Læknablaðið - 15.10.1983, Síða 44

262
LÆKNABLADID 69,262-265,1983
Rögnvaldur Þorleifsson
HANDARÁGRÆÐSLA
— sjúkratilfelli —
Þann 4. maí 1981 var gerð á Borgarspítalan-
um fyrsta handarágræðsla á íslandi, svo mér
sé kunnugt. Ég hafði raunar áður gert tilraun
til ágræðslu á fingrum, með takmörkuðum en
nokkrum árangri.
Skýrt var frá handarágræðslu þessari á
pingi norrænna skurðlækna, er haldið var í
Reykjavík júní 1981.
Hér var um að ræða rétthenta 16 ára stúlku,
sem festi hægri hendi í hausingarvél, svo
hendina tók af nálægt carpometacarpal mót-
um, að því undanskildu, að hún hékk á 1 cm
breiðri húðbrú í greipinni milli þumalfingurs
og vísifingurs. Engin blóðrás var um þessa brú
(mynd 1). Skurðurinn var nokkuð skálægur,
þannig að lófamegin var hendin af tekin litlu
framar en handarbaksmegin. Þumalfingurinn
var talsvert skaddaður, en með fullnægjandi
blóðrás.
Stúlkan var strax flutt á Slysadeild Borgar-
spítalans og kom þangað um það bil einni klst.
eftir slysið.
Með því, að hendin var lítið sem ekkert
kramin, þótti rétt að kanna hvort hægt myndi
að endurtengja hana. Var hún kæld meðan
aðgerð var undirbúin í skyndingu.
Tækni var notuð, sem kunn var erlendis frá.
Sárið var hreinsað og það litla, sem til staðar
var af krömdum vef, fjarlægt. Þá var í blóð-
tæmingu og með aðstoð smásjár leitað að
þeim vefjum, sem heillegir þurfa að vera, svo
ágræðsla geti tekizt.
Fljótlega fundust tvær bláæðar á handarbak-
inu og þótti það nægilegt. Síðan var leitað að
slagæðum lófamegin og eftir nokkra leit
fundust báðir endar á þremur greinum, sem
skorizt höfðu sundur rétt framan við grynnri
slagæðabogann. Mögulegt virtist að tengja
þessar greinar, en hver þeirra um sig var
rúmur 1 mm í þvermál. Ákveðið var því að
reyna ágræðslu.
Gerð var fyrst nokkur stytting á beinunum á
Slysadeild Borgarspítala. Barst 02/01/83. Sampykkt í
breyttu formi 18/04/83 og sent í prentsmiðju.
mótum úlnliðsbeina og miðhandarbeina (car-
pus og metacarpus) (mynd 2). Miðhandarbein-
in voru fest síðan með stálpinnum við úlnliðs-
beinin (mynd 3). Fimmti handarbaksleggurinn
var þó ekki festur til þess að spara tíma.
Heilcjarstytting á handarbeinunum var nálægt
1 cm.
Áformað var að tengja fyrst slagæðarnar í
þessu tilviki. Að athuguðu máli sýndist þó
ráðlegra að gera fyrst tengingu á beygisinum
fingranna, þar sem hætta gat verið á því, að
viðgerð á þeim síðar í aðgerðinni, raskaði
æðatengingunum. Allar fjórar djúpu beygi-
sinarnar voru því veiddar fram og þær saum-
aðar. Gekk það greiðlega.
Þessu næst voru slagæðarnar tengdar. Fyrst
var æðin til greiparinnar milli baugfingurs og
litlafingurs (a.dig.communis II) tengd. Þar til
gerðri samtengdri klemmu var komið fyrir
nokkru frá æðaendunum og þeir færðir hvor
að öðrum, þannig að sem auðveldast yrði að
tengja þá. Um það bil 1 mm var klipptur af
hvorum endanum og var æðaveggurinn eftir
það óskaddaður að sjá til beggja átta, sérstak-
lega var hugað að innra þeli (intima) æðar-
innar. Æðin var síðan tengd með sjö stökum
saumum úr lO/o Ethilon og klemman tekin af
æðinni. Eftir það var handarlimurinn ekki
blóðtæmdur af ótta við að blóðkökkur kynni
að myndast á tengistaðnum.
Fyrst í stað virtist lítið sem ekkert rennsli
um æðina á tengistaðnum. Hún var saman-
herpt. Til þess að reyna að slaka á æðaveggn-
um var æðin böðuð í staðdeyfiefni og papave-
rinlausn en það, sem virtist árangursríkast til
að draga úr herpingnum, var að leggja raka,
tiltölulega heita dúka, að æðinni á tengistaðn-
um.
Gerðar voru síðan tengingar á hinum tveim-
ur slagæðagreinunum á svipaðan hátt (mynd
4). í fyrstu var talsverð tregða á því að blóð
rynni um tengistaðinn í þeim æðum einnig.
Verulegur herpingur var í þeim, og var reynt
að losa um hann á sama hátt og á fyrstu
æðinni.