blaðið - 04.07.2007, Blaðsíða 18

>22
MIÐVIKUDAGUR 4. JÚLÍ 2007
blaðið
LÍFSSTÍLLNEYTENDUR
neytendur@bladid.net
Verið er að útbúa lista með svokölluðum
jákvæðum heilsufullyrðingum, en það eru
fullyrðingar sem matvælafyrirtæki mega setja á
matvæli án þess að sækja um það sérstaklega.
Internetverslun
lítil milli ríkja
Verslun á Netinu færist sífellt í
aukana í Evrópu, en á síðasta ári
verslaði 21 prósent íbúa aðild-
arríkja Evrópusambandsins á
Netinu. Flestir létu sér þó nægja
að versla innanlands, en einungis
6 prósent íbúa sambandsins festu
kaup á vörum frá öðrum aðild-
' arríkjum í gegnum Netið. Þetta
þýðir að hluti af þeim tækifærum
sem innri markaði Evrópu er
ætlað að veita er ónýttur.
Helsta skýringin á þessu er sú
að neytendur eiga erfiðara með
að treysta á gæði vörunnar og
ábyrgð á henni ef hún er keypt
erlendis frá í gegnum Netið, auk
þess sem þeir eru oft í vafa um
hvort þeir geti fengið nýja vöru
eða endurgreiðslu ef varan reyn-
ist vera gölluð.
Ahyggjur af
klónuðu kjöti
Meirihluti Bandaríkjamanna vill
að kjötafurðir og mjólk frá kión-
uðum dýrum verði merkt sérstak-
lega, eða um 89 prósent. Þetta
kom í Ijós í könnun sem neytenda-
samtök í Bandaríkjunum létu
gera í júní síðastliðnum. í sömu
könnun kom í ljós að 69 prósent
kærðu sig lítið eða ekki um að
neyta slíkra afurða.
Vera má að landbúnaðarafurðir
- af klónuðum dýrum komi í
verslanir vestanhafs í lok þessa
árs og ef til vill verða framleið-
endur skyldaðir með lögum til að
merkja slíkar afurðir sérstaklega.
Rannsókn sem Matvæla- og lyfja-
stofnun Bandaríkjanna hefur
gert á hollustu slíkra afurða
hefur ekki leitt í ljós að nein
hætta stafi af neyslu þeirra. Sú
rannsókn var þó einungis gerð
á afurðum af tiltölulega fáum
dýrum og er fleiri rannsókna
þörf.
íslendingar taka þátt í könnun á viðhorfi til fullyrðinga á matvælum
Sterkar skoðanir á
heilsufullyrðingum
íslendingar taka þátt í
umfangsmikilli samnor-
rænni könnun á viðhorfi
fólks í Evrópu til svokall-
aðra heilsufullyrðinga á
matvælum. Niðurstöður
könnunarinnar verða
nýttar í tengslum við
nýja reglugerð um slíkar
fullyrðingar sem eru að
taka gildi innan Evrópu-
sambandsins, en þess
má vænta að reglugerðin
verði tekin inn í EES-samn-
inginn á næstu mánuðum.
Eftir Hlldi Eddu Einarsdóttur
hilduredda@bladid.net
Það er Matís, Matvælarann-
sóknir íslands, sem annast
framkvæmd könnunarinnar hér
á landi og hefur 2.500 einstak-
lingum verið sent bréf þar sem
þeir eru beðnir um að taka þátt í
könnuninni á Netinu. Markmið
könnunarinnar er að kanna hug
fólks til heilsufullyrðinga, en það
eru fullyrðingar á borð við „hita-
einingasnautt", „kólesterólfrítt“
og um áhrif neyslu slíkra matvæla
á heilsu neytenda.
Að sögn Emilíu Martinsdóttur,
verkefnastjóra hjá Matís, hefur
verið ákveðið að framlengja frest
til þess að skila svörum fram í
miðjan júlí vegna álags sem mynd-
ast hefur vegna mikils áhuga fólks
í Evrópu á þátttöku í könnuninni.
„Þetta er mjög viðamikil, samevr-
ópsk könnun sem gerð er á Norð-
urlöndunum og nokkrum löndum
við Eystrasaltið. Við lentum í smá
brasi af þvi að margir fóru inn á
vefinn í einu og netþjónninn réð
ekki við það þannig að fólk gat
ekki klárað að svara, en nú á þetta
að vera komið í lag. Margir hafa
haft samband við okkur og sýnt
þessu málefni mikinn áhuga. Fólk
hefur gjarnan sterkar skoðanir á
heilsufullyrðingum, bæði hér og í
hinum löndunum,“ segir hún.
c~Z',
Maivuki
Fituskert-hitaeiningasnautt-
lækkar kólesteról Sjónarmið
íslenskra neytenda á heilsufullyrð-
ingum eru könnuð.
