Læknablaðið - 01.07.1954, Blaðsíða 4

98
LÆKNABLAÐIÐ
efnum manna. 1 þeim hópi eru
læknar, sem ásamt malflutn-
ingsmönnum hafa verið nefndir
„skriftafeður nútímans". Og
leyndarskylda eða þagnarskylda
lækna er ekkert nýtt fyrirbrigði.
Hún hefur þekkzt frá fornu fari
meðal ýmissa þjóða. Má i því
sambandi minna á hinn þekKta
eiðstaf fyrir lækna frá dögum
Hippokratesar (um 400 árum f.
Kr.). Þá og einnig síðar lijá
ýmsum þjóðum var það talm
siðferðileg skvlda lækna að gæ la
þessarar leyndar. Þessi siðfcrði-
lega skylda hefur svo síðar með
ýmsum þjóðum, þar á meðal
hjá okkur, verið gerð að réttar-
skyldu, þ.e. að þjóðfélagið hefur
veitt vernd á þessum rétti með
lagaboðum, eins og ég mun
nánar rekja hér á eftir. En áður
cn lengra er haldið, er hollt til
skilnings á efninu að reyna að
gera sér ljóst, af hverju þessum
rétti hefur verið veitt lagavernd
eða m. ö. o., hvaða hagsmunir
séu að baki kröfu um þenna
leyndarrétt og leyndarskyldu.
Það er ljóst og m. a. af laga-
ákvæðum um þctta efni, að hei
er fyrst og fremst að ræða um
hagsmuni einstaklingsins, þ. e.
þá þýðingarmiklu hagsmuni
hans að njóta ótruflaðs einka-
lífs, cins og ég drap á áðan.
Sést þetta m. a. á því, hvernig
samþykki einstaklingsins er
látið leysa undan þagnarskyldu,
eins og ég kem nánar að hér a
eftir. En hér er einnig um fleiri
hagsmuni að i’æða. I mörgum
tilvikum er það skilyrði þess, að
læknir geti rækt starf sitt á íull-
nægjandi hátt, að hann fái
vitneskju um einkamálefni
þess, er til hans leitar, og það
er mikið vafamál, hvort sú
vitneskja yrði látin í té, nema
sjúklingurinn telji sig mega
treysta því, að sú vitneskja fari
ekki fleiri á milli. Akvæði um
þagnarskyldu eru því til þess
fallin að styrkja trúnaðarsam-
band læknis og sjúklings og
þannig stuðla að því, að læknis-
starfið sé innt af hendi á full-
nægjandi liátt. Jafnframt er
læknisstarfið svo mikilvægt frá
þjóðfélagssjónarmiði, að iuli-
nægjandi framkvæmd þeiira
starfa er og hagsmunamál þjoð-
félagsins. — 1 stuttu rnáli sagl,
það eru mikilvæg efnisrök, sem
liggja að baki réttarskyldu
lækna um leynd á einkamálefn-
um, þ. e. hagsmunir einstalvl-
inga, lækna og jijóðfélagsins í
heild.
Aðalákvæðin til verndar
leynd um einkamálefni þeirra,
er leita til lækna, eru í uppiiafi
10. gr. hinna svonefndu lækna-
laga nr. 47/1932, en þar segir,
að „sérhverjum lækni ber að
gæta fyllstu þagmælsku um óll
einkamál, er hann kann að kom-
ast að sem læknir*“ Brot gegn
þessn ákvæði varða sektum,
varðhaldi eða fangelsi allt að 2
árum, auk heimildar til svipt-
ingar lækningaleyfis.