Fréttablaðið - 08.09.2012, Qupperneq 34

8. september 2012 LAUGARDAGUR34
fór svo aftur af stað en verð að fara
svolítið varlega með mig og ofgera
ekki líkamanum. Það er samt dálít-
ið erfitt þegar maður er að sýna á
hverju kvöldi.“
Grunnurinn undir þetta ævin-
týralega starf var iðkun fimleika frá
sex ára aldri. „Ég var búin að vera
bæði hjá Ármanni og Gróttu og var
í landsliðinu í fimleikum. Þannig
að ég var með akróbatískan grunn.
Svo var ég hoppandi og skoppandi
í götuleikhúsinu hjá Hinu húsinu í
nokkur ár og þegar ég var 18 ára fór
ég á sirkusnámskeið á listahátíðinni
LungA á Seyðisfirði. Þá komst ég að
því að það væru til háskólar í þeim
listum. Ég áttaði mig á að í sirkus
tvinnast allt saman, dansinn, leik-
listin og fleiri líkamlega krefjandi
tjáningarform þannig að ég valdi
auðvitað skóla þar sem ég gat staðið
á höndum allan daginn!“ segir hún
hlæjandi „ … og að geta svo fengið
borgað fyrir að gera það sem mér
fannst skemmtilegast, það var mikil
uppgötvun.“
Á unnusta í öðrum sirkus
En nú er komið að því að tala um
meinbugina á sirkuslífinu. Birta á
nefnilega franskan unnusta sem
hún getur ekki hitt nema endrum og
eins því hann vinnur sem línudans-
ari í öðrum sirkus. „Það er málið,“
segir hún. „Við erum hvort hjá sínu
fyrirtækinu og sjáumst einu sinni í
mánuði ef við erum heppin. Hann
er búinn að vera í Englandi og ég
í Suður-Frakklandi undanfarið en
reynum að finna okkur stað og tíma
til að hittast.“ Hún segir þau hafa
verið saman í þrjú ár. „Við vorum
upphaflega í sama skólanum og
gátum hist á hverjum degi en svo
þegar við erum byrjuð að vinna á
fullu verður þetta púsl. Sem betur
fer eigum við ekki börn enn þá, þá
fyrst gæti þetta orðið svolítið flókið!
Þó á ég marga vini í þessum bransa
sem eiga börn. Þetta verður bara
lífsstíll. Börnin alast upp úti um
allt, tala ótal tungumál, eiga gott
með að aðlagast og verða bara mjög
vel heppnaðir einstaklingar. Þannig
að það verður ekkert mál.“
Birta reynir að koma heim einu
sinni á ári en segir stundum erfitt
að finna tíma í það. „Ég verð þó að
gera það til að halda við íslensk-
unni,“ segir hún. „Eins og þú heyrir
er það ekki á hverjum degi sem ég
tala íslensku og er farin að ryðga
enda eru komin fimm ár síðan ég
flutti. Fyrstu þrjú árin var þetta allt
í lagi. Þá var ég líka að læra frönsk-
una almennilega. En það er erfið-
ara og erfiðara að koma heim og
fólk hlær alltaf meira og meira að
því hvað ég er komin með rosalegan
hreim. Systir mín sem er fimmtán
ára horfir á mig eins og ég sé alger
hálfviti. „Af hverju talarðu svona?“
segir hún.
Ekki sér Birta fram á að koma
heim í bráð til að starfa við sína
grein en segir þó heilmikla þróun
hafa átt sér stað hér frá því hún fór
út. „Nú hafa fleiri fengið áhuga á
sirkuslistum og eru farnir í nám,“
bendir hún á. „Svo er kominn Sirk-
us Íslands sem er að vinna gott
starf.“
Þ
etta er það sem mér
finnst skemmtilegast
að gera. Ég hugsa að
ég verði aldrei rík en
bý við þá hamingju
að hlakka til að fara
í vinnuna á hverjum degi,“ segir
Birta Benónýsdóttir um starfið
sitt sem fimleikamaður í sirkus og
heldur áfram að tíunda kosti þess.
„Ég kynnist líka stöðugt nýju fólki
og nýjum menningarheimum því
starfinu fylgja mikil ferðalög og
það eru líka þau sem heilla.“
Birta býr í París og er heima
akkúrat þá stundina sem símtalið
fer fram. „Ég kom hingað í nótt og
fer aftur á morgun. Ég er aldrei
nema nokkra daga á sama stað
heldur flakka á milli með sýningar-
flokkum um heiminn og þá er mis-
jafnt hvort ég bý í húsvagni, hóteli
eða einhvers staðar annars staðar.
Síðasta ár fór ég til Marokkó, Búrk-
ína Fasó og Fílabeinsstrandarinnar
í Afríku. Í ár fór ég til Palestínu og
næsta ár er það Ameríka og Suður-
Ameríka. Svo náttúrlega ferðast ég
mikið um allt Frakkland. Ég starfa
með tveimur hópum, Les Studios de
Cirque og Compagnie XY. Þeir eru
eingöngu með atriði sem við notum
mannslíkamann í. Það er mikil hefð
fyrir þeirri list hér í Frakklandi og
gríðarmörg fyrirtæki sem reka
slíka sirkusa.
