blaðið - 26.07.2006, Blaðsíða 12

blaði
Útgáfufélag: Ár og dagur ehf.
Stjórnarformaður: Sigurður G. Guðjónsson
Ritstjóri: Sigurjón M. Egilsson
Fréttastjóri: Erna Kaaber
Ritstjórnarfulltrúi: Janus Sigurjónsson
Skjól skattborgarans
Menn þurfa ekki að kunna hagfræði til þess að átta sig á því að það eru
viðsjár í efnahagsmálum íslands. Það liggur í loftinu. Og þeir, sem kunna
eitthvað fyrir sér í hagfræði, vita sem er að vísbendingarnar eru ekki neitt
sérstaklega uppörvandi. En það þýðir ekki að menn eigi bara að gefast upp
fyrir vandanum og segja forlögin ráða. Vandinn er af manna völdum og
menn eiga að geta kveðið hann niður líka.
Fyrir helgi birtist enn ein bankaskýrslan að utan, þar sem fjármálafyrir-
tækið Merrill Lynch telur enn ýmislegt á reiki um íslenskt fjármálalíf. Það
þýðir ekki að afgreiða skýrslur á borð við þessa sem fordóma og þekkingar-
leysi. Rökstuddar efasemdir um íslenskt viðskiptasiðferði og stöðu banka-
kerfisins eru grafalvarlegt mál, sem full ástæða er til þess að bregðast við.
En það er ekki við markaðinn einn að sakast. Hið opinbera ber ekki
minni ábyrgð. Góðærið hefur vissulega bætt skuldastöðu landsmanna við
útlönd, en nú þegar á móti blæs virðist hið opinbera eiga afar erfitt með
að rifa seglin.
Seðlabankinn telur verðbólguna í lok þessa árs verða á annan tug pró-
sentna, en hið opinbera nánast ypptir öxlum. Að vísu var gripið til að-
gerða gegn þenslunni, en það er vandséð hvaða gagn þær geri, en ógagnið
getur orðið verulegt.
Fyrst sömdu ASÍ og ríkisstjórnin til þess að „liðka fyrir kjarasamn-
ingum“, en þeir örmu samningar fólust annars vegar í að draga skatta-
lækkanir til baka, sem varla verður til þess að styrkja fjárhag heimilanna,
og hins vegar í að auka ríkisútgjöld til mála sem eru verkalýðsrekendum
ASÍ að skapi. Næst var svo boðað tímabundið aðhald, sem felst í að fresta
sumum útboðum ríkisframkvæmda um nokkra mánuði. En það er skýrt
fram tekið, að það sé alls, alls ekki verið að slá neinar af þessum stórkost-
legu framkvæmdum af. Því miður heyrðu skattgreiðendur enga ámóta
fyrirvara um hinar niðurfelldu skattalækkanir, sem þeir höfðu gert ráð
fyrir í heimilisbókhaldinu, í trausti þess að samþykktir Alþingis og stefna
ríkisstjórnarinnar stæðust í meira en misseri í senn.
Hinn almenni borgari má sumsé þola óvænta skattahækkun til við-
bótar annarri óvissu í efnahagsmálum. Hið eina, sem virðist alveg víst,
er að ríkisútgjöldin munu halda áfram að belgjast út, en ríkissjóður er
liðlega 40% dýrari í rekstri nú en fyrir tveimur kjörtímabilum. Vissulega
hafa lífskjörin batnað, en sýnist nokkrum að hið opinbera fari betur með
fé en áður, hvað þá að þjónusta þess sé 40% meiri eða betri en þá?
Nú fer kosningavetur í hönd og menn geta sveiað sér upp á að þrýstingur
hagsmunahópanna og veiklyndi stjórnmálamanna mun aukast um allan
helming. En hver tekur vörn skattborgara?
Andrés Magnússon.
Auglýsingastjóri: Steinn Kári Ragnarsson Ritstjórn & auglýsingar: Hádegismóum 2,110 Reykjavík
Aðalsimi: S10 3700 Símbréf á fréttadeild: 510 3701 Símbréf á auglýsingadeild: 5103711
Netföng: bladid@bladid.net, frettir@biadid.net, augiysingar@bladid.net
Prentun: Prentsmiðja Morgunblaðsins Dreifing: íslandspóstur
VILTU SKJOL A
VERÖNDINA?
