Fréttatíminn - 12.08.2011, Side 44

40 bíó Helgin 12.-14. ágúst 2011
M yndin er einhvers konar forleikur að því sem beið He-
stons þar sem hún fjallar um
upphaf þess að aparnir leggja
undir sig jörðina. Rise of the
Planet of the Apes var vinsæl-
asta myndin í Bandaríkjun-
um í síðustu viku og skákaði
Strumpunum og Cowboys&Ali-
ens. Þetta verður að teljast
býsna vel af sér vikið fyrir
mynd sem byggir á gömlum
grunni og þá ekki síst í ljósi
þess að ætla hefði mátt að
sjálfur Tim Burton hefði
gert út af við Apaplánetuna
árið 2001 með slappri endur-
gerð sinni á Planet of the Apes.
Hingað til hafa Apaplánetu-
myndirnar flestar átt sér stað
í fjarlægri framtíð en Rise of
the Planet of the Apes gerist
í San Francisco samtímans.
Þar leitar vísindamaður að
lækningu við Alzheimer með
erfðafræðitilraunum á öpum.
Hann tekur simpansaungann
Cesar með sér heim en sá er
afkvæmi eins tilraunadýr-
anna. Cesar er ofurgreindur
og eftir nokkur átök safnar
hann saman öðrum öpum,
blæs til uppreisnar og stefnir
að heimsyfirráðum.
Það var hins vegar á því
herrans ári 3978 sem geim-
farinn George Taylor (Charl-
ton Heston) rankaði við sér á
Apaplánetunni þar sem hann
kynntist ómálga og dýrslegu
mannkyni sem var kúgað af
ofurgreindum öpum. Hann
naut aðstoðar hjartagóðra
mannréttindaapa í baráttu
upp á líf og dauða sem hann
áttaði síg síðar á að var til
einskis þar sem þessi fram-
andi pláneta var í raun Móðir
jörð.
Árið 1971 tók Escape from
the Planet of the Apes upp
þráðinn þar sem myndinni á
undan lauk. Aparnir Cornelius
og Zira, sem Heston kynntist
í fyrstu myndinni, eru nú í
forgrunni. Eftir bardagann í
Beneath the Planet of the Apes
leggur apaparið á flótta aftur
í tíma og endar í Los Angeles
20. aldarinnar. Þar mæta þau
fordómum og ofsóknum ekki
ósvipuðum þeim sem Taylor
og Brent fengu að kynnast í
myndum eitt og tvö.
Conquest of the Planet of the
Apes kom strax 1972. Þar er
mættur til leiks Cesar, sonur
Corneliusar og Ziru. Að þessu
sinni eru apar orðnir að gælu-
dýrum mannanna eftir að far-
sótt hefur útrýmt hundum og
köttum. Cesar er of greindur
til að láta bjóða sér þessa nið-
urlægingu og boðar byltingu
gegn kúgurunum.
Og áfram hélt sagan ári
síðar í Battle for the Planet of
the Apes. Cesar hefur sigrað í
frelsisstríðinu en þarf nú að
reyna að halda friðinn milli
apa og manna. Einn hershöfð-
ingja hans hefur lítinn áhuga
á slíku og reynir að efna til
borgarastyrjaldar á meðal ap-
anna. Á meðan leggur hópur
fólks á ráðin um að endur-
heimta stöðu mannkynsins
sem kóróna sköpunarverks-
ins.
Vinsældir Apaplánetu-bálks-
ins urðu til þess að gerðir
voru sjónvarpsþættir og sjón-
varpsmyndir sem byggðu á
söguheimi Apaplánetunnar.
Sá frumlegi og skemmtilegi
leikstjóri Tim Burton gerði
síðan tilraun til að blása lífi í
fyrirbærið árið 2001 með hálf-
gerðri endurgerð fyrstu mynd-
arinnar. Þar lék Mark Whal-
berg geimfara sem lendir á
ókunnugri plánetu árið 2029.
Þar drottna talandi apar sem
halda frumstæðu mannfólki í
heljargreipum ótta og ofbeld-
is. Apaynjan Ari, mannvinur
mikill, hjálpar Whalberg sem
reynir, ásamt hópi uppreisnar-
fólks, að komast inn á „Bann-
svæði“ plánetunnar áður en
hinn herskái Thade hershöfð-
ingi (Tim Roth) hefur hendur
í hári þeirra.
