Læknablaðið - 01.05.1941, Blaðsíða 7

LÆKNABLAÐIB
GEFIÐ ÚT AF LÆKNAFÉLAGI REYKJAVÍKUR
RITSTJÓRN: JÓIIANN SÆMUNDSSON, JÓN STEFFENSEN,
JÚLÍUS SIGURJÓNSSON.
27. árg. Reykjavík 1941. 3. tbl.
Um Sulfanilamid og skyld efni.
Eftir Kristinn Stefánsson.
Erindi flutt í L. R. 23. apríl 1941.
Hinn 15. felir. 1935 birtist í
Deutsche Medizininsche Wochen-
schrift grein eftir (í. Doniagk.
„Ein Beitrag zur Chemotherapie
der Bakteriellen Infektionen" og'
var um læknandi verkanir azolit-
arefnis, „Prontosil rubrum", vifi
experimentellum Streptokokkain-
fektionum músa og kanína.
Kfni þetta höfSu samverkamenn
Domagks í Elberfeld, þeir Mi-
etzsch og Klarer, synthetiserað og
fengið á því einkalevfi 1932. í fyr-
nefndu blaði lúrtust samtímis
greinar um kliniskar verkanir
Prontösil rubrum við streptokka-
infektionum.
Næsta ár birtir Domagk tilraun-
ir, sem hann gerir með öðru Azo-
Htarefni, „Prontosil Solubile"1)-.
Þegar á árinu 1935 fann Tréfou-
él og samverkamenn lians-), aö
Sulfonamid-kjarninn var undir-
staða hinna kemoþerapeutisku
verkana, taldi hann líklegt að
l’rontosil rubrum myndi klofna í
Hkama, og við það myndast sul-
fonilamid, en það efni var syntheti-
serað 1908 af Gelmo.
Fuller3) skýrir frá því, að hon-
ll|n liafi tekist að finna sulfanila-
mid og acetylsulfanilamid í blóði
■og þvagi dýra og manna, sem
fengið höfðu Prontosil rubrum og
Prontosil solubile, og varð það að
sjálfsögðu til þess að styðja skoð-
u-i Tréfouél. lJað má þó telja vist,
að bæði Prontosil rúbrum og
Prontosil soluliile verki óklofin
og einnig sem sulfanilamid.
Eftir því sem best verður vitað
reyndi Hörlein árið 1908 fyrstur
manna að lækna músa-septikemíu
með azolitarefni. 1917 prófa Heid-
elberger og Jacobs4) (Rockefellcr
Institute, New York) azocuprein-
sulfonamid-sambönd við pneum-
okokkum, en kinin-kjarninn in-
aktiveraði þessi sambönd.
Á siðustu árum hefir fjöldi sú'l-
fanilamid-samlianda verið gerður.
Af þeim fáu, sem talin eru liafa
kemoþerapeutiska þýðingu ber
fyrst og fremst að nefna Sulfa-
pyridin eða M & B 693, syntheti-
serað 1937 af Evins og samverka-
mönnum.og natríum salt þess. Auk
þess má nefna Albucid, Prosepta-
sine, Soluse]itasine, Uliron, Neo-
Uliron, Sulfathiazole (Thiaza-
mide), natrium salt þess og Sulfa-
methylthiazole.