Prentarinn - 01.01.1987, Blaðsíða 20

Stafræn myndvinnsla
í dagblöðum
framtíðarinnar
Af hverju þurfa setjarar/skeytinga-
menn að fylgjast með þróun stafrænn-
ar (digital) myndavinnslu? Jú, einfald-
lega vegna þess að allt bendir til þess
að slíkt verði fljótlega samtvinnaður
liður í setningar- og umbrotskerfum.
Það sem mun koma úr ljóssetningar-
vélunum verður fullfrágengin mynda-
og textafilma sem fer beint á plötu og
sparast þar með skeytingarvinna.
Stafræn myndavinnsla er samt eng-
an vegin fábrotinn ferill. Og það hafa
margir í faginu fengið að reyna — fólk
sem hefur verið reiðubúið að læra nýja
tækni jafnskjótt og slík tæki voru á
viðráðanlegu verði handa minni fyrir-
tækjum.
Þeir sem ætluðu að tileinka sér ný
vinnubrögð hafa átt í ótrúlegum erfið-
leikum með að fá aðgengilegar og auð-
skiljanlegar upplýsingar. Bækur sem
hafa fjallað um tæknileg efni eru yfir-
leitt fullar af stærðfræðiformúlum,
töflum og samansúrruðum og þurrum
fróðleik, og því miður svo háþróaðar
að fróðleikurinn er óaðgengilegur fyrir
alþýðu manna. En nú hefur verið gefin
út í Svíþjóð bók eftir Eric Dyring dós-
ent, þar sem hann notar 200 ríkulega
myndskreyttar síður til að lýsa flestu af
því sem þörf er á að þekkja til að geta
unnið við myndavinnslu og tölvu-
minnin sem tengjast þeirri vinnslu.
í þessar bók, „nolla, etta, bild“, er
lýst hvernig hin gamalkunna mynd og
stafræna myndin slást um athygli við-
skiptavinanna. Besti miðillinn hingað
til hefur verið silfurmynd á pappír. En
silfurverð fer stöðugt hækkandi því lít-
ið silfur er eftir í jörðu svo þar er lóð á
vogarskál stafrænnar myndar. Raf-
eindamyndavélar (elektroniske) gefa
svo stórkostlega möguleika á efdfljótri
myndsendingu milli staða - t. d. til
ritstjórnar eða beint í prentsmiðju og
einnig sem útskrift með fínuppleysan-
legt koladuft á venjulegan pappír — að
venjuleg mynd er þar langt á eftir í
kapphlaupinu. Fyrsta rafeindamynda-
vélin var Mavica frá Sony árið 1981 en
margir eru að fást við að láta ljósnæma
CCD-kristalla lesa úr vinnsluferli og
breyta síðan í mynd á skjá.
Stafrænar myndir þarfnast mikils
geymslurýmis í tölvunni. I því sam-
bandi mæna margir vonaraugum á
„optiska“ diska sem góða lausn.
Hörðu diskarnir sem mikið eru notað-
ir í dag rúma 300 MB en „optiskur“
diskur á stærð við LP-plötu tekur 2000
MB. Japanir eru komnir svo langt í
tilraunum með þessa diska að aðeins
er tímaspursmál hvenær þeir verða
felldir inn í prentfræðileg kerfi.
Framtíðarspá: Dagens Nyheter
1998. (Úr: nolla, etta, bild.)
„Morguninn er skelfing grár. f
svefnrofunum heyri ég veikt suo úr
litla, svarta kassanum við rúmið mitt.
Rauða ljósið blikkar. Pað er merki um
að DN sé tilbúið. Það liggur í snyrti-
legum bunka með nýjustu fréttir og
helling af myndum. í gær fór ég seint
að sofa og gleymdi að stilla á minnis-
móttakarann en þá hefði ég getað
skrifað blaðið út þegar mér hentaði.
Jæja, sterkt kaffi hressir ásamt blaðinu
og ég verð æ sannfærðari um að hafa
gert rétt þegar ég fjárfesti í dýrustu
áskrifendaútskriftinni í fjórlit og
bleksprautuprentara (ink-jet). Inni í
kassanum eru örfín munnstykki sem
sprauta farvanum yfir pappírinn í smá
dropum og það skeður mjög hratt.
Auðvitað hefði verið ódýrara að
kaupa bara laserprentara. En DN í
svart-hvítu er ekki svipur hjá sjón mið-
að við litinn. Ódýrasta áskriftin er
minnisbox sem geymir upplýsingar
sem má bregða upp á sjónvarpsskjá en
svoleiðis datt mér ekki í hug að taka,
maður tilheyrir nú sosum kynslóð sem
alin er upp við prentuð dagblöð.
-------Með nokkurri viðkvæmni
verður mér hugsað til áranna kringum
1980 þegar maður vaknaði við að blað-
ið small inn um bréfalúguna. Og hvað
varð um hina árrisulu blaðbera sem
létu hvorki veður né vind aftra sér frá
að dreifa dagblöðunum. Útsending
gegnum gervihnetti og ljósleiðara
sköpuðu þessa breytingu.“
-------Blaðamaðurinn Peter
Brántare frá Dagens Nyheter fær sér
sæti í réttarsalnum skömmu áður en
réttarhöldin byrja. Fyrir framan sig
hefur hann pínuritvél með skjá. Við
hlið hans situr Bosse Tegner með raf-
eindarissblokk. Augnabliksmyndum
verður að ná með „handafli“ og Peter
má ekki senda beint til ritstjórnarinn-
ar. Málaferlin eru gegn forstjóra sem
hefur verið ákærður fyrir fjármálamis-
ferli en slíkt er mikið áhugaefni fjöl-
miðlanna um þessar mundir.
Nokkrum tímum síðar situr Peter
við útstöðina (terminal) sína og skrifar
greinina inn í móðurtölvuna. Hann
hefur nægan tíma og þarf ekki að tala
textann inn í stafræna þýðingu, því
það er ekki alltaf nógu örugg aðferð.
Ásamt myndaritstjóranum og Bosse
situr hann fund með fréttastjóranum
sem heimtar þrumumynd. „Hún verð-
ur að hitta í mark, lifandi og sannfær-
andi.“ Myndaritstjórinn segir að til sé
rafeindariss frá réttarsalnum og í
myndasafninu séu til andlitsmyndir af
ákærða, verjanda, dómara auk mynda
20
PRENTARINN 1.7. '87