Vísbending - 22.12.2008, Blaðsíða 6

aó honum væri refsað íyrir að koma upp um glæp. Nokkrum dögum
síðar mætti hann miður sín á skrifstofiina og sagði að „Asíumaður"
heíði hringt í dóttur sína og sagt henni að ef pabbi hennar færi til lög-
reglunnar skyldi hún hafa verra af. FBl var strax látið vita um þessa
hótun, Whitacre til mikils ama.
Þó að lögregluþjónamir væru hálfgerðir sveitamenn kunnu þeir
samt sitthvað íyrir sér og þessi saga fannst þeim skrítin. Hvers vegna
hringdi Japaninn aldrei í Whitacre eftir að rannsóknin hófst en hafði
svo upp á dóttur hans á heimavistarskóla í öðm fylki? Þeir ákváðu að
setja vitnið í lygamæli.
Whitacre líkaði það alls ekki vel en féllst
samt á slíkt viðtal. Hvemig datt þeim í hug
að efast um að hann segði satt? I viðtalinu var
hann spurður nokkurra spuminga, til dæmis um
nafn og annað sem hann svaraði auðvitað satt.
Svo var hann spurður hvort hann hefði nokkm
sinni logið. Nei, sagði hann. Lögregluþjónamir
brostu. Hver hafði ekki logið einhvemtíma?
Svo var hann spurður út í sögu sína. I lokin var
hann ánægður með sig. Hann hafði hvergi séð
að mælirinn slægi út.
Þegar hann var farinn fór sérfræðingurinn
yfir viðtalið með lögregluþjónunum. Nánast
það eina sem Whitacre hafði sagt satt var þegar
hann var spurður til nafns. Þetta leit ekki vel út.
Prófið var endurtekið nokkmm dögum seinna.
Niðurstaðan varð sú sama.
„Segðu okkur nú satt. Hvað í ósköpunum
gekk þér til með þessari lygasögu?“ Lögreglu-
þjónamir þjörmuðu að Whitacre sem áttaði sig ekki á því hvað var að
gerast. Hann hafði sjálfur séð að lygamælirinn haggaðist ekki.
Samráðið mikla
Loks gaf hann sig. Hann sagðist sjálfur telja að það væri leki úr fyr-
irtækinu og líklega væm framleiðsluerfiðleikamir skemmdarverk.
Yfirmenn hans hefðu ekki viljað hlusta á hann íýrr en hann sagði
þeim söguna um japanska fyrirtækið. Þannig hafði hann loks náð
athygli þeirra. Þegar FBI var komið í málið hefði hann búið til söguna
um símtalið til dóttur sinnar.
Brnnin þyngdist sífellt á lögregluþjónunum sem sögðu Whitacre
að saga af þessu tagi væri lögbrot. Hann gæti átt von á kæm fyrir
að afvegaleiða lögregluna. Whitacre hvítnaði upp. Þessu hafði hann
ekki átt von á. Hann sagðist bara hafa ætlað að stöðva njósnimar.
Lögreglumennimir hristu höfuðið. Þetta var ótrúlegur maður. Þeir
kvöddu, en þegar þeir vom í dyrunum kallaði Whitacre á eftir þeim.
Það var fleira í gangi í fyrirtækinu. Lögregluþjónamir hikuðu aðeins
en snem svo við. Þeim var skylt að hlusta á manninn. I þetta sinn
var það sannarlega þess virði. Whitacre sagði þeim að milli ADM og
keppinauta víða um heim væri víðtækt samráð á mörgum sviðum,
meðal annars um verð. Mottó stjómenda fyrirtækisins væri: Keppi-
nautarnir eru vinir okkar, viðskiptavinimir eru óvinir okkar. Þegar
lögregluþjónamir heyrðu þetta hýmaði yfir þeim á ný. Þeir þyrftu
samt sannanir. Whitacre sagðist geta sagt þeim margar sögur og féllst
meira að segja á það, tregur að vísu, að vera með hlemnarbúnað á
fundum þannig að upptökur gætu staðfest sögu hans. Næstu þijú árin
safnaði hann hundruðum af upptökum og FBI tókst meira að segja
að ná myndböndum af nokkmm fundum. Arið 1995 vom yfirmenn
alríkislögreglunnar sannfærðir um að þeir væm komnir með nægilega
mikil gögn til þess að negla fyrirtækið. Punkturinn yfir i-ið var innrás
í fyrirtækið og víðtæk leit að gögnum.