MARKISUR

www.markisur.com
Dalbraut 3,105 Reykjavík • Nánari upplýsingar í síma
567-7773 og 893-6337 um kvöld og helgar
12 I ÁLIT
MIÐVIKUDAGUR 26. JÚLÍ 2006 blaAÍ6
m w
EiGiVlEGí íf
TER MHJ kVí
SFMSt FVIj/í
LSKkllíll MATflRVjfp/
ERíKICi MMRS
TOTTbtTT Ai> VH>
SóSíAtíSTAR Eim
A-D STARDA VORO
U(M HAGSMuA/r
TttRAALEipEk/DA
o£ SEL3£NPÁ
Skáklandnám á Grænlandi
Skákfélagið Hrókurinn hefur
undanfarin fjögur ár, í samvinnu
við fjölmarga aðila úr öllum
áttum, unnið ötullega að land-
námi skáklistarinnar á Grænlandi.
Jafnframt vinnur Hrókurinn að
auknum samskiptum grannþjóð-
anna á sem flestum sviðum.
Þegar Hrókurinn nam fyrst land
á Grænlandi, vorið 2003, var skák
að heita má óþekkt meðal Græn-
lendinga. Vísi að skákklúbbum
mátti finna í örfáum þorpum, en
enga skipulagða starfsemi. Skák-
samband var ekki til á Grænlandi
og þar hafði aldrei verið haldið
skákmót.
Þetta breyttist með skákland-
námi Hróksins á Grænlandi sum-
arið 2003, sem hefur verið ötullega
fylgt eftir síðan með heimsóknum,
skákkennslu, skákmótum og
gjöfum á töflum og öðrum skák-
búnaði til þúsunda grænlenskra
barna, tuga skóla og þorpa um hið
víðfeðma og tofæra land.
Skák til okkar næstu granna
Undanfarin tvö ár hefur áherslan
ekki síst verið á skáklandnám
á Austur-Grænlandi, en þar búa
næstu nágrannar Islendinga. Um
leið ræðir þar um einna afskekkt-
ustu byggðir Grænlands, en flestir
Grænlendingar búa á svipuðum
slóðum og norrænir menn námu
land áður fyrr á öldum, í Vestri- og
Eystribyggð. Á Austur-Grænlandi er
félagslegt ástand líka einna verst á
Grænlandi og þörfin fyrir uppbyggi-
legt barnastarf mest.
I þessu starfi dugir ekki að hafa
viljann einan að vopni, en Hrókur-
inn hefur mætt fádæma velvilja og
Klippt & skorið
Enn er órói á Fróða, en sem kunnugt er
gekk Reynir Traustason þar út siðast-
liðinn föstudag. Nokkrar vangaveltur
hafa verið á kaffihúsum höfuðborgarsvæðisins
um arftaka og ótrúlegustu nöfn nefnd í þvf sam-
hengi. Á þessum stað í gær var því velt upp hvort
jQb ekki væri eðlilegast að aðstoð-
arritstjórinn Jón Trausti Reynis-
> sontæki við ritstjórninni, fyrst
faðir hans væri staðinn upp
úr stólnum og farinn vestur
að sinna ritun viðtalsbókar sinnar við Rögnu á
Laugabóli. Mikael Torfason, aðalritstjóri Fróða,
virðist hafa farið að þeim ráðum, því hann bauð
Jóni Trausta ritstjórastólinn. Að vel athuguðu
máli afþakkaði Jón Trausti hins vegar gott boð
og kvaddi Fróða líka eftir að hafa skilað af sér
sínu síðasta blaði f gærkvöldi.
skilningi úr öllum áttum til þess að
láta hugsjónina um skáklandnám
Grænlands og æskulýðsstarf þar í
landi verða að veruleika. Má þar
nefna Flugfélag íslands, ríkisstjórn
fslands, Eddu útgáfu, prentsmiðj-
una Odda, Kalak - vinafélag Islands
og Grænlands, Barnaheill á íslandi,
Rauða krossinn, Bónus, Lionshreyf-
inguna, Glitni, Islenskt grænmeti,
Pennann, svo nokkrir aðilar séu
nefndir.
