Fréttablaðið - 03.03.2012, Blaðsíða 78

3. mars 2012 LAUGARDAGUR38
A
llt er á yfirsnúningi
í Listasafni Íslands
þegar blaðamaður
stingur inn nefinu
daginn fyrir opnun
yfirlitssýningar á
verkum Rúríar. Allir sýningarsalir
eru undir, iðnaðarmenn og starfs-
fólk safnsins á þönum á milli þeirra.
Þau gætu örugglega þegið nokkra
sýningarsali í viðbót, ef það væri í
boði. Verk Rúríar taka oftar en ekki
plássið sitt og aldrei áður hafa svo
mörg þeirra verið sýnd saman á
einum stað.
Það er varla að Rúrí hafi tíma
fyrir viðtal, en einhvern tímann
verða allir að setjast niður. Þá
gefst færi á stuttu spjalli. Spurð
um hvaða tilfinningar vakni, þegar
hún lítur yfir sinn fjörutíu ára feril,
hugsar hún sig stuttlega um. „Ég
er sátt við mitt dagsverk,“ segir
hún svo og bætir við. „Mér finnst
ég hafa varið tíma mínum ágæt-
lega í listina. Ég gæti ekki hugsað
mér betri vinnu. Ég held það skipti
máli fyrir hvern og einn að reyna að
finna hvaða atvinna hentar honum
best. Ég held það hafi heilmikið að
gera með hamingju. En listin er líka
krefjandi og eins og ég meðtek hana
þarf að leggja sig allan fram við
hana. Maður vill skila góðu verki
frá sér, sem maður getur sjálfur
verið sáttur við og vonandi hefur
gildi fyrir aðra.“
Margslungin og flókin verk
Það hefur líka tekið sinn tíma
að undirbúa sýninguna, hvorki
meira né minna en tvö ár. Þegar
sextugsafmæli Rúríar nálgaðist
þótti tími til kominn að draga
saman listrænan feril hennar, sem
spannar nær fjörutíu ár. Í fyrra
leit fyrri afrakstur þeirra vinnu
dagsins ljós, þegar yfirlitsbók um
verk hennar kom út. „Elstu verkin
hér á sýningunni eru alveg að verða
fertug,“ segir Rúrí, bendir á mynd
af einu elsta verki sýningarinnar og
fer með ljóðrænan texta sem fylgir
honum eftir minni. Það er greini-
legt að henni þykir vænt um verk
sín og gætir þeirra vel. Það er gott,
því öðruvísi hefði vart verið mögu-
legt að safna saman verkum hennar
á eins skipulegan hátt og nú hefur
verið gert. Mörg þeirra þurftu þó
lagfæringa við áður en hægt var
að setja þau upp, þar sem tíminn og
önnur eyðileggjandi öfl hafa sett sitt
mark á þau.
Sýningarstjórinn og meðhöfundur
Rúríar að bókinni hennar, Christian
Schoen, kemur nú upp í lyftunni
með gínu upp á arminn. Hún klæðist
þjóðbúningi Rúríar, frá árinu 1974.
Búningnum muna margir eftir, í það
minnsta þeir sem komnir eru yfir
miðjan aldur. Christian staldrar við
og lýsir því hvernig leiðir hans og
Rúríar lágu saman. Hann kynntist
verkum hennar fyrst þegar hún
sýndi á Feneyjatvíæringnum fyrir
Íslands hönd árið 2003. Hann segir
hana í hópi mikilvægasta lista-
manna Evrópu. „Eftir því sem ég
kynnist verkum Rúríar betur sé
ég hversu margslunginn og djúpur
listamaður hún er. Það er engin
leið að setja hana í einn ákveðinn
flokk,“ segir hann og bætir við að
hann vonist til þess að sýningin
veki upp margar tilfinningar hjá
gestum. Andrúmsloft sýningar-
rýmanna sé ólíkt, í takti við marg-
breytileika verka Rúríar.
Ofbeldi á aldrei rétt á sér
Í verkum sínum tekst Rúrí jafnan
á við samtímann og þau málefni
sem brenna á þjóðinni hverju sinni.
Hún notar dæmi úr fortíðinni, eða
hugsan legri framtíð, til að skoða
samtímann. Samband manns og
náttúru er henni hugleikið og þar
finnst henni ofbeldi of áberandi
kraftur. „Ofbeldi finnst mér ekki
eiga nokkurn rétt á sér, í hvaða
mynd sem er. Hvorki ofbeldi gagn-
vart einstaklingum, þjóðfélags-
hópum né þjóðum, eða gagnvart
náttúrunni. Ég legg það að vissu
leyti að jöfnu. Vitur bóndi gætir
þess að rækta og yrkja jörðina á
þann hátt að hún nái að viðhalda
sér. Í iðnaðarsamfélögum höfum
við sagt skilið við þetta viðhorf
og menn hafa tekið að rányrkja
jörðina. Það er gríðarlega alvar-
legt mál sem snertir ekki bara
nútímann heldur alla framtíð
mannsins á jörðinni. Við eigum
enga framtíð nema á jörðinni,
það er eins gott að við förum að
átta okkur á því.“
Ég er sátt við mitt dagsverk
Í næstum því fjörutíu ár hefur Rúrí skapað sín beittu og áhrifaríku listaverk. Hólmfríður Helga Sigurðar-
dóttir ræddi við listakonuna skömmu fyrir opnun yfirlitssýningar á verkum hennar í Listasafni Íslands.
VIÐ SAFN FRÁ 1987 „Hugsanlega munu fornleifafræðingar framtíðarinnar finna
þessa kassa og það sem í þeim er verða einu sönnunargögnin um tilvist manna á
jörðinni,,” segir Rúrí. Í kössunum eru mannvistarleifar úr nútímanum. RÉTTABLAÐIÐ/VALLI
1
TIL LEIGU
Stórhöfði 22-30