blaðið - 28.08.2007, Qupperneq 16

16
ÞRIÐJUDAGUR 28. ÁGÚST 2007
blaöiö
LÍFSSTÍLL HEILSA
heilsa@bladid.net
Þeir eru oft kallaðir „þægu krakkarnir" sem sitja mikið og
lesa eða eru í tölvunni. Maður heyrir ekki mikið í þeim en
þetta eru oft krakkarnir sem þurfa hvað mesta hvatningu
og stuðning til þess að fara út að hreyfa sig.
Hollusta
bláberja
Nú er runninn upp sá tími ársins
þegar margir halda út fyrir bæj-
armörkin í bláberjaleit og koma
oftar en ekki til baka með dósir
og krukkur fullar af nýtíndum
berjum. Bláberin eru ekki aðeins
bragðgóð heldur einnig meinholl
og full af trefjum og C-vítam-
íni. Nýleg bandarísk rannsókn
bendir meira að segja til þess að
efnið sem gefur berjunum dökka
litinn kunni að vera gagnlegt í
baráttunni gegn krabbameini.
Líkt og með önnur matvæli getur
næringargildi þeirra breyst við
meðhöndlun og næringarefni
tapast við suðu, til dæmis ef þau
eru notuð í sultur, saft eða grauta.
Vilji menn því fá sem mesta holl-
ustu úr berjunum bláu er best að
gæða sér á þeim eins og þau koma
aflynginu.
Fólat á
meðgöngu
Fólat er nauðsynlegt fyrir fólk
á öllum aldri en þó sérstaklega
konur á barneignaraldri. Rann-
sóknir hafa sýnt fram á tengsl lít-
illar inntöku fólats fyrir þungun
og á fyrstu vikum meðgöngu og
hættu á alvarlegum skaða í mið-
taugakerfi fóstursins.
Dagleg inntaka fólats í fjórar
vikur fyrir þungun og á fyrstu
tólf vikum meðgöngu dregur úr
líkum á alvarlegum skaða í mið-
taugakerfi fósturs um meira en
helming. Hér á landi greinast ár-
lega um sex tilvik alvarlegs skaða
í miðtaugakerfi fósturs.
Nýverið kom út fræðslubækling-
urinn Fólat - fyrir konur sem
geta orðið barnshafandi þar sem
fjallað er um mikilvægi efnisins
fyrir konur á barneignaraldri.
Lýðheilsustöð, landlæknisemb-
ættið og Miðstöð mæðraverndar
standa að útgáfu bæklingsins
en efni hans er byggt á eldri bæk-
lingi um sama efni, auk þess sem
nýjar upplýsingar koma þar fram.
Hreyfing er mikilvæg fyrir böm á öllum aldri
Hreyfa sig minna með aldrinum
Börn hreyfa sig minna
með aldrinum. Foreldrar
þurfa að finna út í
samráði við börnin hvaða
hreyfing hentar þeim.
Eftir Einar Örn Jónsson
einar.jonsson@bladid.net
Foreldrar þurfa ekki síður að
fylgjast vel með hreyfingu og hreyf-
ingarleysi unglinga en yngri barna
enda hefur sýnt sig að börn hreyfa
sig minna eftir því sem þau verða
eldri. Stór hluti þeirra nær ekki
ráðlagðri hreyfingu að sögn Gígju
Gunnarsdóttur, verkefnisstjóra hjá
Lýðheilsustöð.
„Það sem skiptir máli er að vera vak-
andi, sama á hvaða aldri krakkarnir
eru, og hvetja þá til að velja hreyfingu
fremur en hreyfingarleysi. Börnum
er kannski eðlislægra að vera virk
þegar þau eru yngri en ef þú átt ung-
ling þarftu að fylgjast með honum og
hjálpa honum að meta hvort hann
hreyfi sig nóg,“ segir Gígja.
Samkeppni um tímann
Ýmsir þættir valda því að það
dregur úr hreyfingu barna með
hækkandi aldri að sögn Gígju. „Það
verður svo mikil samkeppni um tím-
ann eftir því sem þau verða eldri. Þá
fara þau jafnvel að detta út úr skipu-
lögðu íþróttastarfi og dagleg hreyf-
ing snarminnkar með aldrinum.
Svo eru alltaf gerðar meiri og meiri
kröfur til þeirra, meðal annars í skól-
anum sem krefst æ meiri hluta af
tíma þeirra,“ segir hún.
Jafnvel klæðaburður og tíska getur
staðið í vegi fyrir hreyfingu hjá
þessum aldurshópi að sögn Gígju.
„Það geta verið svo miklar tísku-
sveiflur í klæðnaði hér á Islandi þar
sem er allra veðra von. Ef þau eru í
óþægilegum skóm og þunnum jakka
í kulda þá eru þau ekki eins líkleg
til þess að fara út í frímínútur eða
ganga til og frá skóla. Þetta er minna
mál hjá yngri krökkunum en eftir
því sem þau verða eldri fer þetta að
skipta meira máli. Það getur orðið
hindrun," segir Gígja.
Þægu börnin þurfa hvatningu
Börn hafa mismikinn áhuga á
að hreyfa sig og á meðan sum eru
nánast óstöðvandi eru önnur sem
kjósa helst að halda sig innandyra
og hreyfa sig sem minnst. „Þeir eru
oft kallaðir „þægu krakkarnir" sem
sitja mikið og lesa eða eru í tölvunni.