Whitacre vissi að sjálfsögðu um húsleitina fyrirfram. Hann sagði
konunni sinni að fljótlega yrði skúrkunum í fyrirtækinu hent út og
hann sjálfur tæki við sem forstjóri. Þegar hann sagði vinum sínum í
lögreglunni það sama svömðu þeir því að hann skyldi ekki gera sér
of miklar vonir. Það var aldrei að vita hvemig fyrirtæki brygðust við
í svona aðstæðum. Kannski myndi fyrirtækið jaffivel reka hann, en
þá stæði ríkið auðvitað með honum. Hann var með samning um að
verða ekki sóttur til saka fyrir þann þátt sem hann hefði hugsanlega
átt í brotum fyrirtækisins.
Um leið og húsleitin fór ífam vom margir
starfsmenn yfirheyrðir. Það kom lögreglunni á
óvart hver margir þeirra sögðust hafa átt von
á leitinni. Whitacre hafði sagt vinum sínum á
hveiju þeir ættu von. Þeir sem stjómuðu rann-
sókninni vom miður sín. Kannski vissu allir
hvers var að vænta. Hver vissi nema fyrirtækið
hefði eyðilagt einhver gögn? Hvers konar fífl
var þessi maður?
Sjálfur þóttist Whitacre koma af fjöllum
þegar FBI spurði hvort hann hefði varað ein-
hverja við. Smám saman kom í ljós að hann
hafði talað við að minnsta kosti þrjá, líklega
fleiri. „Eg varð að segja vinum mínum af þessu.
Þið vitið ekki hvað þetta hefði verið mikið
áfall fyrir þá annars“, sagði hann. Um kvöldið
sagði hann konu sinni stoltur ffá öllu. Nú væri
það bara tímaspursmál hvenær hann tæki við
stjómtaumunum.
Tveimur dögum seinna var honum sagt að
hann ætti að taka sér frí. ADM hafði áttað sig á því hver haíði unnið
með lögreglunni. Hann var algjörlega miður sín þegar hann kom heim.
í bæjarblaðinu var hann kallaður svikari. Þetta fór ekki eins og hann
ætlaðist til. Whitacre tók til sinna ráða. Næstu daga birtust ffásagnir
af undirbúningi málsins með ýmsum smáatriðum um rannsóknina í
virtum blöðum, meðal annars Wall Street Journal. Lögreglunni duld-
ist ekki hver var heimildarmaður blaðsins. Þeim sem höfðu verið í
sambandi við hann fannst hann alltaf svolítið undarlegur. Ekki bara
vegna þess hvemig liann laug að þeim í byijun, þeir höfðu fyrirgefið
honum það eftir að hann hafði fært þeim samráðsmálið á silfurfati. Að
vísu sögðu yfirmenn þeirra að oft væm þeir sem kjöftuðu í lögregluna
ekki alveg með hreinan skjöld sjálfir. Stundum væm þeir að hefna
sín á fyrritækinu fyrir eitthvað. En Whitacre virtist sundum vera stór-
furðulegur. Raunvemleikaskyn hans var ekki alltaf í góðu lagi. Ekkert
hafði þó búið lögregluna undir það sem gerðist næstu daga á eftir.
Vitniö fœr nýtt hlutverk
Whitacre hringdi í vini sína hjá FBI nokkmm dögum eftir húsleitina.
Hann var í miklu uppnámi því að ADM hafði kallað hann fyrir og
beðið hann að svara nokkmm spumingum um fjánnál sín hjá fyr-
irtækinu. „Það er rógsherferð í gangi gegn mér.“ Lögreglumennimir
féllust á að hitta hann yfir kaftlbolla. Hann hafði allt á homum sér og
fannst laun heimsins vera vanþakklæti. Hann ætti að vera hetja en
nú ætti að gera hann að skúrki. Einræða hans leiddist inn á þá braut
hvort það væri saknæmt að þiggja greiða af fyrirtækinu. Hvað væri
til dæmis um það að segja ef dóttir hans hefði notað bílinn sem hann
fékk hjá fyrirtækinu? Lögregluþjónamir sögðu honum að hafa ekki
áhyggjur af því. Það væri smáyfirsjón sem ólíklegt væri að nokkur
nennti að eltast við. Hvað um það að hann hefði nýtt sér einkaþotu
fyrirtækisins í prívatferðum? Aftur var svarið að þetta gæti í mesta
lagi verið einhver skattasekt. Loks spurði Whitacre: „En hvað ef
„Segöu okkur nú satt.
Hvaö í ósköpunum
gekk þér til með
þessari lygasögu?“
Lögregiuþjónarnir
þjörmuðu að Whitacre
sem óttaði sig ekki ó
því hvað var að gerast.
Hann hafði sjólfur
séð að lygamœlirinn
haggaðist ekki.
6 | VÍSBENDING