Mcmj
Nýkoup
. »*iaa j %J
ifai ifató' 'Ui
- — —•
Mismikil trú á fullyrðingum
í könnuninni, sem fer fram sam-
tímis í öllum löndunum, er athugað
hvort heilsufullyrðingar hafi áhrif á
innkaup og hvort fólk sé jákvætt eða
neikvætt í þeirra garð og hvort það
skilur þær yfirhöfuð. „Svo er verið
að kanna hvaða trúnað fólk leggur á
slíkar fullyrðingar, sem er auðvitað
misjafnt eftir einstaklingum, og at-
hugað er hvort til dæmis veikindi
hafi þarna einhver áhrif. Ný sam-
evrópsk reglugerð er í raun komin í
framkvæmd í Evrópusambandinu
og verður einhvern tímann tekin upp
hér. Verið er að útbúa lista með svoköll-
uðum jákvæðum heilsufullyrðingum,
en það eru fullyrðingar sem matvæla-
fyrirtæki mega setja á matvæli án þess
að sækja um það sérstaklega. Það þarf
hins vegar að fá sérstakt leyfi fyrir
öllum öðrum fullyrðingum sem ekki
eru á listanum,“ segir Emilía.
Listinn ekki tilbúinn
Þangað til evrópska reglugerðin
kemur í framkvæmd hér á landi gilda
íslenskar reglur. „Matvælafyrirtæki
þurfa að sækja um svona fullyrð-
ingar hjá Umhverfisstofnun, en með
þessum jákvæða lista munu þau ekki
þurfa að sækja sérstaklega um fullyrð-
ingarnar sem á honum eru. Listinn
er reyndar ekki tilbúinn og verður
)að ekki fyrr en eftir 2009 eða 2010
)annig að enn er tækifæri til að koma
athugasemdum að og þetta norræna
verkefni mun koma fram með skoð-
anir neytenda og ýmsar tillögur, sem
sendar verða til Evrópusambandsins
sem innlegg til þessa málefnis,“ segir
Emilía.
Eins og fyrr segir getur fólk sem
lenti í úrtaki fyrir þessa könnun skilað
sínum svörum fram í miðjan júlí, en
niðurstöður verða svo kynntar með
haustinu. „Það verða bæði kynntar
KÖNNUNIN
►
íslenskir neytendurtaka
þátt í samnorrænni könnun
á viðhorfi fólks til heilsufull-
yrðinga á matvælum.
►
Skilafrestur hefur verið
framlengdur vegna mikils
áhuga á málefninu sem or-
sakaði álag á tölvukerfið.
►
Niðurstöðurnar verða
notaðar sem innlegg til mál-
efnisins handa Evrópusam-
bandinu.
niðurstöður frá íslenskum þátttak-
endum sem og heildarniðurstöður
þátttakenda frá öllum löndunum.
Sennilega verður það í október eða
nóvember næstkomandi,“ segir Em-
ilía að lokum.
Auglýsingasíminn er
510 3744
Ólögmætar bankaauglýsingar
1 auglýsingum frá Samtökum
banka og verðbréfafyrirtækja, SBV,
fyrir rúmum þremur árum, var
fullyrt að þjónustugjöld hérlendra
banka væru þau lægstu á Norður-
löndum. Auglýsingarnar studdust
við könnun sem gerð var á þjón-
ustugjöldum og miðað var við með-
altalstölur og einungis sumir þjón-
ustuliðir bankanna teknir með í
reikninginn.
Neytendasamtökin sendu
kvörtun vegna þessa í maí árið
2004, enda töldu samtökin auglýs-
ingarnar vera villandi og ósann-
gjarnar gagnvart neytendum. Þau
töldu könnunina gallaða þar sem
aðeins væri kannað verð á broti af
þeim þjónustugjöldum sem bank-
arnir innheimta, aukþess sem talið
var að meðferð meðaltalsútreikn-
inga gengi út í öfgar í könnuninni.
Jafnframt væru of víðtækar álykt-
anir dregnar af þessari könnun
enda tæki hún ekki til allra þjón-
ustugjalda og því ógerlegt að full-
yrða á grundvelli könnunarinnar
hvar gjöldin væru lægst.
Nýverið sendi Neytendastofa
frá sér úrskurð í málinu þar sem
fallist var á sjónarmið Neytenda-
samtakanna og niðurstaðan var sú
að auglýsingarnar hefðu gefið til
kynna mun víðtækari verðkönnun
á þjónustugjöldum en í raun var
framkvæmd. Það varð því niður-
staðan að með birtingu auglýsinga
SBV hefði verið brotið gegn lögum.
Þetta kemur fram á vef
Neytendasamtakanna.
Að sögn Hildigunnar Hafsteins-
dóttur, yfirmanns kvörtunar- og
leiðbeiningaþjónustu Neytenda-
samtakanna, hefurþessi niðurstaða
fyrst og fremst leiðbeiningargildi.
.Auglýsingarnar eru náttúrlega
löngu farnar úr birtingu og það
verður enginn sektaður eða neitt
slíkt. Ákvörðun Neytendastofu er
stjórnvaldsálit og ætti að gefa leið
beiningar um framtíðina sem von-
andi verður farið eftir,“ segir hún.