Læknablaðið - 01.01.1940, Blaðsíða 22

12
LÆKNAB LAÐIÐ
um ekki einu sinni af hverju hinar
reglubundnu hreytingar likamshit-
ans innan sólarhringsins stafa. ÞaÖ
hefir verið gerÖ merkileg tilraun
eins og hér verður sagt: Tilraun-
armaður var staddur nokkra daga
í námu, 750 m. djúpt. Áhrif and-
rúmsloftsins, eða sólarljós, breyt-
ing hitans eða raki loftsins gat ekki
snert hann. Breytingar á likamshita
hans reyndust eins reglulegar og
áður. Höfundurinn álítur, að hér
sé um kosmisk áhrif að ræða, sem
okkur eru ennþá ókunn. Annars vit-
um við hvernig háfjallavist verkar.
Mikið hefir verið skrifað um þetta,
sérstaklega í ..Internationale Insti-
tut“ í Sviss. Það sama gildir fyrir
aðrar tegundir loftslags, t. d. sjáv-
ar- eða öræfaloftslag. (Sjá: Lam-
pert: Heilquellen und Heilklima,
þar sem farið er nákvæmlega inn
á þetta svið). Þrátt fyrir það er
mikið órannsakað, Góðar, umfangs-
miklar skýrslur, eins og sú ofan-
nefnda, er Petersen birti. eru mikils
virði, en einnig er rannsókn á ein-
staklingnum þýðingarmikil. Eg álít,
að læknar i sveitum gætu vel safn-
að fræðum um samband milli veð-
urs og sjúkdóma í sjúklingahring
þeirra.
A siðustu áratugum hafa hinar
visindalegu rannsóknir aðallega
beinst að einum lið, þ. e. verkan
ýmsra mismunandi hitastiga. Oft
voru þá kringumstæðurnar þannig,
að ekki er hægt að bera það sam-
an við það, sem fyrir kemur í lif-
inu. T. d. hafa meðal annars verið
gerðar mjög margar dýratilraunir
um áhrif kulda, ýmist á dýrin öll
eða á hluta líkama þeirra. Venju-
lega tókst ekki með tilraunum ])ess-
um að framleiða hina svonefndu of-
kælingarsjúkdóma. Þetta tókst held-
ur ekki með hinum hetjulegu til-
raunum, sem Chodowsky og aðrir
vísindamenn gerðu á sjálfum sér.
Ch. fór t. d. í 40° C. heitt bað og
síðan strax með votu hörundi í
kaldan súg. Hvorki eftir þessa til-
raun né aðrar líkar fylgdi ofkæling.
Hann dró af þessu þá ályktun, að
,,ofkæling“ væri ekki til. Þessi
skoðun — en hana höfðu tileink-
að sér flestir læknar og sjúkrahús
— fékk aukinn styrk við þá reynslu
um fólk, sem óhjákvæmilega, eins
og t. d. er skip farast, stirðna af
kulda í ísköldum sjó eða er renn-
vott i björgunarbátum. — Nú á
síðustu tímum er þetta því miður
orðin dagleg saga. — En fólkið
veikist venjulega ekki.
Visindin voru þvi lengi vantrú-
uð á ofkælingarsjúkdóma, eða þau
neituðu þeim. Einkennandi fyrir
þessa skoðun eru nokkrar setning-
ar úr formálanum að fyrnefndri
bók Stickers. Þar stendur, að hon-
um hafi fyrst þótt það miður, að
honum var úthlutað að skrifa um
ofkælingarsjúkdóma í nýtt safn-
rit. — það er um sjúkdóma, sem
afneitað væri með tilraunum lærðra
manna, en álitið einkasvið fyrir
umhyggju gamalla kvenna. Og
menn undrast virkilega, þegar menn
skoða stór saínrit í þessu tilliti og
sjá, hve fátæklegur kaflinn um of-
kælingarsjúkdóma er. I Noweau
Traité de Médecine, sem kom út
1924, og er 22 bindi, eru heilar
tvær síður helgaðar þessu efni. Likt
má segja um handbók Kraus og
Brugsch o. fl. Að hve miklu leyti
ofkæling er álitin orsök sjúdóms,
verður maður að safna saman úr
hinum ýmsu köflum, kvef, angina.
bronch.. rheumat. o. s. frv., en hina
ýmsu höfunda greinir auðvitað á
í skoðunum sínum.
Andspænis hinum fjölmörgu nei-
kvæðu tilraunum er hin hversdags-
lega reynsla um margt fólk, og að
líkindum meiri hlutann — að kæl-
ingu eða því að verða votur, fylgi