Læknablaðið - 01.01.1940, Blaðsíða 11

LÆKNABLAÐIÐ
GEFIÐ ÚT AF LÆKNAFÉLAGI REYKJAVÍKUR
RITSTJÓRN: JÓHANN SÆMUNDSSON, JÓN STEFFENSEN,
JÚLÍUS SIGURJÓNSSON.
26. árg. Reykjavík 1940.1. tbl. "
Enn um svikasár (pseudoulcus).
Erindi flutt á fundi L. R. 13. des. 1939.
Eftir HALLDÓR HANSEN.
SíÖan hók min um Pseudoulcus
ventriculi kom út á árinu 1932, hef-
ir ýmislegt veriÖ um þetta mál rit-
aÖ. Dómar um bókina birtust marg-
ir og i ýmsum löndum, enda þótt
misjafnir væru, eins og við mátti
I)úast. En margir þeirra voru einn-
ig mjög viðurkennandi, einkum hin-
ir þýzku, og skal ekki farið frek-
ar út í þá sálma. — Eg vil þó taka
það fram, að eg gerði augsýnilega
stóra yfirsjón í því, að láta þaÖ
hvergi koma fram i bókinni, nema
óbeinlínis, að berklatheorían gæti.
alt að því eins vel. átt við ulcus
verum eins og pseudoulcus, þar eð
rannsóknir mínar bentu eindregið í
þá átt. Fanst mér það ])á of ttm-
fangsmikið viðfangsefni, en þetta
olli hinsvegar misskilningi, enda þótt
áhersla væri víða á ])að lögð í bók-
inni, að líta bæri á svikasárið sem
likan, eða sama sjúkdóminn og hið
raunverulega sár — ,,ulcuskrankheit
sine ulcere“ — eða sem preulceröst
stadium við sár. er yrði stundum,
en ekki nærri æfinlega, að chr. sári,
enda tilfærð 2 dæmi upp á slik til-
felli, er opereruð voru tvisvar sinn-
um.
Af því, sent síðar hefir verið rit-
að urn þessi efni, vil eg aðeins leyfa
mér að drepa á 2 ritgerðir, er mér
finnast nterkilegar og lærdómsrík-
ar með tilliti til þessa máls.
Fyrri ritgerðin birtist í Arch. of
intern. med. 1931, yol. 48, og er
eftir ])á Mills Síurtevant og Louis
Shapiro, og heitir: Peptic ulcer, as-
sociation with jrulmonary tubercu-
losis. Birta ])eir stóra statistik frá
5c//(?í7i«7-spítalanum í Ameríku.
Statistik þessi byggir á 7700 sek-
tionum, ])ar af höfðu 891, eða 11.57
-j—=-0.36%, activa Inngmbcrkla, en
120 opin magasár eða ör eftir maga-
sár. og 44 opin sár eða ör eftir
ulcus duodeni.
Nú fundu ])eir, að 43 þessara
magasárstilfellna höfðu haft activa
tub. i lungum, er þeir dóu, þ. e.
35.80—)—'—4.4%, er var m.ö.o. 24.26
-j—'r-4.4% meira enmeðaltaliðogþví
miklu tíðara en 2svar sinnum meðal-
skekkjan (4.4%). Þetta var að visu
ekki eins áberandi við ulcus duo-
deni, enda voru tilfellin miklu færri,
En væri báðir flokkar lagðir sam-
an, var mismunurinn þó miklu meiri
en tvöföld meðalskekkjan. Hið sama
kom út, ef borin var saman coin-
cidens sára á öllum líkum og coin-
cidens sára á berklaveiku líkunum.
Tíðleiki sáranna á þeim berkla-