Læknablaðið - 01.07.1954, Blaðsíða 12

106
LÆKNABLAÐIÐ
hagsmunamati, hvort meira
vegi hagsmunir þeir, er liggja
að baki ákvæðunum um leynd-
arskyldu, eða þeir hagsmunir
einstaklinga og þjóðfélagsms,
að réttarfarsreglurnar séu sem
virkastar til að fullnægja td-
gangi réttarvörzlunnar.
1 opinberum málum gilda nu
ákvæði 94. gr. laga um með-
ferð opinberra mála nr. 27/1951.
Samkvæmt þessu lagaákvæði er
og aðalreglan sú, að í þessum
málum er læknum óheimilt að
hera vitni um atriði, er varða
einkahagi manna og þeim hefur
verið trúað fyrir í starfa sínum.
Frá þessu hanni eru þó gerðar
þrennskonar undantekningar:
I) Sá, sem með á, getur leyft
vitnaleiðslu, og niá um það sam-
þykki visa til þess, er áður
segir. II) Dómari getur ákveðið
vitnaleiðslu um þessi atriði með
úrskurði, ef telja má vitnisburð
nauðsynlegan til varnar söku-
naut. Þetta er samkvæmt orð-
anna hljóðan nokkuð víðtæk
undantekning, þar sem nægilegt
virðist, að refsilækkun ein geti
af hlotizt og ekki er gremt
milli þess, hvort málin (brot-
in) eru stórfelld eða smá-
vægileg. — Þess er þó að
geta, að dómari hefur hér
heimild, en ekki skyldu til
undanþágu og getur því beitt
ákvæðinu eftir málavöxtum
hverju sinni. — III) Lækni er
skylt, hvernig sem afstaða þess
er, sem einkamálefnið varðar,
að bera vitni, ef brot það, sem
sökunautur er sakaður um,
varðar minnst 2 ára refsivist.
Er þetta nýmæli mjög svipað
því, er gildir í sumum hiniia
Norðurlandanna. Rétt er að
benda á, að afbrotin, þar sem
lágmarksrefsing er 2 ár, eru
tiltölulega fá, þannig að vitna-
leiðsluhannið skerðist ekki mjög
af þessu ákvæði. Brotin eru
þessi: 1) Samkvæmt 86. gr.
hegningarlaganna, þ. e. ef mað-
ur er ákærður fyrir verknað,
• sem miðar að því, að reynt
verði með ofheldi, hótun um of-
beldi, annarri nauðung eða
svikum að ráða íslenzka ríkið
eða hluta þess undir erlend yf-
irráð (landráð). 2) Samkvæmt
98. gr. hegningarlaganna, þ.e.
ef maður er ákærður fyrir að
vekja eða stýra uppreisn í þeim
tilgangi að hreyta stjórnar-
sltipun ríkisins. 3) Samkvæmt
99. gr. hegningarlaganna, þ. e.
ef maður er ákærður fyrir að
h.afast eitthvað það að, er miðar
að því að svipta l'orseta lýðveld-
isins eða þann, er fer með for-
setavald, lífi. 4) Samkvæmt
130. gr. hegningarlaganna, þ.
e. ef handhafi dómsvalds eða
annars opinbers úrskurðarvalds
er ákærður fyrir ranglæti við
úrlausn eða meðferð mals og
velferðarmissir einhvers hlaust
af eða var fyrirhugaður. 5)
Samkvæmt 148. gr. hegningai-
laganna, þ. e. ef maður er á-
kærður fyrir að hafa með