Aðventfréttir - 01.10.2009, Síða 14

Heilsuhornið
~ Ónógur svefn unglinga ~
Hefur neikvæð áhrif á námsgetu og heilsuna
Svefnþörfin er að einhverju leyti ein-
staklingsbundin og breytist í gegnum
lífið. Yngstu skólabörnin þurfa í
kringum 9 tíma á nóttu en þegar komið
er á unglingsárin þá eykst svefnþörfin
um u.þ.b. klukkustund á nóttu vegna
þess aukna álags sem fylgir gelgju-
skeiðinu. Reyndin er þó sú að stór hluti
unglinga styttir svefntíma sinn í stað
þess að lengja hann. Við lifum á eril-
sömum tímum og það er margt sem
getur haft neikvæð áhrif á svefninn.
Fyrir utan að sinna heimalærdómi og
áhugamálum tekur sjónvarpið og inter-
netið sífellt meiri tíma barna og ungl-
inga.
Rannsóknir hafa sýnt að gæði og lengd
nætursvefns hefur áhrif á námsgetu og
minni. í svefni fer fram upprifjun og
úrvinnsla úr þeim upplýsingum sem við
höfum fengið yfir daginn og þær upp-
lýsingar festast í minninu. Einnig er
svefninn nauðsynlegur fyrir ónæmis-
kerfið til að auka mótstöðu gegn
veikindum og hann er einnig nauðsyn-
legur fyrir vöxt og þroska unglingsins.
Á unglingsárunum eiga sér stað miklar
hormónabreytingar í líkamanum. Mikill
hluti þeirra hormóna framleiðist á
nóttunni og er sú framleiðsla háð
góðum nætursvefni. Að sofa á daginn
kemur því ekki í staðinn fyrir tapaðan
nætursvefn.
Þeir unglingar sem hafa góðar svefn-
venjur og sofa nóg eru hamingjusamari,
taka frekar ábyrgð á heilsunni, borða
hollari mat, eru hæfari að takast á við
streitu og ástunda frekar reglulega
hreyfmgu en þeir unglingar sem sofa
ekki nóg.
• Unglingar þurfa u.þ.b. 10 klst. svefn yfir nóttina
• Lengd og gæði nætursvefns hefur áhrif á námsgetu og minni
• í svefni fer fram upprifjun og úrvinnsla úr þeim upplýsingum sem við höfum fengið yfir daginn
• Að sofa á daginn kemur því ekki í staðinn fyrir tapaðan nætursvefn.
Hér eru nokkur einföld ráð fyrir foreldra sem komið geta að notum
til að hjálpa unglingum að ná betri nætursvefni.
1. Óreglulegar svefnvenjur geta valdið ójafnvægi í
líkamanum. Hvetjið unglinginn til að fara að sofa og
vakna á svipuðum tíma á hverjum degi. Ef unglingurinn
fær nægjanlegan svefn á virkum dögum þarf hann ekki
að sofa lengur um helgar.
2. Ef unglingurinn er oft þreyttur á daginn þá getur hjálpað
að fá sér smá kríu til að hlaða batteríin. Varast skal að
sofa lengur en klukkustund því þá getur lúrinn haft öfug
áhrif og valdið því að erfiðara verður að sofna um
kvöldið.
3. Áhyggjur og streita geta valdið því að erfitt er að slappa
af og sofa vel. Verið í góðu sambandi og næm fyrir
hvernig unglingnum líður. Það er ekki alltaf létt að fá
ungling að tala um hvernig honum líður. Stundum getur
hjálpað að skrifa hugsanir og tilfinningar í dagbók.
4. Óæskilegt er að unglingar sitji fyrir framan sjónvarpið
eða tölvuna seint á kvöldin. Bæði sjónvarp og tölvuleikir
örva heilann og trufla þannig svefn. Það getur hjálpað að
bjóða unglingum að taka upp sjónvarpsefni sem hann vill
alls ekki missa af.
5. Dagleg hreyfing er góð bæði fyrir svefninn og heilsuna.
Hvettu unglinginn til að stunda íþróttir eða daglega
hreyfingu í frítímanum.
6. Ekki er gott að borða eða drekka mikið fyrir svefninn.
Kenndu barninu frekar að slappa af með því að fá sér
smávegis heitt að drekka. Heitt bað eða sturta getur
einnig verið róandi fyrir svefninn.
7. Hjálpaðu unglingnum að stilla hitastigið í svefnherberg-
inu hæfilega svalt og gott er að sofa við opinn glugga og
vera með dökk gluggatjöld fyrir glugganum.
8. Margir byrja á unglingsárunum að vera lengur úti á
kvöldin. Fylgið útivistareglum alla daga vikunnar. Gott
er einnig að unglingurinn hafi tíma til að komast í ró áður
en hann fer í rúmið.
http://www.lvdheilsustod.is/deiglan/hollrad-fvrir-heilsuna/um-born-og-unglinga/nr/1633
14
AÐVENTFRÉTTIR • OKTÓBER 2009