Fréttatíminn - 12.08.2011, Qupperneq 24

T
il að skilja hvar Jóhann-
es Birgir Skúlason er
staddur í dag þarf maður
að setja sig í spor hans.
Þannig skiljum við ann-
að fólk og finnum til með því. Ímynd-
aðu þér að fyrir tveimur mánuðum
hafir þú verið sýknuð eða sýknaður af
alvarlegum ásökunum fyrir breskum
dómstólum. Síðan reynirðu að láta
eins og þú hafir fyrir tveimur árum
staðið í röðinni með öðrum föngum
á leið í hámarksöryggisfangelsi. Þú
hefur ekki rakað þig í tvo daga og ert
enn í sömu fötunum eftir yfirheyrslur
og gæsluvarðhaldsúrskurð. Þér finnst
óraunverulegt að vera í járnum bæði
á höndum og fótum og þú hefur ekki
hugmynd um hvernig á því stendur að
leiðin lá frá Grindavík til Reykjavíkur
til London í Bedford Prison. Allir eru
voðalega almennilegir og meira að
segja samfangarnir eru kurteisir og
einhver Rússi segir þér að vera með
úrið því það séu engar klukkur þarna
inni. „Þú ert lokaður inni næstum
allan sólarhringinn,“ segir hann,
„alveg aleinn og þú veist ekkert hvað
klukkan er.“ Það er ekki um annað að
velja en að trúa honum og afklæðast
fyrir læknisskoðun og líkamsleit og fá
úthlutað fangafötum og klefa.
Jóhannes hugsar um dóttur sína og
fer með æðruleysisbænina aftur og
aftur og aftur. Hann veit ekki enn að
það er miklu minna að óttast í fangelsi
þegar þú ert kominn þangað inn en
virðist þegar þú stendur í sturtunni.
Allar bíómyndirnar sem þú hefur
séð hafa lítið með raunveruleikann
að gera og þótt það séu slagsmál og
ofbeldi og sjálfsmorð þá ertu lokaður
inni 22 klukkutíma á sólarhring og
ef þú skiptir þér ekki af neinum þá
skiptir enginn sér af þér.
Hvorki engill né illmenni
Spólum aðeins til baka. Þegar hitna
tók undir Jóhannesi í október 2005
hringdi þáverandi konan mín í mig og
spurði af hverju Hari (ljósmyndari)
væri fyrir utan húsið okkar að taka
mynd af því. Ég var ritstjóri DV og
SFO, Serious Fraud Office í Bretlandi,
hafði gert húsleit hjá Íslendingi sem
grunaður var um stórfellt peninga-
þvætti. Eða svo var okkur sagt og mér
og Eiríki Jónssyni blaðamanni hafði
tekist að draga það upp úr heimildar-
mönnum okkar að hinn meinti fjár-
glæframaður byggi á hæðinni fyrir
neðan mig. Á þessum árum var ég
svo mikill prinsippmaður að engar
skyldu undanþágurnar vera á DV: „Þú
ert ekki í lagi stundum,“ sagði konan
þegar ég reyndi að útskýra fyrir henni
að myndatakan væri vegna fréttar
sem við værum að vinna.
Við birtum reyndar aldrei myndina
af húsinu mínu því Jóhannes hringdi
þegar hann losnaði úr yfirheyrslu hjá
yfirvöldum hér heima. Hann reyndi
að segja mér að hann hefði ekkert að
fela og við tókum af honum mynd og
birtum með fréttinni:
„SFO, eða Serious Fraud Office,
hélt í fyrstu að Skúlason ehf., fyrir-
tækið mitt, væri blekking búin til til
að selja hlutabréf í Bretlandi. Að við
rækjum hér skrifstofu sem væri bara
„a man and a dog,“ eins og þeir segja,“
útskýrir Jóhannes en fyrirtækið hans
var síma- og úthringiver á Íslandi með
um fjörutíu manns í vinnu sem ætlaði
sér í útrás þegar það var tískuorð
dagsins.
Þegar Jóhannes talar um þetta er
hann soldið ótengdur þessu öllu sam-
an. Eins og fólk er sem hefur orðið
fyrir áfalli. Hann leggur allt á borðið
og reynir ekkert sérstaklega að fegra
sinn hlut. Þetta er dökkur maður
yfirlitum en bláeygur og lyftir auga-
brúnunum þegar hann talar. Hann
vill að ég viti að auðvitað hefur hann
gert fullt af mistökum og kannski
vitleysa að fara í viðtal því einhver les
það og sér smettið á honum og segir:
„Vá, þessi fáviti. Hann borgaði aldrei
reikningana sem ég sendi honum á
réttum tíma.“ Og eitthvað af því er
satt því Jóhannes er einn af þessum
strákum sem maður hefur þekkt sem
hafa færst of mikið í fang. Rétt rúm-
lega tvítugur leigði hann Stjörnuna
af Íslenska útvarpsfélaginu og það
leið ekki ár áður en það fór á hausinn.
Hann stofnaði líka Sólina í félagi við
aðra og þeir seldu þá stöð með gróða.
Sex ára píslargöngu loks lokið
Í júní síðastliðnum var Jóhannes B. Skúlason sýknaður af breskum dómstólum en SFO þar ytra höfðu sakað hann um fjársvik.
Það var gerð húsleit hjá honum hér heima 2005 (þá bjó hann á hæðinni fyrir neðan Mikael Torfason sem tók einmitt við hann
þetta viðtal) og svo var honum stungið í hámarksöryggisfangelsi í Englandi 2009 af því að það er ekki framsalssamningur á
milli landanna. Hann var handtekinn á Heathrow þegar hann mætti út með hugsanlegan kúnna Latabæjar en þar hefur Jó-
hannes unnið síðustu ár. Jóhannes var ekkert viss um að hann hefði áhuga á að rifja upp píslargöngu sína en ákvað svo að láta
slag standa, óhræddur, fyrir dóttur sína og ástina og allt fólkið sem stóð með honum síðustu sex árin.
Loksins frjáls „Það er
svo skrýtið að í fang-
elsinu þá stundum vildi
maður heldur vera inni
í stað þess að fara út
í litla garðinn í þessar
45 mínútur sem manni
var hleypt út. Af því að
maður hafði val.“
Lj
ós
m
yn
d/
Te
it
ur
Auðvitað leið
mér ekki vel í
fangelsinu en
þarna stend
ég einn úti í
London og
á ekki fyrir
mat. Konan og
dóttirin voru
heima á Íslandi
án nokkurra
peninga. Ég var
með ökklaband
og að deyja úr
hræðslu við að
koma kannski
of seint á lög-
reglustöðina
[sem hann
þurfti að mæta
á á hverjum
morgni] og
vera sendur
aftur í fangelsi.“
24 viðtal Helgin 12.-14. ágúst 2011