Bændablaðið - 14.11.2013, Blaðsíða 10

Bændablaðið | Fimmtudagur 14. nóvember 201310
Fréttir
Nemendur og kennarar
Reykjahlíðarskóla í Mývatnssveit
fóru nýlega í fræsöfnunarferð
undir leiðsögn Daða Lange
Friðrikssonar, héraðsfulltrúa
Landgræðslunnar á Norðurlandi
eystra.
Birkifræi var safnað í nágrenni
skólans og verður það m.a. notað
til uppgræðslu á þeim slóðum, á
landgræðslusvæðum í Mývatnssveit
og í landgræðsluskógaverkefninu.
Fræsöfnunin var liður í
útifræðslu við skólann, en
Reykjahlíðarskóli er þátttakandi
í Grænfánaverkefni Landverndar
sem hefur það að markmiði að
auka umhverfismennt og styrkja
umhverfisstefnu í skólum.
/MÞÞ
Leikskólabörn í heimsókn í Búgarði:
Uppstoppaður haus af Sokka vakti athygli
Safna birkifræjum
Starfsfólk Búgarðs á Akureyri
fékk góða heimsókn í liðinni viku,
en þá komu 27 börn af deildinni
Fífilbrekku á Naustatjörn í
vinnustaðaheimsókn í Búgarð.
Börnin fóru um húsnæðið og fengu
leiðsögn.
Baldur Helgi Benjamínsson,
framkvæmdastjóri Landssambands
kúabænda sem þar hefur aðsetur,
segir að börnin hafi farið um
húsnæðið og fengið að sjá sýnishorn
af því hvað ein kýr étur, drekkur og
mjólkar á einum degi.
„Þau fengu að skoða pöddur í
víðsjá hjá Bjarna Guðleifssyni og
síðan var farið yfir hvað dýrin og
afkvæmi þeirra heita.
Börninum þótti líka gaman
að ræða um litina á dýrunum og
þá vakti uppstoppaði hausinn af
honum Sokka sem gnæfir yfir stiga-
ganginum óskipta athygli.“
/MÞÞ
Leikskólabörnin voru hress og kát með heimsóknina í Búgarð.
Árangur og aðferðir Grenivíkur-
skóla í umhverfis málum hafa
vakið athygli opinberlega og
verið kynntar m.a. á ráðstefnu
Landverndar um umhverfismál í
Hörpu í októberog öðrum skólum
á Norðurlandi. Þá fóru fulltrúar
skólans, systkinin Birta María og
Þorsteinn Ágúst, á Umhverfisþing
sem haldið var í Hörpu í liðinni
viku og fluttu þar erindi fyrir
hönd Grenivíkurskóla.
Haustið 2005 var farið að
vinna skipulega að flokkun og
moltugerð í Grenivíkurskóla og
hefur hann fengið Grænfánann,
viðurkenningu Landverndar
um umhverfismál í skólum,
fjórum sinnum. Það var Sigríður
Sverrisdóttir, kennari og guðmóðir
verkefnisins í Grenivíkurskóla,
sem sagði frá stefnu skólans í
umhverfismálum og hvernig unnið
hefur verið á lýðræðislegan hátt við
úrlausnir verkefna í samstarfi við
sveitarstjórn Grýtubakkahrepps.
Gera tilraun með moltu við
uppgræðslu gróðursnauðra
svæða
Sem dæmi hafa nemendur
sent sveitarstjórn erindi um
breytingar sem þeir vilja fá fram
í sveitarfélaginu og þeim verið
tekið sem fullgildum. Þar má
nefna að nemendur sendu myndir
og greinargerð um gámasvæði sem
þeir töldu þurfa mikilla úrbóta við
og er nú orðið hið glæsilegasta.
Þeir hafa einnig gert tilraunir með
moltuna sína við landgræðslu á
gróðursnauðu svæði með góðum
árangri og í framhaldi af því sótt um
gróðursnautt svæði til uppgræðslu.