Maður heyrir ekki mikið í þeim en
þetta eru oft krakkarnir sem þurfa
hvað mesta hvatningu og stuðning
HREYFING
Böm hafa meiri hreyfiþörf
en fullorðnir. Börn og ung-
lingar ættu að stunda rösk-
lega hreyfingu í að minnsta
kosti 30 mínútur daglega
en fullorðnir í 60 mínútur að
lágmarki.
Upplagt er fyrir fjölskylduna
að stunda hreyfingu saman,
til dæmis með þvi að fara í
göngu- eða hjólaferðir.
Regluleg hreyfing eykur
lífsgæði fólks og dregur
úr líkum á að það fái ýmsa
alvarlega sjúkdóma.
til þess að fara út að hreyfa sig,“ segir
Gígja sem telur að alltaf sé hægt
að finna einhverja hreyfingu sem
þau hafi áhuga á. „Foreldrar þurfa
að hlusta á krakkana og spyrja þá
hvað þá langi til að gera. Það getur
verið svo einstaklingsbundið hvað
krökkum finnst skemmtilegt. Það
er náttúrlega miklu meira í boði
núna en var og því ættu allir að geta
fundið eitthvað við sitt hæfi, hvort
sem það eru frjálsir leikir og útivera
eða einhvers konar skipulagt íþrótta-
og tómstundastarf,“ segir Gígja og
hvetur foreldra einnig til að stunda
hreyfingu með börnunum þegar
þess er kostur.
Hún bendir enn fremur á að hreyf-
ing skipti máli fyrir félagsþroska
barnanna. „Það er svo mikilvægt að
þau eigi samskipti við raunverulega
vini en ekki aðeins í gegnum skjá-
inn. Það er þekkt að vel skipulagt
tómstundastarf hjálpar börnum til
að þroskast félagslega auk þess að
styrkja þau líkamlega og andlega,“
segir hún.
Dagleg hreyfing mikilvæg
Gígja bendir enn fremur á að hreyf-
ing barna í daglegu lífi þeirra hafi
einnig heilmikið gildi. Það eitt að
ganga til og frá skóla eða leika sér
úti skiptir máli í því sambandi. Þó
að draga kunni úr hreyfingu eftir að
skólastarf hefst bjóði haustið og vet-
urinn einnig upp á nýja möguleika
til hreyfingar. „Það er hætt við að
það dragi úr þessum frjálsu leikjum
utandyra af þvi að það eru ýmsar
hindranir sem fylgja vetrinum. Það
verður til dæmis dimmara og kald-
ara og svo framvegis. Að sama skapi
gefast svo mörg tækifæri til að við-
halda hreyfingunni, til dæmis með
því að ganga eða hjóla til og frá skóla,
taka virkan þátt í íþróttastarfi í skól-
anum og í frímínútum auk þess sem
skipulagt íþróttastarf heldur áfram,"
segir Gígja.
LAUGARDAGAR
ORÐLAUSLÍFIÐ
510 3744 blaðiö=
Zumba-líkamsrækt í fyrsta sinn á íslandi
Byggist á suðrænum dönsum
Zumba-líkamsrækt sem notið
hefur mikilla vinsælda í Bandaríkj-
unumogvíðaráundanförnumárum
hefur nú borist til íslands. Kristinn
Máni Þorfinnsson hjá Hreyfingu er
nýkominn af námskeiði hjá Kólumb-
íumanninum Beto Perez, upphafs-
manni zumba, og hyggst nú kenna
Islendingum réttu sporin.
Hann segir að zumba byggist á
vinsælum suðrænum dönsum eins
og merengue, salsa, flamenco og
samba. Dansinn er síðan brotinn
upp með líkamsæfingum.
„Þetta er dans með ýmsum styrkt-
aræfingum inn á milli sem fær púls-
inn til að fara enn þá hærra upp. í
venjulegum dansi ertu kannski
mikið að pæla í tækninni eða hvar
hendurnar eigi að vera. Við erum í
sjálfu sér ekkert að pæla í því. Um
leið og fólk hreyfir mjaðmirnar
erum við orðin sátt. Þá viljum við
bara brenna. Við leggjum áherslu á
að þetta sé skemmtilegt, auðvelt en
samt nógu erfitt til að þér finnist þú
vera búinn með æfingarnar þínar
þegar þú kemur út,“ segir Kristinn
Máni sem ætlar að halda kynning-
artíma á zumba í Hreyfingu næst-
komandi föstudag kl. 17:30. Hann
lofar miklu stuði í tímanum. „Þetta
er partítími. Þetta er á föstudagseft-
irmiðdegi þegar fólk er að losa um
spennu vikunnar. Því fleiri sem
taka þátt í svona tíma, þeim mun
skemmtilegri verður hann. Þetta
gengur út á það að vera innan um
annað fólk, dansa með því og brosa.
Þetta er ekki einstaklingssport þar
sem þú ert einn úti í horni að æfa.
Það skiptir engu máli hver er góður
eða lélegur svo lengi sem fólk er
brosandi, svitnandi og hefur gaman
Auðvelt og skemmtilegt Því fleiri
sem taka þátt í zumba-tíma, þeim mun
skemmtilegri verður hann að sögn Krist-
ins Mána Þorfinnssonar hjá Hreyfingu.
af því,“ segir Kristinn Máni og bætir
við að þálíði klukkutíminn eins og
tíu mínútur.