Fréttablaðið - 09.01.2012, Blaðsíða 11

MÁNUDAGUR 9. janúar 2012
Verði hús vinsælt í Reykja-vík fer það rakleitt á válista.
Ekkert er húsi skeinuhættara í
þessari borg en að margir taki
ástfóstri við það og fólki líði vel
þar. Þá renna þær á lyktina hinar
mennsku veggjalýs sem nærast á
innviðum húsa og samfélags.
Nýtingarhlutfallsferlíki
Fallegt en þó einkum sögufrægt
hús í Reykjavík á það ævinlega á
hættu að lenda í eigu manns sem
sér það ekki heldur eitthvað allt
annað – helst eitthvað sem enginn
annar vill sjá. Oft hefur það
gerst á umliðnum árum í gömlu
Reykjavík að einhver náungi
eignast sögufrægt hús með það
beinlínis fyrir augum að granda
því til að reisa þar í staðinn
forógnar-kassa með ógurlegu
nýtingarhlutfalli svo að hann fái
upp í kostnaðinn við að kaupa
húsið sem honum er svo í nöp við,
vegna þess að það var svo dýrt
– af því að það var svo vinsælt.
Þetta er ekki bara spurning um
peningagræðgi. Sá sem ræður
yfir húsi og eyðir því finnur líka
til þess að hann hefur völd.
Á síðustu áratugum hefur
vaxið fram stétt manna sem iðja
við það að eignast falleg hús
á eftirsóknarverðum stöðum,
láta þau grotna niður, fylla þau
af ógæfufólki, kveikja í þeim
hvað eftir annað, misbjóða þeim
á alla lund og rífa þau loks í
fyrrgreindu augnamiði: að reisa
eitthvað nýtingarhlutfallsferlíki í
stað húss. Þessir menn eru húsum
það sem Fonspálmarnir voru
fyrirtækjum, einhvers konar
verðmætasugur.
Undarleg sjálfs eyðingar hvöt
hefur löngum herjað á Reykja-
vík sem borg; skeytingar leysi um
sögu borgarinnar og menningu,
áhuga leysi um mann lífið, hálf-
gerður and-úrbanismi. Ára tugum
saman var borginni stjórnað af
mönnum sem höfðu lífs viður væri
sitt af því að selja bíla og bensín
og sáu sér hag í því að láta fólk
aka sem allra lengst og mest – en
landinu var stjórnað af mönnum
sem var hrein lega í nöp við þennan
bæ og töldu vöxt hans og við gang
einhvers konar slys í annars vel
heppnaðri þjóðar sögu, allt frá
Pínings dómi 1490 þegar þéttbýlis-
myndun var bönnuð af íslenskum
stór bændum. Ráða menn höfðu
margir bein línis þá hug sjón að
láta rífa Bernhöfts torfuna – elstu
heil legu götu myndina í hjarta
Reykja víkur - og setja þar í staðinn
nokkurn veginn hvað sem var, bara
eitthvað nógu ljótt, því að ekkert
var fagurt nema sveitin heima.
Hús með sál
Sum sé: Þetta fer maður strax
að hugsa við fréttir af draumum
lóðar eiganda í hjarta Reykja-
víkur um að reisa þar 4500 fm
hótel og rífa Hótel Vík og fallega
gula húsið við Aðalstræti 7 og
Sjálfstæðishúsið gamla, þó að
framhliðin á Austurvelli fái að
halda sér.
Þetta eru gömul og ástsæl
hús: burt með þau og reisum
nýtingarhlutfallsferlíki í staðinn.
Það renna á mann tvær grímur
gagnvart svona áformum, ekki
síst fréttum af hugsanlegu
niðurrifi Gamla Sigtúns, eða
NASA eins og staðurinn hefur
verið nefndur frá því að hann
gekk í endurnýju lífdaganna
eftir að hafa verið árum saman
notaður sem mötuneyti fyrir
starfsmenn Pósts & Síma. Þetta
er samhengið. Kannski er það
ekki sanngjarnt. Kannski stendur
ekki einu sinni til að rústa NASA
til að reisa sálarlausan kassa
með gamla kvennaskólann
sem framhlið. Kannski gengur
eigandanum gott eitt til og honum
er í mun að þetta svæði fái að
njóta sín sem best í framtíðinni.
