Fréttablaðið - 11.04.2012, Blaðsíða 12

Fréttablaðið - 11.04.2012, Blaðsíða 12
12 11. apríl 2012 MIÐVIKUDAGUR FRÁ DEGI TIL DAGS greinar@frettabladid.is ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871 Samtök um sorg og sorgarviðbrögð NÝ DÖGUN www.nydogun.is www.sorg.is sorg@sorg.is Sr. Halldór Reynisson formaður Nýrrar dögunar fjallar um bjargráð eftir áföll og missi á fræðslufundi Nýrrar dögunar fimmtudagskvöldið 12. apríl kl. 20:30 í safnaðarheimili Háteigskirkju. Húsið opnar kl 19:00, þar sem fólk getur komið, spjallað og fengið kaffi. Allir velkomnir. Hvað byggir upp aftur eftir áföll og missi? FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Atli Fannar Bjarkason (dægurmál) atlifannar@frettabladid.is HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir, ritstjórnarfulltrúi, sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is FÓLK OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is HALLDÓR Mikið er nú talað um nauðsyn þess að samfélagið leysi vandamál þeirra skuldara, sem þegið hafa lánsveð af skyld- mennum en ekki getað borgað. Hvað er lánsveð? Það er þegar Jón og Gunna taka ákvörðun um að lána skyldmenni veð í fasteign sinni svo skyldmennið geti tekið meiri lán en veðhæfni eigna skyldmenn- isins dugar fyrir. Þetta er nákvæmlega sams konar gerningur og ef Jón og Gunna skrifa sem ábyrgðarmenn upp á lán handa skyldmenninu vegna þess að lánveitand- inn – bankinn – telur ekki víst að skyld- mennið geti eitt staðið undir lánunum. Því þurfi ábyrgð annarra að koma til. Það er í báðum tilvikum algerlega frjáls ákvörðun þeirra Jóns og Gunnu hvað þau gera. Geti skyldmennið svo þegar til kemur ekki staðið undir láninu þá get ég ómögulega skilið að samfélagið eigi að leysa þau Jón og Gunnu undan ábyrgðinni nema málin standi svo að þau séu ekki borgunarmenn fyrir þeim ábyrgðum – nú eða lánsveðum – sem þau hafa veitt skyld- menninu. Er sanngjarnt og réttlátt að ef ég lána ættingja mínum veð eða peninga og ætt- inginn getur ekki staðið í skilum þá eigi nágrannarnir að borga og gera mig skaðlausan? Yrði slíkt til þess að auka ábyrgðar kenndina í íslensku samfélagi? Fram hefur nú komið, að drýgstur hluti þeirra miklu fjármuna, sem samfélagið hefur lagt fram til þess að aðstoða þá, sem höllustum fæti standa, hefur lent hjá þeim, sem höfðu háar tekjur, höfðu greiðslugetu til þess sjálfir að standa undir lánunum en skulduðu mikið vegna mikillar ofkeyrslu og skuldasöfnunar í neyslulánum, bíla- kaupum og yfirdrætti. Þeir, sem raunverulega áttu í greiðslu- erfiðleikum fengu minnstan hluta aðstoð- arinnar. Þar að auki fengu þeir drjúgan hluta vaxtabótanna sem höfðu vanrækt að greiða vaxtagjöldin sín – hirtu vaxtabæt- urnar en greiddu aldrei vextina. Þetta var nú aldrei ætlunin – hvað sem hver nú segir. En geta menn þá ekkert lært af reynslunni? Lán – og ólán Fjármál Sighvatur Björgvinsson fv. ráðherra Þeir, sem raunverulega áttu í greiðsluerfið- leikum fengu minnstan hluta aðstoðarinnar. Kaldastríðskverúlantar Það kom sumum á óvart þegar Friðjón Friðjónsson lýsti yfir stuðningi við forsetaframboð Þóru Arnórsdóttur. Þeir hinir sömu höfðu talið að sjálfstæðismenn hlytu allir með tölu að vera henni and- snúnir. Friðjón kvað fast að orði í pistli um stuðning sinn, og sagði meðal annars að „kaldastríðs- kverúlöntum“ væri upp- sigað við framboð Þóru – enda fastir í svarthvítum heimi þar sem fólk væri annaðhvort með þeim í liði eða á móti. Ekki aldeilis Björn Bjarnason gerir sitt til að hrekja þessa kenningu í pistli á vefsíðu sinni. Hann segir „furðulegt að sjá sjálfstæðismanninn Friðjón R. Friðjónsson umturnast í reiðikasti í garð þeirra sem hann telur and- stæða Þóru. Með ofsafengnum upphrópunum á að þagga niður í þeim sem hafa efasemdir um framboðið vegna skoðana frambjóðandans eða