Þeir hafa síðan einnig fengið synjun
á erindum rétt eins og gerist í
lýðræðisþjóðfélagi.
Erindi þeirra Birtu Maríu og
Þorsteins Ágústs á Umhverfis-
þinginu í Hörpu var tekið afar
vel og stóðu þau sig með miklum
ágætum. Ljóst er að þingfulltrúum
leist vel á starf Grenivíkurskóla í
umhverfismálum. /MÞÞ
Grenivíkurskóli:
Starf í umhverfismálum vekur athygli
Grenivíkurskóla hlaut Grænfánann í fjórða sinn á dögunum og var því fagnað
sem vera ber.
Nemendur að leik úti í snjónum.
Grímsnes- og Grafningshreppur:
Hugsað vel um gamla
og unga fólkið
Grímsnes- og Grafningshreppur
hefur ákveðið að bjóða öllum
eldri borgurum í sveitarfélaginu
á svokallaða Sparidaga á Hótel
Örk dagana 16.–21. febrúar
2014. Dagarnir eru íbúunum
að kostnaðarlausu, allt í boði
sveitarfélagsins.
Þá geta framhaldsskóla-
nemendur (16 til 20 ára)
búsettir í sveitarfélaginu sótt um
peningastyrk, 30.000 krónur á önn,
til sveitarfélagsins. Framvísa þarf
vottorði um skólavist á haustönn
2013 á skrifstofu Grímsnes-
og Grafningshrepps á Borg í
Grímsnesi áður en styrkurinn er
greiddur út. /MHH
Kanadíska ráðgjafarfyrirtækið
Metsco Energy Solutions hefur
unnið óháða úttekt á tæknilegri
þróun og kostnaðar mun rafmagns
jarðstrengja og loftlína á 132 og
220 kV spennustigum. Úttektin,
sem kynnt var í Norræna húsinu í
Reykjavík og í Miðgarði i Skaga firði
í gær, var unnin að beiðni Land-
verndar í október. Hún sýnir að
munur á kostnaði við 220 kíló volta
(kV) jarð streng og loft línu er aðeins
um 20% (miðað við 400 megavolt-
amper (MVA) flutningsgetu),
talsvert lægri en haldið hefur verið
fram hérlendis hingað til.
Ekki lengur hægt að ýta
jarðstrengjalausn út af borðinu
Guðmundur Ingi Guðbrandsson,
framkvæmdastjóri Landverndar,
segir ekki lengur hægt að ýta jarð-
strengslausn á háum spennustigum
út af borðinu á grundvelli kostnaðar-
munar.
Nær enginn munur er á
lægri spennustigum en 220 kV.
Útreikningarnir sem Þórhallur
Hjartarson, rafmagnsverkfræðingur
og framkvæmdastjóri hjá Metsco
Energy Solutions kynnti í gær,
miðast við 60 ára líftíma loftlína og
jarðstrengja. Þar kom fram að ekkert
benti til annars en að jarðstrengir
entust í a.m.k. 60 ár ef þess væri
gætt að reka þá innan hitaþolsmarka
strengjanna. Þá segir í skýrslunni að
hafa beri í huga að þegar loftlínur
séu byggðar á umdeildum svæðum,
t.d. þar sem náttúruverndarsjónarmið
séu ráðandi, sé ekki ólíklegt að þær
verði rifnar og settar í jörð áður en 60
ára líftíma þeirra sé náð, sem myndi
leiða til þess að fjárfestingin væri
óhagkvæm.
Þessi úttekt Metsco Energy
Solutions virðist vera nokkuð í takt
við frétt Bændablaðsins 17. október
þar sem greint var frá út reikningum
RTE í Frakk-
landi. Niður-
stöður Frakk-
anna voru að
kostnaðurinn
við 225 kíló-
volta jarðstreng
jafnaðist út við
kostnað vegna
loftlínu á 45
árum.