Við skulum vona það.
Eru menningar verðmæti fólgin
í NASA? Þetta er víst engin
Harpa hvað varðar hljóm burð
og íburð. Og inn réttingarnar eru
ekki það nýjasta af öllu nýjustu
nýju. Þarna er ekki stærsta
ljósa kerfi Norður landa, stærsta
dans gólf Evrópu eða stærsta
fata hengi heims. Þarna er ekki
stærsta neitt neins – en þarna
er aftur á móti rúm góður salur,
frá bært svið, stórt dans gólf,
af bragðs hljóm burður, og það
sem mest er um vert: í húsinu er
sál. Þetta er Sam komu hús Reyk-
víkinga. Það blasir við manni um
leið og maður kemur þarna inn:
öll sam félög hér á landi til sjávar
og sveita með sjálfs virðingu eiga
sitt Samkomu hús og þetta er
Hlé garður Reyk víkinga, þeirra
Skjól brekka, þeirra Sjalli. Því
að þarna í þessum húsa kynnum
sem eru í senn glæsi leg, virðu leg
og svo lítið snjáð hafa kyn slóðir
Reyk víkinga dansað við undir-
leik tón listar manna, vangað,
kjaftað úti undir vegg, þráttað
og þruglað og drukkið asna á
barnum, glaðst og glatt.
Hús er ekki bara hús, ekki
bara skjól, veggir, leiðslur, tré-
verk. Hús er andrúmsloft sem
verður til af því sem fram hefur
farið þar innan veggja í tímans
rás, hús er fólk, líðan þess, til-
finningar og athafnir – já og öll
tónlistin.
Sá sem kemur inn á NASA
rétt áður en ball byrjar heyrir
eitt sekúndubrot óminn af allri
tónlistinni sem þar hefur verið
leikin gegnum tíðina. Og hún
síast einhvern veginn inn í þann
sem er að fara að leika þar um
kvöldið. Þess vegna spila menn
betur á NASA en annars staðar.
Guðmundur Andri
Thorsson
rithöfundur
Í dAG
ÍSLENSKA KRÓNAN
BLESSUN EÐA
BÖLVUN?
Hvaða valkosti eigum við í gjaldmiðilsmálum?
Allir velkomnir.
Morgunverðarfundur ASÍ um gjaldmiðilsmál
Þriðjudaginn 10. janúar kl. 8-10 á Hilton Reykjavík Nordica
Nauðsyn á stöðugum og traustum gjaldmiðli til að tryggja bætt lífskjör
Gylfi Arnbjörnsson, forseti ASÍ
Hvaða valkosti eigum við í gjaldmiðilsmálum?
Arnór Sighvatsson, aðstoðarbankastjóri Seðlabanka Íslands
Munurinn á því að taka upp gjaldmiðil einhliða eða taka upp evru
með aðild að ESB
Friðrik Már Baldursson, forseti Viðskiptadeildar HR
Kostir sveigjanlegs gjaldmiðils við hagstjórn
Ragnar Árnason, prófessor við HÍ
Fundarstjóri: Þóra Arnórsdóttir fréttamaður.
Eftir framsögu ræðumanna verður opnað fyrir umræður.

Samkomuhús
Reykvíkinga
Fallegt en þó einkum sögufrægt hús í
Reykjavík á það ævinlega á hættu að
lenda í eigu manns sem sér það ekki
heldur eitthvað allt annað – helst eitthvað sem enginn
annar vill sjá.
FRÉTTIR VIÐSKIPTI SPORT UMRÆÐAN LÍFIÐ SJÓNVARP
TAKTU VÍSI Á
HVERJUM MORGNI!