stjórnmálaafskipta“. Vík milli vina Þessar ólíku áherslur Björn og Friðjóns eru athyglisverðar í því ljósi að Friðjón hefur um langt árabil starfað með Sjálfstæðisflokknum og gegnt fyrir hann ýmsum trúnaðarstörfum, nú síðast sem aðstoðarmaður for- mannsins Bjarna Benediktssonar. Hann var yfirlýstur stuðningsmaður Björns Bjarnasonar í prófkjörsbaráttu hans við Guðlaug Þór Þórðarson og starfaði meira að segja undir Birni í dóms- málaráðuneytinu. Björn hefur sjálfur hælt skrifum Friðjóns á vef sínum. En skjallbandalaginu virðist hafa verið slitið í bili. stigur@frettabladid.isG reinargerðir hagfræðinga og endurskoðenda, sem til þessa hafa komið fram um ný kvótafrumvörp sjávar- útvegsráðherra, eru allar mjög á einn veg. Þar er annars vegar varað eindregið við áhrifunum af mikilli hækkun veiðigjalds á afkomu útgerðarinnar. Hins vegar er bent á að önnur ákvæði frumvarpsins, til dæmis um takmarkanir á fram- sali aflaheimilda og færslu veiðiheimilda frá útgerðunum í hina ýmsu „potta“ muni draga úr langtímahagkvæmni útgerðarinnar og minnka hvata til að fjárfesta, byggja upp og fara vel með auðlindina. Endurskoðunarfyrirtækið Deloitte reiknaði út hvaða áhrif veiði- gjaldið eins og það er sett upp í frumvarpinu hefði haft á sjávar- útvegsfyrirtækin undanfarin tíu ár. Niðurstaðan er að gjald- takan hefði numið öllum hagnaði sjávarútvegsfyrirtækjanna og gott betur. Þessari niðurstöðu hefur Steingrímur J. Sigfússon sjávarútvegsráðherra andmælt og aðstoðarmaður hans gefið til kynna að hún sé „keypt“ og þá væntanlega ekki mark á henni tak- andi. Á móti bendir Deloitte á að stjórnvöld hafi sjálf ekki lagt fram neina marktæka útreikninga með frumvörpunum. Þetta kemur raunar ágætlega fram í greinargerð eina hagfræð- ingsins, sem sjávarútvegsráðuneytið bað að líta yfir frumvörpin. Daði Már Kristófersson dósent segir í áliti sínu að álögur á viðskipti með kvóta og pottafyrirkomulagið muni rýra eignir sjávarútvegs- fyrirtækjanna og draga úr hagræðingu í greininni. Mest séu þó áhrif hækkunar veiðigjaldsins, sem muni „án efa kippa stoðum undan skuldsettari útgerðarfyrirtækjum“. „Mikilvægt er að úttekt sé gerð á afleiðingum hækkana á einstakar útgerðir og mótaðar hug- myndir um hvernig brugðist verði við þeim með einum eða öðrum hætti,“ segir Daði Már. Í sjávarútvegsráðuneytinu virðast menn haldnir þeirri meinloku að horfa á afkomu sjávarútvegsins allra síðustu ár, sem hefur verið ljómandi góð, og ætla svo að reikna ríflegt veiðigjald út frá henni. Þá horfa höfundar kvótafrumvarpanna algjörlega fram hjá þeim neikvæðu áhrifum á framtíðarafkomu sjávarútvegsins sem allt hitt fiktið í kerfinu mun hafa í för með sér. Að þessu er vikið í áliti Íslandsbanka á kvótafrumvörpunum, en þar segir: „Sé ætlunin að þjóðin njóti góðs af arði auðlindarinnar fyrir atbeina hins opinbera hlýtur að vera nærtækara markmið að sameina aukna gjaldtöku því að reka hagkvæman sjávarútveg og hvetja þá sem starfa innan greinarinnar til þess að hugsa til langs tíma hvað varðar fjárfestingu og uppbyggingu fiskistofna. Mikið vantar upp á að þarna sé jafnvægi á milli í frumvörpunum tveimur.“ Þarna liggur hundurinn grafinn. Ríkisstjórnin vill annars vegar leggja gríðarlega há gjöld á sjávarútveginn og hins vegar draga verulega úr hagkvæmni greinarinnar og þar með getu hennar til að standa undir gjaldtökunni. Með því að gera hvort tveggja í einu er einni af meginstoðum íslenzks efnahagslífs ógnað. Alþingi hlýtur að afla sér mjög rækilegra upplýsinga um áhrifin áður en það sam- þykkir enn eina hrákasmíðina úr sjávarútvegsráðuneytinu. Ríkisstjórnin vill leggja gjald á útgerðina og rýra um leið möguleikana á að standa undir því: Markmið í ójafnvægi Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is SKOÐUN

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.