Læknablaðið - 01.02.1916, Blaðsíða 8

22
LÆKNABLAÐIÐ
nær svörtum vökva og meira eöa minna lofti. Pylorus finst gapandi og
skeifugörnin oft útþanin og full af sams konar vökva og maginn, venju-
legast niöur aö þeim staö, þar sem hengiö gengur yfir hana, eöa aö minsta
kosti niöur fyrir gallgangsmynnið. Hefir þá þarmlokunin komiö fram viö
strenging á henginu og æöunum, sem í því liggja, þannig, aö þarmurinn
er klemdur á milli þeirra og hryggjarins. Sjaldnar finst þarmlokunin
komin fram viö hvassar beygjur eöa brot á görninni, t. d. viö flexlura
duodeno-jejunalis eða flexura duod. sup. Magaveggirnir finnast oft næfur
þunnir, stundum þó með nærri eölilegri þykt, venjulega er slímhimnan
meö stærri eöa smærri erosionum, enda er innihald magans jafnan blóði
blandaö. Smásjárbreytingar eru fremur litlar á magavegnum, vöðvaþræö-
irnir þó oft gliðnaðir hver frá öörum og nokkur degeneration í þekju-
frumum slímhúðarinnar og vöövafrumunum. Aö eins einu sinni hafa menn
fundið drep á skeifugörninni undan henginu (Báumler). Hinn hluti mjó-
girnisins finst tómur og samandreginn og troðinn niöur í litlu grindina.
I ristlinum er oft meira eða minna loft.
En þaö sem mælir meö því, að oftar sé þó um þarmlokun aö ræöa en í
þeim tilfellum, sem hún og útvikkunin á skeifugörninni beinlinis finnast
og sem menn hingað til hafa eingöngu fariö eftir, er rneöal annars þaö,
aö í mörgum tilfellum, sem talin eru til einfaldrar sn magavíkkunar, en
leitt hafa þó til dauöa, er pylorus einnig fundinn gapandi og innihald
magans galli blandað, munurinn því að eins veriö sá, að skeifugörnin
hefir ekki fundist útþanin og þrengslastaöurinn ekki verið augljós. — En
þaö er erfitt aö skilja, hvernig þetta getur átt sér staö, ef um einfalda
magavíkkun á svo háu stigi væri aö ræöa. Manni skilst, aö magainnihaldið
hlyti að tæmast út um þennan gapandi pylorus, ef engin mótstaða væri
neðar, svo magavíkkunin kæmist aldrei á þetta stig. Jafnerfitt er að
skilja það, hvers vegna gallið fer ])á lika inn í magann, þar sem svo mikill
þrýstingur er fyrir, en tæmist ekki á eðlilegan hátt niöur í þarmana, ef
engin þrengsli væru fyrir neöan gallgangsmynniö.
Hitt er miklu skiljanlegra aö viö sjálfan kviöskuröinn, eöa ef til vill
viö slöppun kviðvöövanna viö dauöann, hverfi þrýstingur magans á
henginu o f t nógu mikið til þess, aö innihald skeifugarnarinnar og magans
nái aö tæmast út, unz þungi magans nægir til þess aö leggja görnina
saman. Aö kviövöövaþrýstingurinn hafi allmikla þýöingu í þessu tilliti,
sýna bezt líktilraunir Kaysers. Við útþenslu magans meö vökva tókst hon-
um ekki að framkalla þarmlokunina, fyr en hann bætti upp aðhald vööv-
anna með þrýsting framan aö frá. Aðrir finna magann miklu minni viö
líkskoðunina, en hann var áreiðanlega í lifanda lifi (Fagge, Morris) og
bendir það í sömu átt. Aö þetta verður þó ekki ávalt, sannar engan veginn
þaö mótsetta.
Sjúkdómseinkennin. Sjúkdómurinn er, eins og áöur er um getið, lang-
algengastur eftir svæfingar (operat.) og úr því einkenni hans viröast vera
mjög lík, hver svo sem tildrög sjúkdómsins hafa verið, veröur honum
hér einkum lýst með þeim fyrir augum.
Mismunandi löngum tíma eftir svæfinguna (frá því um leið og þeir
vakna og til 3—11 dögum siðar), venjulega minst einum til þremur sólar-
hringum eftir hana, fer sjúkl., sem hingað til hefur liöiö vel eða í hæsta