fyrir seinagang í uppbyggingu
landsins.
Reuters
Samkvæmt stjórnarskrá
íraks mun þing koma saman
innan tveggja vikna og staðfesta
tilnefninguna. Gangi það eftir
fær Jaafari það erfiða verkefni að
mynda ríkisstjórn sem styðst við
starfhæfan þingmeirihluta en
flokkabandalag sjíta er aðeins tíu
þingsætum frá því að vera með
hreinan þingmeirihluta.
Tzipi Livni, utanríkisráðherra
ísraels, hvatti alþjóðasamfélagið
í gær til þess að hrapa ekki að því
að viðurkenna íslömsku Hamas-
hreyfinguna, sem fór með sigur
af hólmi í þingkosningum
Palestínumanna í janúarmánuði.
Livni beindi orðum sínum
til stjórnvalda í Rússlandi sem
hafa boðið fulltrúum Hamas-
hreyfingarinnar til viðræðna
í Moskvu. “Afstaða rússnesku
ríkisstjórnarinnar nýtur
ekki viðurkenningar innan
alþjóðasamfélagsins,” sagði Livni
og bætti við að hættan væri sú
að menn hröpuðu að því að auka
smám saman samskipti við
hreyfinguna, sem borið hefur
ábyrgð á fjölmörgum hryðjuverkum
og sjálfsmorðsárásum í ísrael á
síðustu árum. Lýsti Livni þeirri
skoðun sinni að varasamt væri að
hefja viðræður við hreyfinguna því
þeim gæti fylgt að menn tækju að
sýna sjónarmiðum Hamas skilning,
þá gæti beinn fjárstuðningur siglt
í kjölfarið og loks viðurkenning
á samtökunum. “Gegn þessu
þarf að vinna,” sagði ísraelski
utanríkisráðherrann.
Leiðtogar Hamas greindu frá þvi
á laugardag að þeir hygðust síðar
í mánuðinum halda til Moskvu á
fund Vladímírs Pútíns forseta. í
máli þeirra kom fram að þeir teldu
að rússnesk stjórnvöld myndu ekki
setja skilyrði fyrir viðræðunum.
Bandaríkjastjórn hefur beint því
til Rússa að þeir hvetji Hamas-
hreyfinguna til að viðurkenna
tilverurétt Ísraelsríkis og hætti
árásum þar.
Franska ríkisstjórnin hefur lýst
yfir því að hún styðji fundarboð
Pútíns en ísraelar eru Rússum afar
reiðir vegna þessa frumkvæðis.
Hamas-hreyfingin er talin
til hryðjuverkasamtaka í
Bandaríkjunum og í flestum
ríkjum Evrópu. Hamas mun mynda
nýja ríkisstjórn í Palestínu á næstu
vikum.
r

Vaxtalaus greiðslukjör í allt að 24 mánuði
(visa/euro) Engin útborgun

GLERAUGNAVERSLUN
Sjóntækjafræðingur með réttindi tii
sjónmælinga og iinsumælinga
£ Gleraugað
í bláu húsunum við Faxafen Sími: 568 1800