Les Studios de Cirque er að setja
upp nýja sýningu sem heitir Plume
Attack og verður frumsýnd núna í
lok september. Það er götuleikhús-
sýning sem gerist í strætó. Við
erum búin að breyta strætó, klippa
hann í sundur og koma þar fyrir
alls konar tólum og tækjum og svo
hoppum við út um allt eins og vit-
leysingar. Markmiðið er að fara
í gegnum borgir, þorp og bæi og
vera með uppistand á götunum.
Svo í október er ég að fara að taka
við hlutverki í sýningu með Comp-
agnie XY sem heitir Le Grand C
sem er búin að vera ein vinsælasta
sýningin hér í Frakklandi. Það
er „hönd í hönd“ sýning með 18
manns. Ég verð þar allt næsta árið
og það verður nóg að gera. Það er
með þeirri sýningu sem ég fer til
Ameríku.“
Fékk tvöfalt brjósklos
Birta er búin að vera í Frakklandi
frá árinu 2007. Fór út gagngert
til að læra sirkuslistir, fyrst allra
Íslendinga. „Ég kom hingað til að
fara í einn virtasta sirkusháskóla í
Evrópu og bara í heiminum. Hann
er í kampavínshéruðunum. Þetta er
þriggja ára nám á háskólastigi þar
sem hver og einn hefur sitt sérsvið
en fær líka sinn skammt af heim-
speki og sögu og öllu sem tilheyrir
sviðslistum, svo sem dansi, leiklist
og tónlist.“
Að leika listir á sveiflandi rólu
í sjö metra hæð var í upphafi sér-
svið Birtu. Það kallar hún „trap-
ísu“. Síðan tók annað sérsvið við.
„Það er erfitt að útskýra þetta
á íslensku, því orðaforðann yfir
svona fyrirbæri vantar í málið! En
ég varð sem sagt loftfimleikakona.
Var með annarri stelpu sem hékk á
hnjánum í sex metra hæð og kast-
aði mér út um allt. Núna vinn ég við
að gera það sem kallað er „hönd í
hönd“. Það þýðir að ég hoppa ofan
á annað fólk og vona að það grípi
mig, stend á annarri hendi ofan á
hausnum á einhverjum, eða er skot-
ið upp á vegasalt og er gripin í fall-
inu en í loftinu fer ég í heljarstökk
og skrúfur.“
Sem sagt í mestu áhættuatrið-
unum? „Já. Einhverra hluta vegna
finn ég mig í því sem er hræðilegt
og ég er skíthrædd við, virðist leita
í það á kerfisbundinn hátt. Það er
bara það sem mér finnst skemmti-
legast að gera.“
Allt hefur gengið vel til þessa
fyrir utan að á síðasta ári kveðst
Birta hafa lent í tvöföldu brjósklosi
og legið í rúminu í sex vikur. „Ég
tók því rólega í smátíma á eftir og Á HVOLFI „Ég valdi auðvitað skóla þar sem ég gat staðið á höndum allan daginn,“ segir hún.
Er leikandi listir um allan heim
Atvinna Birtu Benónýsdóttur er ekki dæmigerð fyrir hinn venjulega Íslending. Hún felst meðal annars í að fara í heljarstökk
og skrúfur í háu falli og freista þess að vera gripin eða tylla sér efst á fjögurra hæða mannapíramída. Hún er sirkuslistamaður á
flakki um heiminn en hefur aðsetur í París og þar náði Gunnþóra Gunnarsdóttir í hana í síma.
SIRKUSLISTAKONAN „Ég hoppa ofan á annað fólk og vona að það grípi mig,“ segir hin áhættusækna Birta.
BIRTA BENÓNÝS Er núna að æfa götuleikhússýningu sem gerist í strætó og verður frumsýnd í lok mánaðarins.
Einhverra hluta vegna
finn ég mig í því sem
er hræðilegt og ég er
skíthrædd við, virðist
leita í það á kerfis-
bundinn hátt.
Hinn enski Philip Astley (1742 -
1814) er talinn vera faðir nútíma-
sirkuss. Hann var reiðlistamaður og
stofnaði fyrsta sirkusinn í London
1770 á afgirtu athafnasvæði við
Westminster-brúna þar sem
uppistaða sýningaratriða voru
reiðlistir og loftfimleikar. Áður hafði
hann sýnt reiðlistir sínar á hring-
velli annars staðar í borginni og þær
urðu grunnurinn að því sem síðan er
kallað sirkus.
Vinsældir sirkuss Astley spurðust
yfir Ermarsundið og konungur
Frakklands bauð honum að sýna í
Versölum árið 1772. Tíu árum síðar
stofnaði Astley fyrsta sirkus í Frakk-
landi, Amphithéâtre Astley í París.
UPPHAF SIRKUSSINS