Ú t t e k t
Metsco felur í sér almennan
samanburður og fram kemur í
skýrslunni að nauðsynlegt sé að bera
ávallt saman loftlínur og jarðstrengi
á einstökum línuleiðum til að fá
nákvæmari samanburð. Telur Metsco
einungis hægt að gera raunverulegan
samanburð á kostnaði jarðstrengja
og loftlína með því að taka tillit til
bæði stofn- og rekstrarkostnaðar
eða svokallaðs líftímakostnaðar (e.
lifecycle costs). Miðað er við 60 ára
líftíma bæði loftlína og jarðstrengja
og heildarkostnað fyrir dæmigerða
120 km línulengd í dreifbýli.
Mikilvægar niðurstöður
Guðmundur Ingi Guðbrandsson,
framkvæmdastjóri Landverndar,
segir að niðurstöður Metsco séu
mikilvægar fyrir umræðu um
jarðstrengi og loftlínur á Íslandi.
„Þær kalla á nýja nálgun þegar
kemur að viðhaldi og uppbyggingu
raforkuflutningskerfisins. Það er
einkum þrennt sem hér skiptir máli.
Í fyrsta lagi sýnir úttektin að
tæknilega og kostnaðarlega má
auðveldlega setja raflínur í jörð upp
að a.m.k. 400 MVA flutningsgetu
án þess að kostnaðarmunur sé
umtalsverður. Ég tel því að skoða
beri fyrirhugaðar framkvæmdir
Landsnets í þessu nýja ljósi. Sú
flutningsgeta sem hér um ræðir annar
fyllilega og vel það vexti í almennri
raforkunotkun hérlendis á næstu
áratugum.
Í öðru lagi sýna niðurstöðurnar að
þegar kemur að umhverfismati er ekki
lengur hægt að ýta jarðstrengslausn
á háum spennustigum út af borðinu
á grundvelli kostnaðarmunar.
Þetta er mjög mikilvægt atriði sem
Landvernd hefur lagt ríka áherslu á,
þ.e.a.s. að bera saman umhverfisáhrif
jarðstrengja og loftlína þannig
að lágmarka megi neikvæð áhrif
raforkuflutningskerfisins á umhverfi
og samfélag.
Í þriðja lagi er alveg ljóst að á
löngum línuleiðum ætti auðveldlega
að vera hægt að setja a.m.k. hluta raf-
lína í jörðu, sérstaklega á viðkvæmum
svæðum, þar sem umhverfismat leiði
í ljós að loftlínur hafi meiri neikvæð
áhrif á umhverfi og samfélag en jarð-
strengir,“ segir Guðmundur.
Sífellt vænlegri kostur
Enda þótt loftlínur séu enn ríkjandi í
byggingu flutningskerfa í heiminum
þegar á heildina er litið hafa tækni-
nýjungar í framleiðslu jarðstrengja
og búnaði þeim tengdum gert notkun
jarðstrengja í flutningskerfum sífellt
vænlegri kost á síðustu áratugum.
Þetta gildir einnig um Ísland, þar
sem lagning jarðstrengja hefur aukist
síðan um 1990 bæði í dreifi- og
flutningskerfi allt að 132 kV spennu.
Þó að nákvæmar tölur liggi ekki
fyrir hefur reynsla af jarðstrengjum
almennt verið góð með tilliti til
reksturs og áreiðanleika.
Það sem helst mælir með notkun
jarðstrengja er fagurfræði- og
umhverfislegt gildi, minna orkutap,
lægri rekstrarkostnaður og engin
áhrif veðurs, seltu og ísingar. Hins
vegar eru loftlínur með mjög hárri
spennu, t.d. 400 kV, enn sem komið
er mun ódýrari í byggingu, auðveldari
í viðhaldi og veita meira svigrúm til
aukningar á flutningsgetu. /HKr.
Landvernd kynnir úttekt á kostnaði við 220 kV jarðstrengi:
Munurinn aðeins
um 20 prósent
– segir ekki lengur hægt að ýta jarðstrengslausnum út af borðinu
Gudmundur Ingi
Gudbrandsson