Apapláneta Burtons er
slakasta mynd hans í áraraðir
og var ekki líkleg til þess að
stuðla að frekari framgangi of-
urgreindu apanna í bíó en með
vinsældum Rise of the Planet of
the Apes hefur taflið snúist við
og í raun ekkert sem mælir
gegn því að ný gullöld sé að
renna upp á Apaplánetunni.
 apaplánetan áratuga átök Manna og apa fruMsýndar
Ný gullöld gáfaða apans
Árið 1968 hrapaði Charlton Heston með geimfari sínu á ókunnugri plánetu í myndinni Planet of
the Apes. Þar mátti hann berjast fyrir lífi sínu og frelsi við ofurgreinda apa sem réðu þar lögum
og lofum. Apaplánetan markaði upphaf lífseigs kvikmyndabálks. Hún gat af sér fjórar framhalds-
myndir og síðar sjónvarpsþætti. Rúmum fjörutíu árum eftir hrakningar Hestons sýna aparnir enn
mátt sinn og megin og hafa slegið í gegn í Rise of the Planet of the Apes.
James Marsh á RIFF
Breski leikstjórinn James Marsh
verður í hópi gesta á Alþjóðlegu
kvikmyndahátíðinni í Reykjavík í
haust. Hann er einna þekktastur fyrir
heimildarmynd sína Man On Wire sem
hlaut Óskarsverðlaunin í sínum flokki
árið 2008. Í myndinni sagði Marsh frá
því þegar franski ofurhuginn Philippe
Petit steig línudans á milli Tvíbura-
turnanna í New York árið 1974.
Með uppátæki sínu framdi Petit það
sem kallað hefur verið „listrænn glæpur
aldarinnar“ enda öðlaðist hann heims-
frægð á svipstundu.
Sérstakur flokkur verður tileinkaður
Marsh á RIFF og þar verða, auk Man
On Wire, sýndar heimildarmyndirnar
Wisconsin Death Trip frá árinu 1999
og Project Nim. Fyrrnefnda myndin
fjallar um smábæinn Black River Falls í
Wisconsin en á síðasta áratug 19. aldar
virtist bölvun hvíla á bænum. Hún
birtist í sérvisku
og ofsóknaræði
sumra íbúa,
draugagangi,
brennuvörgum og
ýmsu öðru sem
plagaði bæjarbúa.
Project Nim segir frá tilraun til þess að
kenna apanum Nim táknmál og fleiri
mennska eiginleika með því að taka
hana frá móður sinni við fæðingu og
ala upp sem mennskt barn. Tilraunin
var gerð í Columbia-háskólanum á
áttunda áratug síðustu aldar og vakti
miklar deilur á sínum tíma. Nafn apans,
Nim Chimpsky, var skot á málfræðing-
inn Noam Chomsky sem var á þeirri
skoðun að heili mannfólksins væri
sérhannaður til þess að geta þróað
tungumál. Marsh verður viðstaddur
sýningar mynda sinna og mun taka þátt
í umræðum með áhorfendum að þeim
loknum. RIFF 2011 stendur yfir dagana
22. september til 2. október.
... ekkert
sem mælir
gegn því að
ný gull-
öld sé að
renna upp á
Apaplánet-
unni.
Þórarinn Þórarinsson
toti@frettatiminn.is
bíó
Hinir vinsælu, þekktu og þó umdeildu
Strumpar fá nú að slá um sig í
bíómynd í fullri lengd. Erkióvinur
Strumpanna, Kjartan galdrakarl,
flæmir þá burt úr friðsæla þorpinu
þeirra. Þegar þeir litlu, bláu fara í
gegnum dularfulla leynigátt milli
heima enda þeir í Central Park í New
York.
Þá reynast góð ráð dýr hjá Æðsta
strumpi og undirsátum hans. Strump-
arnir þurfa ekki aðeins að spjara sig
innan um mannfólkið í stórborginni
heldur verða þeir að finna leiðina
heim í þorpið áður en Kjartan nær í
dindlana á þeim.
Strumparnir eru bæði sýndir í þrívídd
og gömlu, góðu tvívíddinni auk þess
sem boðið er upp á myndina talsetta
á íslensku eða á frummálinu. Hank
Azaria, Neil Patrick Harris, Jayma
Mays og Sofía Vergara úr Modern
Family-þáttunum fara með helstu
hlutverk en í íslensku talsetningunni
talar Laddi fyrir Kjartan, Jóhanna
Guðrún fyrir Strympu og aðrir
Strumpar þiggja meðal annars raddir
sínar frá Atla Rafni Sigurðarsyni,
Þresti Leó Gunnarssyni og Kjartani
Guðjónssyni.