I næstu viku heldur landnámið
enn áfram, en þá hefst þriðja skák-
hátíðin í Tasiilaq, en hápunktur
hennar er IV. Alþjóðlega Grænlands-
mótið, sem kennt er við styrktaraðil-
ann Flugfélag íslands. Vonumst við
Hróksmenn til þess að skáklistin
verði með því enn frekar fest í sessi
á Grænlandi um leið og vináttubönd
þjóðanna eru treyst.
Hrafn Jökulsson
Vinaþjóðir á norðurhjara
Fjölmörg rök hníga að auknum
samskiptum fslendinga og Græn-
lendinga. Engin þjóð stendur okkur
nær, í bókstaflegum skilningi, en
samt höfum við sýnt nágrönnum
okkurfurðulegttómlæti.Hagsmunir
þjóðanna fara saman í ótal málum,
Asínum tíma vakti kvikmyndin Der Unt-
ergang verulega athygli, en hún fjallar
um síðustu daga Adolfs
Hitlers. Eða hvað? Nýverið kom
hún út á DVD hér á landi hjáMynd-
formi. Framan á umbúðunum má
lesa tilvitnun í foringjann, þar
sem hann kveðst ekki munu fella eitt tár þó
þýska þjóðin tortímist í ófriðnum. Hið merki-
lega er, að samkvæmt hulstrinu lét hann þessa
ónærgætnu athugasemd falla árið 1949. Ætli
Dacre lávarður viti afþessu?
„Aldraðir höfðu vartlyftpennanum afsamn-
ingnum við ríkisstjórnina þegar Ingibjörg
Sólrún Gísladóttir taidi rétt að koma aftan að
þeim og áfellastþá fyrirsvik við umbjóðendur
sina. [...] Aldraðir hafa ekki orðið fyrir kjara-
en samt hafa samskiptin ekki verið
meiri en raun ber vitni. Saga land-
anna í norðri er um margt samofin,
allt frá því að íslendingar lögðu lá
undir knörr og námu land á Græn-
landi fyrir liðlega þúsund árum. Það
er skemmtileg staðreynd að í hinum
fjölmörgu norrænu bæjarrústum á
Grænlandi hafa víða fundist fornir
taflmenn, svo segja má að Hrókur-
inn sé að taka upp þráðinn eftir 500
ára hlé á taflmennsku á Grænlandi.
Með starfinu á Grænlandi er
Hrókurinn að vinna eftir einkunn-
arorðum félagsins og FIDE, alþjóða-
skáksambandsins: Við erum ein
fjölskylda. Skáklistin er alþjóðlegt
tungumál sem allir geta tileinkað
sér, burtséð frá aldri eða kyni, þjóð-
erni eða þroskastigi. Rannsóknir
sýna að skákkunnátta hefur mjög
jákvæð áhrif á námsárangur barna
og er til þess fallin að efla með þeim
einbeitingu og sköpunargáfu - auk
þess að vera skemmtileg. Skákin
er því vel til þess fallin að byggja
brú milli nágrannaþjóðanna, enda
hafa Grænlendingar tekið skákinni
tveimur höndum.
Það er þeim mun ánægjulegra að
geta látið gott af sér leiða á Græn-
landi, að þar er ástand um margt
slæmt, einkum í málefnum ung-
menna. Nágrannar okkar glíma við
félagsleg vandamál af stærðargráðu,
sem er okkur Islendingum fram-
andi. Það er beinlínis skylda okkar,
sem nágranna og ábyrgrar þjóðar,
að rétta hjálparhönd og leggja okkar
af mörkum til að bæta mannlífið og
stuðla þannig að bjartari framtíð á
Grænlandi.
Höfundur er skákfrömuður
skeröinguheldurhafaþeirfengið
kjarabót, en sumir aðrir hafa
fengið meira og aðrir minna. Ingi-
björg vill vekja öfund milli hópa
og veldurþá aðferð að draga úr
trúverðugleika formanns félags aldraðra með
rangfærslum. Það erljóturleikurog ekkiað
undra að fylgið minnki stöðugt."
BfNEDIKÍ JóHANNESSON, WWW.HEIMJB.IS
Bensi í Talnakönnun vandar formanni
Samfylkingarinnar ekki kveðjurnar í ný-
legum pistli sínum, en hann telurhana
að ósekju hafa veist að Samtökum aldraðra,
sem hann segir einkum hafa vakið athygli fyrir
að vera leidd af mönnum, sem séu alltof ungir
til þess að setjast f helgan stein.
andres. magnusson@bladid. net