Fréttatíminn - 28.10.2011, Qupperneq 14

Nóatúni 4 • Sími 520 3000
www.sminor.is
Sama á hverju gengur
– þú getur alltaf reitt þig á Siemens.
A
T
A
R
N
A

Þvottavél og þurrkari
frá Siemens.
Einstök gæði.
Góð þjónusta.
Láttu sjá þig og
gerðu góð kaup.
H
ér varð hrun! Þjóð-
in er gjaldþrota! Guð blessi
Ísland! Áfall? Getur verið að
kreppa þjóðarinnar sé 75 pró-
sent hugarfarsleg? Getur verið
að hér sé allt í lukkunnar standi, en þjóðin
taki bara ekki eftir því, upplifi það ekki. Já
eða hún upplifi það en stjórnmálamenn al-
mennt viti ekki af því? Tja, 25 prósent efna-
hagslegt og 75 prósent hugarfarslegt, sagði
Steingrímur J. Sigfússon, fjármálaráðherra, í
viðtali í þættinum Hardtalk á BBC um miðjan
mánuðinn.
Þórhallur Örn Guðlaugsson, markaðs-
fræðingur og dósent við Háskóla Íslands,
segir ekki hægt að neita því, að sumt fólk
sé í miklum vanda. „Fyrir suma er vandinn
alveg örugglega algjör og fólk berst við að
eiga í sig og á. Þar er ekkert um það að ræða
að raunvandinn sé 25 prósent. Hann er 100
prósent. Svo er fólk á hinum endanum, sem
er í raun ekki í neinu klandri en talar þannig.
Svo þegar fólk er spurt hvort það hafi lent í
slíku neitar það en segir
að það þekki fólk sem hafi
lent í vanda,“ segir hann. „Það er því hægt
að blása erfiðleikana upp með afstöðu sinni.
Það er engin spurning. En [kröggurnar sem
fólk upplifir] er ekki ímyndun heldur ímynd.
Ef fólk upplifir tóma erfiðleika í kringum sig
verður það ímynd þess á stöðu samfélagsins.
Þótt það sjálft eigi hugsanlega ekki í miklum
vanda.“
Þórkatla Aðalsteinsdóttir er sálfræðing-
ur hjá sálfræðistofunni Lífi og sál: „Það er
kannski ekkert sérlega jákvætt að segja um
heila þjóð að hún sé í hugarfarslegri kreppu,“
segir hún: „En áföll sem dynja á einni þjóð,
eins og efnahagshrunið gerði, hafa auðvitað
áhrif á hugarfar mjög margra. Þetta er svona
sameiginleg reynsla sem við eigum. Hún var
mjög erfið þegar framtíðin var óviss og við
vissum ekki hvað yrði um okkar sjálfstæði,
afkomu okkar og hvað yrði um börnin okkar.
Það mótar fólk og tekur tíma að jafna sig á
því. Svo er sagt, og búið að athuga, að áföll
draga bæði fram það versta og besta í fólki.
Það ber í brestina en við finnum líka styrk-
leika sem við vissum ekki að við hefðum. Og
við skiptum um skoðun og mat á ýmsu; sýn-
um æðruleysi. Það var mikið talað um það
eftir hrun að gildin hefðu breyst. Fólk pældi
meira í því um hvað lífið snýst.“
Vandi þjóðarinnar ekki ímyndun
heldur ímynd Reiður, syrgjandi, óhamingjusamur, neikvæður, súr, sáttur, glaður, jákvæður, hamingju-samur. Getur verið að kreppan sem landinn berst nú við sé í hausnum á honum. Ætli efnahagsvandinn sé 75 prósent hugarfarslegur, eins og fjármálaráðherra sagði. Svartsýni
og bjartsýni eru ákvarðanir, segir Þórkatla Aðalsteinsdóttir sálfræðingur. Þórhallur
Örn Guðlaugsson markaðsfræðingur segir mikilvægt að lifa í
lausninni ekki vandamálinu. Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir tók
púlsinn á efnahagshugarfarskreppu þjóðarinnar.
Hvernig hefur
þú það? Ertu
reiður þegar
þú ættir að
vera hamingju-
samur? Dapur
þegar þú ættir
að vera hress?
Súr þegar þú
ættir að vera
sáttur? Íslenska
þjóðin hefur
ekki eitt sálar-
tetur heldur
318 þúsund.
Ljósmynd/Hari
Framhald á næstu opnu
14 fréttaskýring Helgin 28.-30. október 2011