Aðrir miðlar: Imdb: 4,3, Rotten
Tomatoes: 21%, Metacritic: 30/100
Cowboys&Aliens er einnig frumsýnd
þessa helgina en hún er gagnrýnd
ofar á síðunni.
Aðrir miðlar: Imdb: 6,8, Rotten
Tomatoes: 44%, Metacritic: 50/100
 bíódóMur Cowboys&aliens
Mannkynið er frekar heimskt og
leiðinlegt og hefur stundað það frá
örófi alda að berast á banaspjót inn-
byrðis á alls konar bjánalegum for-
sendum eins og litarhætti, trú og
landafræði. Ef eitthvað er að marka
bíómyndir getur ekkert sameinað
okkur annað en utanaðkomandi
ógn. Eitthvað ómennskt og ekki af
þessum heimi sem ógnar rétti okk-
ar (Independence Day) til þess að
kúga og drepa hvert annað í friði.
Cowboys&Aliens býður upp á
þessa krúttlegu mannúðarstemn-
ingu í villta vestrinu þegar kábboj-
ar, indíánar, stigamenn, góðborg-
arar, guðsmaður og meira að segja
kona neyðast til að snúa bökum
saman þegar gráðugar og ógeðs-
legar geimverur herja á Arizona
árið 1875.
Daniel Craig, sá mikli töffari
sem hefur gefið James Bond nýtt
líf, fer fremstur í flokki. Grjótharð-
ur að vanda. Harrison Ford berst
við hlið Craig og eins og sá ann-
ars ágæti maður er orðinn leiðin-
legur með árunum þá kemur hann
skemmtilega sterkur inn sem gam-
all, bitur og óvæginn uppgjafaher-
maður sem finnur mannlega taug
innra með sér í öllum hasarnum.
Læknakrúttið Olivia Wilde, sem
House kallar jafnan 13 í sjónvarps-
þáttunum, gefur karlpungunum
svo ekkert eftir.
Allt hljómar þetta ósköp vel en
því miður lofar Cowboys&Aliens
meiru en hún getur staðið við og
leikstjórinn Jon Favreau hefur
ekkert taumhald á skepnunni sem
hann á að stýra. Með annan eins
mannskap og hann hefur hér yfir
að ráða hefði verið minnsta mál
í heimi að gera hörkufína hasar-
mynd en því miður rennur þetta út
í alltof langa loðmullu þar sem of
miklum tíma er eytt í bull og kjaft-
æði í stað þess að gefa allt í botn og
slátra þessum leiðinda geimverum
af einurð og festu.
Leikararnir, sem eru í góðu
stuði, draga leikstjórann að landi,
og blessunarlega hrekkur myndin
í gang í hressilegum lokakafla, en
miðað við það að þetta er myndin
sem maður batt vonir við að myndi
lyfta annars daufu bíósumari þá
veldur hún talsverðum vonbrigð-
um.
Þórarinn Þórarinsson
Strumparnir í New York
Cesar og félagar hans ætla sér ekkert nema sigur og yfirráð yfir mannkyninu í Rise of the Planet of the Apes.
Bömmer! Charles
Heston kemst að
því að Apaplán-
etan er jörðin.
Haller í sjónvarpið
Matthew McConaughey stóð sig með prýði
í spennumyndinni Lincoln Lawyer fyrr á
þessu ári og nú virðist hafa
verið ákveðið að fylgja vel-
gengninni eftir með því að
stefna á sjónvarpsþætti um
kappann frekar en að gera
framhaldsmynd. ABC-sjón-
varpsstöðin hefur pantað tilraunaþátt um
frekari ævintýri Mickeys Haller sem stundar
lögfræðistörf sín úr aftursæti Lincoln-
bifreiðar. Rithöfundurinn Michael Connellu
hefur þegar skrifað nokkrar bækur um Haller
og hann tekur virkan þátt í handritsgerð fyrir
sjónvarpsþáttinn. Það má því ætla að Haller
verði sjálfum sér líkur á skjánum þótt hverf-
andi líkur séu á því að McConaughey fylgi
persónunni úr bíói í sjónvarp.

Meðal róna og geimdóna í Arizóna
www.noatun.isn o a t u n . i s
Nammibarinn
50%
afsláttur
AF NAMMIBARNUM
LAUGARDAGA:
ALLAN SÓLARHRINGINN
SUNNUDAG - FÖSTUDAG:
MILLI KL 20 - 24